Walgingsgevoelige mensen oordelen strenger over bijvoorbeeld morele issues als euthanasie, abortus, suïcide en homoseksualiteit. Dat concludeert Fieke Wagemans in haar proefschrift The Good, the Bad and the Gross, dat ze 8 juni verdedigde in Tilburg.
Kakkerlakken, een smerig toilet, beschimmelde kaas, insectenvoedsel. Het zijn beelden die bij menigeen een gevoel van walging oproepen. In de menselijke evolutie heeft dat soort fysieke walging ook een functie. Fysiek onpasselijk worden helpt ons bijvoorbeeld om niet in contact te komen met fatale ziekteverwekkers.
‘sociale’ walging
Maar de mens kan ook walging ervaren als er géén bedreigende ziekteverwekkers in de buurt zijn. Zo walgt menigeen van moorden, stelen of pesten. Wagemans testte of fysieke walging gerelateerd kan worden aan morele oordelen. Ze onderzocht of morele ‘overtredingen’ niet alleen walging kunnen oproepen, maar ook of verschillen in walgingsgevoeligheid direct gerelateerd kunnen worden aan morele oordelen.
Immoreel
Ben je een strenger persoon wanneer je sneller van iets walgt? Voorspelt walgingsgevoeligheid hoe iemand oordeelt over bijvoorbeeld abortus of zelfmoord? Inderdaad, concludeert de promovenda. Hoe walgingsgevoeliger je bent des te strenger je bent met het afkeuren van issues die gebaseerd zijn op morele waarden over ‘de puurheid van het lichaam of de ziel’ (voorbeelden in het dagelijks leven zijn homoseksualiteit, abortus of euthanasie). Een verklaring voor zo’n strenger oordeel zou gelinkt kunnen worden aan fysieke walging en aan daarmee verbonden beelden van seks en dood maar dat kon Wagemans niet hard maken. Wel kon ze aantonen dat walgingsgevoeligen meer hangen naar ‘normaal doen’ en niet veel op hebben met de afwijking daarvan (abnormaliteit).
Eyetracking
Wagemans deed een deel van haar onderzoek via eyetracking. Respondenten keken op de computer naar ‘walgelijke’ plaatjes en ‘normale’ beelden. Door oogbewegingen te volgen testte de promovenda of walgingsgevoeligen onsmakelijke stimuli vermijden of dat ze juist moeite hebben om walgelijke stimuli in hun blikveld te negeren. Het eerste werd bevestigd. Interessant is nog dat walgingsgevoeligen niet alleen ‘walgelijke’ plaatjes mijden, maar ook andere ‘negatieve’ plaatjes. Walgingsgevoeligheid is zo mogelijk ook een indicatie voor een meer algemene verdedigingsstrategie.
Fieke Wagemans (1990, Venray) studeerde van 2008-2011 psychologie in Tilburg. In 2013 behaalde ze haar Research Master in de Social and Behavioral Sciences aan Tilburg University, waarna ze in 2014 startte met haar promotieonderzoek. Nu werkt ze als post doc in het Institute for Socio-Economics aan de University of Duisburg-Essen in Duitsland.
Bron: Tilburg University
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op het gratis maandelijkse e-magazine dan iets voor jou! Abonneren kan direct via het inschrijffomulier, of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines
