overzicht

De relatie tussen hechtingsstijlen en narcisme: een onderzoek

1 - Wetenschap origineel

Gepubliceerd: 30-05-2025

Australische onderzoekers publiceerden recent een meta-analyse van 33 studies over narcisme en hechting. Het doel van deze systematische en meta-analytische review was het maken van een schatting van de relatie tussen hechtingsstijlen bij volwassenen en narcisme. De onderzoekers vonden een significante relatie tussen narcisme en elke onveilige gehechtheidsstijl. ’Kwetsbaar narcisme’ werd geassocieerd met onveilige gehechtheidsstijlen, ’grandioos narcisme’ niet. De bevindingen wijzen op het belang van vroege klinische interventies om veilige gehechtheid te bevorderen en geven aan dat therapieën gericht op gehechtheid gunstig kunnen zijn bij het werken met cliënten met (een hoog risico op) narcisme.


Narcisme 

Volgens de onderzoekers lijkt narcisme tegenwoordig een modewoord, bijna een scheldwoord, geworden. Op sociale media worden ’lastige’ partners, exen, ouders, leidinggevenden en collega’s narcist genoemd. Vaak ten onrechte, maar narcisme bestaat wel. In de meest extreme vorm spreken we van een psychische stoornis: de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Narcisme omvat ook een reeks persoonlijkheidskenmerken die we allemaal in meer of mindere mate bezitten. Denk aan een verlangen naar bewondering, moeite met kritiek, of de neiging om jezelf op de voorgrond te plaatsen. Mensen met sterk narcistische trekken laten vaak diepe sporen na in hun relaties. Dat roept bij anderen – en soms ook bij henzelf – de vraag op: Hoe is iemand zo geworden? 
 

’Grandioos’ en ’kwetsbaar’ narcisme

De onderzoekers onderscheiden grofweg twee vormen van narcisme: grandioos en kwetsbaar.

Grandioos narcisme is het beeld dat de meeste mensen voor zich zien: zelfverzekerd, dominant, haantje-de-voorste. Ze lijken alles onder controle te hebben, maar empathie tonen is niet hun sterkste kant.

Kwetsbaar narcisme ziet er heel anders uit. Deze mensen zijn juist introvert, snel gekwetst en overgevoelig voor kritiek. Onder hun ogenschijnlijke trots en arrogantie schuilt vaak een wankel zelfbeeld. Ze willen verbinding, maar zijn tegelijkertijd bang om afgewezen te worden.

Beide types kunnen problemen veroorzaken in relaties, maar vooral kwetsbaar narcisme is vaak schadelijk voor romantische partners. Denk aan gedrag als ’love bombing’ (iemand overladen met aandacht en daarna negeren), ghosting en manipulatie.


De rol van hechting: hoe je jeugd je relaties vormt

Om te begrijpen waar narcisme vandaan komt, kijken psychologen steeds vaker naar hechtingsstijlen, tellen de onderzoekers. Volgens de hechtingstheorie worden onze verwachtingen van relaties gevormd in de vroege kindertijd, door de band met onze verzorgers. Was die band liefdevol, betrouwbaar en veilig? Dan ontwikkel je meestal een veilige hechtingsstijl en kun je later stabiele relaties aangaan.

Maar bij kinderen die opgroeien met onvoorspelbare, afstandelijke of zelfs gewelddadige ouders, ontstaat vaak een onveilige hechtingsstijl. Daarin onderscheiden we drie vormen:
- Preoccupatie: Je voelt je niet goed genoeg en zoekt constant bevestiging van anderen. Je bent bang om verlaten te worden.
- Afwijzend-vermijdend: Je houdt mensen op afstand en vertrouwt vooral op jezelf. Emoties en nabijheid zijn bedreigend.
Angstig-vermijdend (of ‘gedesorganiseerd’): Je hunkert naar liefde, maar duwt mensen tegelijk weg. Je ervaart relaties als een bron van zowel verlangen als angst.


Wat zegt onderzoek?

In de recente meta-analyse verzamelden onderzoekers gegevens uit 33 studies met in totaal meer dan 10.000 deelnemers. Ze ontdekten een opvallend verband: vooral kwetsbaar narcisme blijkt sterk samen te hangen met onveilige hechtingsstijlen – met name preoccupatie en angstige vermijding.

Bij grandioos narcisme werd die samenhang níet gevonden. Dat suggereert dat mensen met kwetsbaar narcisme vaker zijn opgegroeid met onveilige of afwezige ouderfiguren. Hun gedrag zou een manier kunnen zijn om zich te beschermen tegen een diep gevoel van afwijzing of tekortschieten.

De onderzoekers benadrukken dat het om verbanden gaat, niet per se om oorzaken. Er kan niet met zekerheid gezegd worden dat onveilige hechting kwetsbaar narcisme veroorzaakt. Maar het is volgens hen wél een belangrijke risicofactor.


Genezen van oude wonden

Hoewel hechtingsstijlen vaak hardnekkig zijn, is verandering mogelijk, stellen de onderzoekers. Therapieën die gericht zijn op hechting – zoals schematherapie of emotionally focused therapy – kunnen helpen om oude pijn te verwerken en gezondere relaties op te bouwen. Voor mensen met kwetsbaar narcisme kan dat levensveranderend zijn.

Maar voorkomen is beter dan genezen, aldus de onderzoekers: ”Als we ouders en verzorgers beter ondersteunen in het opbouwen van veilige banden met hun kinderen, kunnen we op de lange termijn veel leed voorkomen. In een land als Australië, waar dit onderzoek deels vandaan komt, liggen de cijfers over kindermishandeling en emotionele verwaarlozing verontrustend hoog. En dat laat zich op latere leeftijd voelen, in hoe mensen liefhebben – of juist niet.”

Jamie Mohay et al: The relationship between attachment styles and narcissism: a systematic and meta-analytic review.
Personality and Individual Differences, Volume 244, 2025, 113255,

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.

Overig nieuws


23-07-2025 - AI voorspelt herstel bij psychose beter dan psychiater
23-07-2025 - NZa: ‘Toegankelijkheid ggz nog verder onder druk’
22-07-2025 - Rechter verbiedt kritiek op onderzoek naar afbouw antidepressiva
21-07-2025 - Veni-financiering voor onderzoeken mentale gezondheid
18-07-2025 - Hersenstimulatie helpt bij OCD
15-07-2025 - NZa maakt nieuwe tarieven ggz bekend
15-07-2025 - Zorgen over toename ADHD
14-07-2025 - Dieren in het nieuws
14-07-2025 - De meerwaarde van psychotherapie met paarden
14-07-2025 - Blijvende littekens: hoe jeugdtrauma's doorwerken in het volwassen leven
14-07-2025 - Het Aardvarken
14-07-2025 - De autonome route, zelfbeschikking over het levenseinde
14-07-2025 - Ben ik echt?
14-07-2025 - De podcasts
14-07-2025 - De bibliotheek
10-07-2025 - Onderzoek MIND: AI voorziet in behoefte
10-07-2025 - Uitwerking cao gereed
09-07-2025 - Pilots voor dakloosheid bij ggz-indicatie
09-07-2025 - VR succesvol in behandeling psychoses
08-07-2025 - Pilots Groen voor Gezondheid geselecteerd
08-07-2025 - Ton Vink in bestuur De Hoop Groep
08-07-2025 - LVVP wint kort geding tegen NZa
04-07-2025 - Huisartsen zeer negatief over samenwerking met ggz
03-07-2025 - AZWA-akkoord gaat toch door
03-07-2025 - HIC’s van GGZ Oost Brabant mogelijk naar ziekenhuis Bernhoven
02-07-2025 - Tanja Berger in bestuur NVvP
01-07-2025 - Oproep richting verkiezingen: meer aandacht voor mentale gezondheid
01-07-2025 - Janna Vrijsen hoogleraar Transdiagnostische psychopathologie
30-06-2025 - Wij kijken niet mee
30-06-2025 - Hoe ziet innovatie in de jeugd-ggz er concreet uit?
30-06-2025 - POET: een online emotieregulatietherapie voor jongeren met psychische klachten

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • AI voorspelt herstel bij psychose beter dan psychiater

  • NZa: ‘Toegankelijkheid ggz nog verder onder druk’

  • Rechter verbiedt kritiek op onderzoek naar afbouw antidepressiva

  • Veni-financiering voor onderzoeken mentale gezondheid

  • Hersenstimulatie helpt bij OCD

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio