overzicht

Krankzinnigen

krankzinnigen

Gepubliceerd: 06-05-2022

Johan Atsma recenseert het boek van Fré Dommisse

 

Met enige regelmaat verschijnt er ervaringsliteratuur op de markt. Boekhandels met een kast of tafel ‘psychologie’ zijn er goed mee gevuld, samen met vele boeken en boekjes die je leren om te gaan met de problemen des levens in vele varianten, de zelfhulpliteratuur. Teveel om op te noemen en in ieder geval, teveel om door uw recensent kritisch te worden gelezen.
En dan verschijnt op die tafel in de boekhandel de roman ‘Krankzinnigen’ van Fré Dommisse. Dat kan er ook nog wel bij, denk je dan in eerste instantie. Maar nadere beschouwing leert dat het hier een herdruk van een boek uit 1929 betreft. Dat is nu bijna 100 jaar geleden! Dat roept de nodige nieuwsgierigheid op en al snel ligt het boek bij mij op tafel, klaar om gelezen te worden.

Het boek, toentertijd op de markt gebracht als roman, werd goed ontvangen en beleefde in 1930 en uiteindelijk in 1963 nog eens een herdruk. ‘Krankzinnigen’ is een autobiografische roman die volgens Fré Dommisse bedoeld was om de kloof tussen ‘leek en geesteszieke’ te dichten. Na dit boek publiceerde ze nog enkele boeken waarin geestesziekte een rol speelde en ook schreef ze in 1965 nog een biografie over Clare Rennart, Nederlands schrijfster en leeftijdsgenoot. Dat laatste boek werd nauwelijks nog opgemerkt en haar andere boeken waren reeds in de vergetelheid geraakt. Inmiddels is er een biografie over Fré Dommisse in de maak door Catharina Th. Bakker die in deze uitgave het voorwoord verzorgt. 

Vanuit het ik-perspectief geschreven is ‘Krankzinnigen’ een heldere en daarmee rauwe weergave van een psychiatrische ziektegeschiedenis. Het voorbericht: “De ziektegeschiedenis in dit verhaal beschreven, speelt zich af aan het eind van de eerste wereldoorlog. De gestichtsverpleging van geesteszieken heeft zich sindsdien, dankzij het zich steeds vernieuwend medisch inzicht, in vele gevallen gunstig gewijzigd. Wij vestigen hier de nadruk op om misverstand ten opzichte van de huidige verpleging te voorkomen.”

Let wel, Fré Dommisse schrijft dit boek eind jaren ’20 van de vorige eeuw en dat is lang geleden. Desalniettemin is het nu lezen ervan op meer dan één wijze zeer boeiend, inzicht gevend en ontnuchterend. Want veel van wat ze beschrijft en ongetwijfeld zelf zo heeft meegemaakt is van een helderheid waar menig schrijver heden ten dage een puntje aan kan zuigen en het zet de gedachte van de lezer automatisch op het denkspoor van de hedendaagse zorg die, zo leert menig ervaringsverhaal nu, ook niet al te optimaal functioneert en waarbij je vele kritische vragen kunt stellen. Deze tijdmachine die 100 jaar terug gaat laat een wereld invoelen die makkelijk te transformeren is naar het heden en daarmee ook laat zien dat grootse vorderingen in de GGZ niet zijn gemaakt.

“Krampachtig tegen de deur gedrukt bleef ik staan. Dit was dus de zaal, waar ik zou moeten liggen, dit waren de mensen , die net als ik krankzinnig waren. Hier onder dit luid zingen en vloeken zou ik tot rust moeten komen, waar waren de bossen en waar was de frisse lucht, mij beloofd? Benauwde zaallucht sloeg me tegen.”

Tegenwoordig lig je natuurlijk niet meer op zaal, tegenwoordig is psychofarmaca alom in plaats van (geforceerde) rust en spanlakens en is gericht behandelen veel meer expliciet aanwezig.  Maar autoritair handelen, onduidelijkheid, het ziekmakende aspect van de zorg, de dokter die bepaalt, fluctuerende diagnoses, een vertaalslag naar het heden is zo gemaakt.

Wat wel duidelijk een tijdsbeeld geeft is het uitgebreid citeren van Bijbelteksten en religie als richting gever. Maar daarin toont Dommisse zich ook van haar reflecterende kant. Als de Here zoveel belooft en toezegt, waarom zit ik dan in dit gesticht is de vraag die vaak terug keert. “Het is de spanning en het grijpen naar God, moeder, en geen houvast krijgen, geen antwoord horen hier in deze donkere zaal met de lage gele bedden en de klagende, angstige zoekende mensen. ‘wentel uwen weg op den Here en vertrouw op Hem’ … een parodie was ’t hier.”

 “Was het christelijk geloof dan zo abstract, dat we er in werkelijkheid geen heil van konden verwachten? Waar was de oplossing? In wanhoop en vertwijfeling? Waar was de grens tussen normaal en abnormaal?”

Als patiënt balanceert Dommisse voortdurend tussen hoop en vrees, tussen vooruitgang en terugval, toegekende vrijheid en opgelegde structuur. De episodes waarin ze beschrijft hoe het haar vergaat als de gekte weer toeslaat zijn ongelofelijk helder en invoelbaar beschreven zonder dat je daarmee ook begrijpt wat haar overkomt. Kortom je maakt gedurende het boek grondig kennis met het leven, denken en ervaren van een psychiatrisch patiënt. Weliswaar van heel lang geleden maar van de geldigheid van het verhaal is de uiterste houdbaarheid nog lang niet verstreken. Lees en leef je in!


Fré Dommisse: Krankzinnigen (1929)
Uitgeverij De Geus; 238 pagina’s; prijs € 14,-; ISBN 978 90 445 4678 1

 

Overig nieuws


31-05-2023 - Groningse ggz dreigt met forse bezuinigingen als Den Haag niet ingrijpt
31-05-2023 - Maagverkleining heeft positief effect op prestaties van het brein
31-05-2023 - Meer geheugen- en concentratieproblemen bij volwassenen, mogelijk gevolg corona
31-05-2023 - Online workshop over de polyvagaaltheorie, met Deb Dana
30-05-2023 - Kritiek op nieuwe richtlijn afbouw antidepressiva: 'Taperingstrips ontbreken'
30-05-2023 - 'Ik en de ggz': schrijf jouw verhaal!
30-05-2023 - Overprikkeling
26-05-2023 - Tariefmaatregel voor ggz in de Wlz van tafel: cliëntenkoepel is tevreden
26-05-2023 - Patiëntenvertrouwenspersonen zien dat inzage in ggz-dossier moeizaam verloopt
26-05-2023 - Staatssecretaris ziet 'enorme, bijzondere meerwaarde' van de Luisterlijn
26-05-2023 - Autisme
25-05-2023 - Verontwaardiging over 'autismegenezingstherapie', ouders starten petitie
24-05-2023 - Vluchtelingenkinderen moeten zich op school vooral veilig voelen
24-05-2023 - Eén op de twintig Nederlanders heeft subklinische manische symptomen
24-05-2023 - Anders dan in de hele zorg, daalt het aantal medewerkers in de ggz
24-05-2023 - Jeugdtrauma's: ACEs en PACEs
22-05-2023 - De uitdaging
22-05-2023 - Waarom het afschaffen van de separeer zo lastig is...
22-05-2023 - 'Op het tweede gezicht': waar moet het heen met de ggz?
22-05-2023 - ‘Zoals het nu is, zie ik geen mogelijkheid tot meer kwaliteit van leven’
22-05-2023 - De Podcasts
22-05-2023 - Immuno psychiatrie. Het immuunsysteem-uit-balans als oorzaak van psychiatrische aandoeningen
22-05-2023 - Juichend hoog
22-05-2023 - De Bibliotheek
17-05-2023 - Verdeeld enthousiasme over onderhandelingsakkoord loonsverhoging ggz
17-05-2023 - Week van de Volksgezondheid: 'Mentale gezondheid van ons allemaal!'
16-05-2023 - Studie: Transcraniële Gelijkstroomstimulatie effectief bij het verminderen van OCD
16-05-2023 - ‘In ons leven hebben we voortdurend trauma’s. Meestal kunnen we dat zelf oplossen'
16-05-2023 - Kwaliteitsstandaard 'Zingeving in de psychische hulpverlening' gepubliceerd
16-05-2023 - Psychotrauma bij kinderen en jong volwassenen
15-05-2023 - ‘Hyperbolische’ en op-maat-gemaakte afbouw antidepressiva leidt tot minder ontwenningsklachten

Laatste nieuws

Tagcloud


  • adhd
  • autisme
  • congres
  • corona
  • dementie
  • depressie
  • financiering
  • jeugdzorg
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Onze Facebook pagina

Contactgegevens

info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • Groningse ggz dreigt met forse bezuinigingen als Den Haag niet ingrijpt

  • Maagverkleining heeft positief effect op prestaties van het brein

  • Meer geheugen- en concentratieproblemen bij volwassenen, mogelijk gevolg corona

  • Online workshop over de polyvagaaltheorie, met Deb Dana

    (Adv.)
  • Kritiek op nieuwe richtlijn afbouw antidepressiva: 'Taperingstrips ontbreken'

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2023 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio