overzicht

Vermijden oogcontact niet alleen bij mensen met sociale angststoornis

Gepubliceerd: 26-04-2023

Mensen met een sociale angststoornis vermijden regelmatig oogcontact. Maar bij ‘gewoon’ sociaal angstige personen is dat afhankelijk van de sociale situatie, zo leerde Jiemiao Chen van haar experimenten met ‘wearable eye trackers’: brillen die oogbewegingen meten. Jiemiao Chen promoveerde gisteren, op dinsdag 25 april.

Sociale angst – angst voor kritiek en een negatief oordeel van anderen – komt veel voor. De meest extreme vorm is een sociale angststoornis, die grote impact heeft op je dagelijks leven. ‘Maar sociale angst is een continuüm,’ zegt ontwikkelingspsycholoog Jiemiao Chen. ‘Sommigen hebben er nauwelijks last van, anderen heel veel.’ Als masterstudente in Shanghai zag ze vrienden ermee kampen. ‘Er werd alleen nooit over gepraat, terwijl het je enorm in de weg kan zitten, bijvoorbeeld bij een sollicitatiegesprek.’ Ze kwam naar Leiden om er promotieonderzoek naar te doen.

Contraproductief

Een zichtbaar kenmerk dat vaak met sociale angst in verband wordt gebracht is het ontwijken van oogcontact. Chen: ‘Dat wordt geïnterpreteerd als een veiligheidsstrategie tijdens sociale interacties. Maar het werkt contraproductief: je verwacht er aardig door gevonden en geaccepteerd te worden, maar mensen gaan je gedrag juist eigenaardig vinden, wat je angst weer bevestigt.’

’Oogcontact vermijden is een veiligheidsstrategie’ 

De relatie tussen sociale angst en het maken van oogcontact is echter helemaal niet zo eenduidig, zo bleek uit haar literatuuronderzoek. Mensen met een echte sociale angststoornis mijden oogcontact weliswaar in alle situaties, maar over mensen die ‘gewoon’ hoog scoren op sociale angst was de literatuur verdeeld. Chen besloot zich daarom te richten op de niet-klinische populatie, en hoog en laag scorende personen te vergelijken. Ze gebruikte daarbij een heel nieuw instrument: een wearable eyetracker, oftewel een bril die oogbewegingen meet. ‘Het grote voordeel daarvan is dat je hem kunt gebruiken in natuurlijke situaties.’

‘Wanneer heb je voor het laatst in het openbaar gehuild?’

Uit het eerste experiment, voor een projectiescherm met een vooraf opgenomen publiek, bleek dat sociaal angstige personen vermeden het publiek aan te kijken wanneer ze zelf een toespraak hielden of een pitch gaven, maar niet als ze de opdracht kregen alleen naar het publiek te kijken. Van personen met een sociale angststoornis is daarentegen bekend dat ze hun blik al afwenden als ze naar een foto kijken.

Haar tweede experiment was een live kennismakingsgesprek over onderwerpen variërend van redelijk onpersoonlijk (‘Welk boek heb je onlangs gelezen?’) tot intiem (‘Wanneer huilde je voor het laatst in het openbaar?’). Ook moesten de deelnemers beurtelings luisteren en vertellen. Chen: ‘We zagen bijvoorbeeld dat alle deelnemers hun gesprekspartner minder aankeken bij het vertellen van heel persoonlijke dingen. Maar ook dat degenen die hoog scoorden op sociale angst tijdens het hele gesprek minder oogcontact maakten dan de anderen.’

Wie loopt er risico?

Chens belangrijkste uitkomst was dat sociaal angstige mensen oogcontact inderdaad mijden in levensechte situaties, maar dat hun kijkgedrag flexibel is. ’We kunnen het meten van oogbewegingen dus gebruiken om vroegtijdig op te sporen wie risico loopt op een sociale angststoornis. Bovendien weten we nu dat we bij onderzoek naar oogcontact rekening moeten houden met de context.’

Jiemiao Chen is nu postdoc in dezelfde onderzoeksgroep, om ook bij kinderen oogcontact te bestuderen. ’We weten namelijk nog heel weinig over de ontwikkeling van het maken van oogcontact in het algemeen.’

Bron: Universiteit Leiden / Hilje Papma

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.

Overig nieuws


23-07-2025 - AI voorspelt herstel bij psychose beter dan psychiater
23-07-2025 - NZa: ‘Toegankelijkheid ggz nog verder onder druk’
22-07-2025 - Rechter verbiedt kritiek op onderzoek naar afbouw antidepressiva
21-07-2025 - Veni-financiering voor onderzoeken mentale gezondheid
18-07-2025 - Hersenstimulatie helpt bij OCD
15-07-2025 - NZa maakt nieuwe tarieven ggz bekend
15-07-2025 - Zorgen over toename ADHD
14-07-2025 - Dieren in het nieuws
14-07-2025 - De meerwaarde van psychotherapie met paarden
14-07-2025 - Blijvende littekens: hoe jeugdtrauma's doorwerken in het volwassen leven
14-07-2025 - Het Aardvarken
14-07-2025 - De autonome route, zelfbeschikking over het levenseinde
14-07-2025 - Ben ik echt?
14-07-2025 - De podcasts
14-07-2025 - De bibliotheek
10-07-2025 - Onderzoek MIND: AI voorziet in behoefte
10-07-2025 - Uitwerking cao gereed
09-07-2025 - Pilots voor dakloosheid bij ggz-indicatie
09-07-2025 - VR succesvol in behandeling psychoses
08-07-2025 - Pilots Groen voor Gezondheid geselecteerd
08-07-2025 - Ton Vink in bestuur De Hoop Groep
08-07-2025 - LVVP wint kort geding tegen NZa
04-07-2025 - Huisartsen zeer negatief over samenwerking met ggz
03-07-2025 - AZWA-akkoord gaat toch door
03-07-2025 - HIC’s van GGZ Oost Brabant mogelijk naar ziekenhuis Bernhoven
02-07-2025 - Tanja Berger in bestuur NVvP
01-07-2025 - Oproep richting verkiezingen: meer aandacht voor mentale gezondheid
01-07-2025 - Janna Vrijsen hoogleraar Transdiagnostische psychopathologie
30-06-2025 - Wij kijken niet mee
30-06-2025 - Hoe ziet innovatie in de jeugd-ggz er concreet uit?
30-06-2025 - POET: een online emotieregulatietherapie voor jongeren met psychische klachten

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • AI voorspelt herstel bij psychose beter dan psychiater

  • NZa: ‘Toegankelijkheid ggz nog verder onder druk’

  • Rechter verbiedt kritiek op onderzoek naar afbouw antidepressiva

  • Veni-financiering voor onderzoeken mentale gezondheid

  • Hersenstimulatie helpt bij OCD

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio