Waarom roken zoveel patiënten met een psychotische stoornis? Een veelgehoorde verklaring is dat patiënten de tabak gebruiken als zelfmedicatie, omdat roken psychotische symptomen zou onderdrukken. Hier is echter weinig wetenschappelijk bewijs voor, schrijft het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG), dat zich daarbij mede baseert op een groot Nederlands-Vlaams onderzoek, waar 4 UMC’s en 36 ggz-instellingen aan meededen. Het onderzoek ontkracht deze zelfmedicatiehypothese (Lancet Psychiatry. 2019;6:25-34).
Als patiënten met psychotische klachten zouden roken om deze klachten te verminderen, dan zou dat betekenen dat rokers minder klachten hebben dan niet-rokende medepatiënten en dat zij een betere kwaliteit van leven ervaren. Beginnen met roken zou de klachten doen verminderen en stoppen met roken zou juist tot meer klachten leiden, zo is de hypothese. Dit alles blijkt niet zo te zijn, concludeerden Jentien Vermeulen (Amsterdam UMC, locatie AMC) en collega’s op basis van gegevens uit het GROUP-cohort (GROUP staat voor: ‘genetic risk and outcome of psychosis’).
Zij includeerden 1094 patiënten met een niet-affectieve psychotische stoornis, 1047 broers en zussen van deze patiënten en 579 gezonde controles. Van de patiënten rookte maar liefst 67%, tegenover 38% van de familieleden en 25% van de controledeelnemers. Zowel de rokende patiënten als familieleden rapporteerden statistisch significant meer positieve, negatieve en depressieve symptomen en een lagere levenskwaliteit dan de niet-rokers. De rokers die meer sigaretten per dag rookten, rapporteerden meer klachten.
Na 3 en 6 jaar werden de deelnemers nogmaals ondervraagd. In die tijd was 7% van de patiënten gestopt met roken; gemiddeld veranderden hun klachten daarbij niet. Daarentegen rapporteerde de 4% die was begonnen met roken toegenomen klachten. De resultaten bleven overeind na correctie voor geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en cannabisgebruik.
Hoewel de gevonden verschillen klein waren, wijst geen van de bevindingen in de richting van de zelfmedicatiehypothese. De onderzoekers benadrukken dan ook dat roken geen voordelen biedt voor patiënten met psychotische stoornissen. De auteurs hopen dat dit artsen aanmoedigt om stoppen-met-rokenbehandelingen te starten bij deze patiënten.
Bron: Nienke Fleuren / NTvG
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! Abonneren kan direct via het inschrijffomulier, of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines
