Het ZonMw-programma Nationaal Plan Hoofdzaken heeft onlangs 19 veelbelovende projecten toegekend. Deze projecten zullen zich richten op het toepassen van beschikbare kennis over hersen- en psychische aandoeningen. Met als doel deze toepassingen naar de (bredere) praktijk te brengen en structurele inbedding te bevorderen.
Concrete verbeteringen in zorg en samenleving
Deze innovatieve initiatieven hebben als voornaamste doel de levens van mensen met hersen- en psychische aandoeningen te verbeteren. Hierbij ligt de nadruk op praktische toepasbaarheid en duurzame integratie in de samenleving. Elke van de 19 projecten belooft volgens ZonMW bij te dragen aan concrete verbeteringen in de zorg en de levenskwaliteit van mensen met hersen- en/of psychische aandoeningen.
Deze projecten zijn gestart
Huis-CAT, Cognitieve Adaptatie Training aangepast voor woonbegeleiders & naasten
Dit project, genaamd Huis-CAT, ontwikkelt een vereenvoudigde versie van Cognitieve Adaptatie Training (CAT) via een interactieve website. Het doel is om CAT toegankelijker te maken voor begeleiders en familieleden, waardoor mensen met ernstige psychische problemen in (begeleid) zelfstandig wonen beter ondersteund kunnen worden bij dagelijkse activiteiten.
Meedoen met Afasie in de Praktijk (MAP): Implementatie van innovatieve behandeloplossingen
COPACA ontwikkelde een ’wizard’ voor aangepast advies en materialen ter verbetering van communicatie bij afasie. Project MAP streeft naar landelijke beschikbaarheid door doorontwikkeling en implementatie, met samenwerking tussen mensen met afasie, afasietherapeuten en onderzoekers voor gebruiksvriendelijkheid en draagvlak.
Samen in Actie Bij Apathie (SABA) bij het syndroom van Korsakov (SABA-Korsakov)
Bij het syndroom van Korsakov is apathie een veelvoorkomend symptoom, waarbij spontaan gedrag en sociale interactie verminderen. Het project wil de behandeling voor apathie, genaamd Samen in Actie bij Apathie (SABA), aanpassen voor mensen met Korsakov. Het doel is integratie in de zorgketen met medewerking van het landelijke Korsakov Kenniscentrum.
Op weg naar implementatie van het digitale hoofdpijndagboek
Het Leidse Hoofdpijn Centrum biedt persoonlijke zorg met ’s werelds enige gevalideerde e-hoofdpijndagboek. Dit geeft patiënten direct inzicht in klachten en behandelresultaten op hun mobiele telefoon. Het doel is het dagboek te vereenvoudigen met patiëntgedreven uitkomstmaten, inclusief een gecombineerde-ernst-score ontwikkeld in samenwerking met patiëntenorganisaties, waarbij depressie als risicofactor wordt meegenomen.
Implementatie Generieke module en Beroepscompetentieprofiel Ervaringsdeskundigheid
Om ervaringskundigheid in zorg te verbeteren, implementeert dit project de Generieke Module en het Beroepscompetentieprofiel in 8 praktijkorganisaties (4 in ggz/vz en 4 in het sociaal domein). Dit omvat onder andere de ontwikkeling van dialogische werkvormen, methodieken voor professionals, een monitoringinstrument (MIE) en een scholingsmodule voor ervaringsdeskundigen, professionals en beleidsmakers.
Implementatie van zorg voor kinderen van ouders met psychische problematiek in de GGZ
Dit project wil de toepassing van de richtlijn ‘Kinderen van ouders met psychische klachten’ verbeteren door implementatiewetenschapmethoden te gebruiken. Ze onderzoeken factoren om behandelaren te stimuleren met ouders over kinderen te praten en ouders te motiveren voor de online interventie. De bevindingen resulteren in een implementatieplan, getest op Arkin-poliklinieken en vervolgens uitgerold over Arkin en andere instellingen in Nederland.
INSIST: Implementatie van een Stoppen-met-roken Interventie in de Standaard psychiaTrische zorg
Het INSIST-project wil stoppen-met-roken zorg implementeren voor mensen met psychische klachten door screening, motivering, behandeling met nicotinevervangers, en deelname aan een digitale stoppen-met-roken interventie. Het doel is de toegankelijkheid te verbeteren en meer patiënten met psychische klachten aan te moedigen om te stoppen met roken.
Digitalisering van Cognitieve Gedragstherapie: Van behandelkamer naar dagelijks leven met co-design
Dit project digitaliseert het schema voor cognitieve gedragstherapie (CGT), de meest toegepaste psychologische behandeling. Via de smartphone wordt het invullen praktischer voor cliënten, en de digitale versie met feedback wordt geïntegreerd in de dossiers van acht grote Nederlandse ggz-instellingen. Hierdoor is het snel beschikbaar voor gebruik.
Karman Line’s digitale strategietrainingen bij hersenaandoeningen: op naar de praktijk!
Dit project introduceert ’Karman Line’, een digitale therapie voor blijvende cognitieve gevolgen na hersenletsel. Het doel is implementatie in de klinische praktijk, beschikbaar voor patiënten met cognitieve klachten. Het proces volgt het ’Knowledge to Action’ (KTA) Framework, met actieve betrokkenheid van patiënten en gebruikers via focusgroepen, interviews en vragenlijstonderzoek.
MOE! Meedoen, Opladen, Energie!
Dit project, ”MOE! Meedoen, Opladen, Energie!”, richt zich op jongeren met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en vermoeidheidsproblemen. Het doel is om een bestaand behandelingstraject, momenteel alleen voor volwassenen beschikbaar, aan te passen en toegankelijk te maken voor jongeren (12-18 jaar).
Diepe hersenstimulatie effectiever en toegankelijker maken met visualisatie van hersennetwerken door toepassen van 7 Tesla MRI en magnetoencefalografie
Dit project gebruikt 7 Tesla MRI en magnetoencefalografie om diepe hersenstimulatie (DBS) te verbeteren voor essentiële tremor en de ziekte van Parkinson. De nauwkeurigere DBS-elektrodeplaatsing en elektrische programmering, gericht op het motorische netwerk, kunnen de effectiviteit verhogen.
Implementatieonderzoek naar de oudertraining voor ouders van jongeren met suïcidaal gedrag
Dit project focust op suïcidaal gedrag bij jongeren en de ontwikkelde oudertraining van LUMC Curium. Het doel is de implementatie van deze training te onderzoeken, effectiviteit te evalueren en structurele integratie in het behandelaanbod voor jongeren met suïcidale klachten en hun ouders mogelijk te maken.
Best practices combineren tot een veilige digitale ontmoetingsplek voor mensen met mentale problemen
Dit project combineert bestaande oplossingen, zoals BovenJan, Yivi en PubHubs, tot een veilige online omgeving voor peer-ondersteuning bij mentale problemen. Het doel is ervoor te zorgen dat cliëntgegevens veilig zijn en dat gesprekspartners daadwerkelijk professionals zijn.
Implementatie van de effectieve, online Denk Anders-interventie voor jeugdigen met dwang en angst
Dit project implementeert de Denk Anders training, een effectieve online wachtlijstinterventie voor jeugdigen met angst- of dwangstoornissen. Het doel is snellere en effectievere zorg, vooral nu deze klachten bij jongeren na de pandemie toenemen.
Herstel in Beweging: Lichaamsgerichte groepen voor traumagerelateerde psychiatrische problemen
Dit project richt zich op vroegtijdige toepassing van psychomotorische therapie (PMT) in de gespecialiseerde ggz voor trauma gerelateerde problemen. Er wordt een praktisch aanbod ontwikkeld voor groepsgewijze PMT. Het doel is PMT landelijk beter beschikbaar te maken en mensen met trauma eerder en effectiever te helpen.
Implementatie van diepe hersenstimulatie in de psychiatrie, wat kunnen we leren van de neurologie?
Dit project beoogt breder gebruik van diepe hersenstimulatie (DBS) voor de psychiatrische aandoening ’dwangstoornis’. Samen met alle betrokken partijen en een implementatieadviseur ontwikkelen ze een strategie. Het doel is meer patiënten te ondersteunen die onvoldoende reageren op medicatie en psychotherapie.
Implementatie van Perspective-innovaties in de logopedische behandeling van volwassenen met dysartrie
Dit project implementeert een innovatieve aanpak voor verstaanbaar spreken bij neurologische bewegingsstoornissen, ondersteund door ParkinsonNet. Logopedisten worden een jaar lang geïnformeerd en geschoold, waarna zelfstandige implementatie mogelijk is.
Praktijkoplossingen zingeving in ggz: Handreiking voor professionals, tegemoetkoming aan patiënten
Dit project bevordert de integratie van zingeving, spiritualiteit en religie (ZSR) in de behandeling van (dag)klinische ggz-patiënten door hulpverleners te trainen. Het vergroot de bekwaamheid van hulpverleners en de tevredenheid van patiënten, met positieve impact op psychisch, sociaal, maatschappelijk en existentieel herstel.
Ogen open voor LVB in de ggz. Het LVB proof maken van gespecialiseerde ggz-instellingen
Dit project integreert licht verstandelijke beperking (LVB) en zwakbegaafdheid (ZB) in de S-GGZ. Het doel is het herkennen van LVB/ZB, bieden van passende behandeling en verbeteren van zorgorganisatie. Begeleiding bij implementatie, monitoring en verspreiding van resultaten voor landelijke toepassing zijn inbegrepen.