Burgemeesters gaven vorig jaar 8.750 keer toestemming voor verplichte zorg aan een patiënt omdat in een crisissituatie snel ingegrepen moest worden. Die crisismaatregelen werden genomen op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg.
Daarnaast werd 1.560 keer een inbewaringstelling afgegeven waarmee iemand in hun gemeente in een spoedsituatie verplicht werd opgenomen op basis van de Wet zorg en dwang.
Daarmee ligt het totaal aantal gedwongen spoedopnames iets boven de 10.000, bijna vijf procent lager dan in 2020.
Dat blijkt uit een overzicht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). De inspectie krijgt afschriften van alle crisismaatregelen en inbewaringstellingen door burgemeesters. Daarnaast krijgt de inspectie gegevens van zorgaanbieders over onvrijwillige en verplichte zorg, maar die gegevens lijken nog niet volledig. Verder verzamelt de inspectie uitspraken van klachtencommissies en meldingen als onvrijwillige en verplichte zorg niet goed loopt.
Zo min mogelijk, zo zorgvuldig mogelijk
Sinds januari 2020 gelden er twee nieuwe wetten over onvrijwillige zorg: de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd). Het doel van de wetten is zo min mogelijk dwang in de zorg toe te passen. En waar het toch nodig is, moet het zo zorgvuldig mogelijk gebeuren. De rechten van patiënten en cliënten zijn sterker geworden.
Klachten en meldingen
Naast de cijfers over de beslissingen van burgemeesters krijgt de inspectie ook andere gegevens.
Klachtencommissies hebben 672 klachten over dwang in de zorg behandeld. Daarvan waren er 174 op één of meer klachtonderdelen gegrond.
Van zorgverleners, vertrouwenspersonen en gemeenten kreeg de inspectie 24 meldingen over dwang in de zorg waar het in de ogen van de melder niet goed was gegaan. Vorig jaar waren dat er nog 66. In de meeste zaken ging het over het probleem dat er geen opnameplek was, terwijl de cliënt wel een opname nodig had.
Rapportages en analyses van zorgaanbieders
De inspectie hoort ook rapportages en analyses van zorgaanbieders te krijgen over verplichte of onvrijwillige zorg. Maar lang niet alle zorgaanbieders leverden die. Dat komt door technische problemen (gegevens zijn lastig uit elektronische dossiers te halen) en door enorme drukte in coronatijd. Het kan ook zijn dat een aantal zorgaanbieders helemaal geen dwang heeft toegepast.
De meest voorkomende vormen van verplichte of onvrijwillige zorg zijn:
* medicijnen onder dwang toegediend
* verplichte opname in een instelling
* insluiting in eigen kamer
* plaatsing op gesloten afdeling
* lichamelijk vastpakken en vasthouden
* beperkingen in de bewegingsvrijheid
* (bijvoorbeeld niet zelfstandig naar buiten, ’s nachts op eigen kamer)
* beperkingen in eigen keuzes (bijvoorbeeld in gebruik van telefoon, internet, sociale media)
Bron: Gedwongen zorg in 2021 in beeld
Lees ook onze eerdere artikelen over de Wet Verplichte ggz
