overzicht

Donkere persoonlijkheden van politici versterken politieke verdeeldheid

Wetenschap

Gepubliceerd: 30-04-2025

Politici met donkere persoonlijkheidskenmerken zoals narcisme, psychopathie en machiavellisme dragen bij aan de groeiende affectieve polarisatie onder burgers. Dat blijkt uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam, de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit van Lausanne gepubliceerd in het European Journal of Political Research. Het onderzoek werd in februari gepubliceerd in The European Journal for Political Research (ECPR).

De onderzoekers koppelden de persoonlijkheidsprofielen van meer dan 90 toonaangevende politici wereldwijd aan stemgedrag van kiezers in veertig nationale verkiezingen. Daaruit komen opvallende patronen aan het licht. Politici die hoog scoren op de zogenoemde dark triad – narcisme (overmatige focus op de eigen persoon), psychopathie (kilheid en minachting voor andermans emoties) en machiavellisme (bereidheid te manipuleren en te misleiden) – worden geassocieerd met een grotere vijandigheid van hun aanhangers tegenover politieke tegenstanders.

Polarisatie van binnenuit

De onderzoekers Alessandro Nai, Frederico Ferreira da Silva, Loes Aaldering, Katjana Gattermann en Diego Garzia laten zien dat de ‘donkere’ trekken van politici alleen effect sorteren wanneer kiezers ideologisch dichtbij hen staan. Hoe sterker de identificatie met de politicus, hoe sterker de vijandige toon wordt aangehangen. ‘Vooral machiavellistische politici, die strategisch, manipulatief, doelgericht zijn, blijken een katalysator voor affectieve polarisatie: ze zorgen voor een diepe kloof tussen aanhangers van verschillende partijen’, licht Alessandro Nai toe.

Opvallend is dat de persoonlijkheid van politieke tegenstanders nauwelijks invloed heeft op de mate van polarisatie. Alessandro Nai: ‘We weten inmiddels dat kiezers geneigd zijn signalen over te nemen van politici met wie ze zich verbonden voelen en de boodschappen van politici waar ze het niet mee eens zijn te negeren. Het zijn dus juist onze ‘eigen’ politici die ons bozer maken, vijandiger doen denken over anderen en bijdragen aan affectieve polarisatie. En dat kan grote gevolgen hebben.’

Universitair hoofddocent Vergelijkende Politicologie Loes Aaldering: ”We zien dit effect ook wanneer we controleren voor de negatieve toon van de campagne, zoals het aanvallen van politieke tegenstanders en het inspelen op angst. Het effect dat we vinden is dus daadwerkelijk toe te schrijven aan de persoonlijkheid van de politicus zelf, en niet (alleen) aan het voeren van een agressievere campagne.”

Dominante leiders

De onderzoekers keken naar Donald Trump, Jair Bolsonaro, Emmanuel Macron, Marine Le Pen, Angela Merkel, Theresa May, Jeremy Corbyn, Boris Johnson, Viktor Orbán, Narendra Modi, Silvio Berlusconi, Shinzo Abe, Recep Tayyip Erdoğan en vele andere leiders. Ook Nederland is, met Mark Rutte en Geert Wilders, meegenomen in de analyses. Hoewel de studie geen individuele scores bevat, wijzen de onderzoekers op een bredere trend: in tijden van politieke spanning geven kiezers vaker de voorkeur aan dominante en harde leiders, zelfs als die normvervagend of conflictueus optreden.

Democratische risico’s

De bevindingen werpen een kritisch licht op de toenemende populariteit van ‘donkere’ leiders wereldwijd. Volgens de onderzoekers vormen de confronterende en compromisloze persoonlijkheidskenmerken van zulke leiders een risico voor het democratisch proces. ‘Wanneer de persoonlijke eigenschappen van leiders het publieke debat vergiftigen, verzwakt het draagvlak voor samenwerking, lijdt de sociale cohesie eronder en worden uiteindelijk democratische normen aangetast’, aldus Katjana Gattermann.

De onderzoekers roepen dan ook op tot meer bewustwording over de rol die (donkere) persoonlijkheid speelt in politiek leiderschap, in het bijzonder wanneer deze eigenschappen voorkomen bij zogenoemde strongmen. Nai concludeert: ’We hebben in eerder onderzoek laten zien dat donkere persoonlijkheidstrekken vooral voorkomen bij autoritaire leiders en populisten. Het bewijs lijkt zich dus op te stapelen dat narcisme, psychopathie en machiavellisme belangrijke fenomenen zijn als we willen begrijpen waarom de politiek vandaag de dag zo confronterend lijkt.’

Alessandro Nai, Frederico Ferreira da Silva, Loes Aaldering, Katjana Gattermann en Diego Garzia: [url|https://ejpr.onlinelibrary.wiley.com/|Ripping the public apart? Politicians’ dark personality and affective polarization. ext]
European Journal of political research 05 februar 2025 doi/10.1111/1475-6765.70002

Bron: Vrije Universiteit Amsterdam

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.

 

Overig nieuws


03-07-2025 - HIC’s van GGZ Oost Brabant mogelijk naar ziekenhuis Bernhoven
02-07-2025 - Tanja Berger in bestuur NVvP
01-07-2025 - Oproep richting verkiezingen: meer aandacht voor mentale gezondheid
01-07-2025 - Janna Vrijsen hoogleraar Transdiagnostische psychopathologie
30-06-2025 - Wij kijken niet mee
30-06-2025 - Hoe ziet innovatie in de jeugd-ggz er concreet uit?
30-06-2025 - POET: een online emotieregulatietherapie voor jongeren met psychische klachten
30-06-2025 - Bij jongeren veerkracht weven na trauma
30-06-2025 - A NICE DAY
30-06-2025 - Gelukkig gelabeld, van ADHD tot angststoornis: een zoektocht naar mentale gezondheid
30-06-2025 - Wachtlijsten verkort door andere aanpak lichtere problemen?
30-06-2025 - De podcasts
30-06-2025 - De bibliotheek
27-06-2025 - Defensie en ggz werken aan noodplan voor opschaling bij oorlog
27-06-2025 - Eenzaamheid en veerkracht: sleutels tot psychische gezondheid bij jongeren
26-06-2025 - Ruth Peetoom opnieuw voorzitter van de Nederlandse ggz
25-06-2025 - Geen Kamermeerderheid voor euthanasie-moties van NSC
25-06-2025 - Lionarons GGZ neemt failliet PSY-Care over
25-06-2025 - Nieuwe Neurologische Behandelunit voor moeilijk behandelbare psychische aandoeningen
24-06-2025 - Stop op snelle toets IZA
23-06-2025 - NVvP en KNMG: 'Neem moties over euthanasieverzoeken niet aan'
23-06-2025 - Wekelijkse capsule biedt vergelijkbare effectiviteit en betere therapietrouw bij chronisch psychiatrische aandoeningen
20-06-2025 - Strikte medicatietrouw bij schizofrenie halveert risico op verkeersongevallen
19-06-2025 - Douwe Weening directeur-bestuurder van Terwille
18-06-2025 - Nieuwe Toolkit netwerkzorg mentale gezondheid
18-06-2025 - GGZ WNB krijgt interim bestuurder
18-06-2025 - Twintig jaar later: PTSS blijft een onzichtbare strijd voor hulpverleners van nine-eleven
17-06-2025 - Aantal consulten bij de poh-ggz blijft stijgen
17-06-2025 - Ziekteverzuim stijgt meest in ggz
16-06-2025 - De natuur als inspiratie
16-06-2025 - De ggz: waarom ik beter werd van een falend systeem

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • HIC’s van GGZ Oost Brabant mogelijk naar ziekenhuis Bernhoven

  • Tanja Berger in bestuur NVvP

  • Oproep richting verkiezingen: meer aandacht voor mentale gezondheid

  • Janna Vrijsen hoogleraar Transdiagnostische psychopathologie

  • Wij kijken niet mee

    van de redactie

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio