Een nieuwe, door het Trimbos-instituut uitgegeven, factsheet geeft inzicht in het succes en de werkwijze van de IJslandse aanpak om alcohol-, tabak-, en drugsgebruik onder jongeren te voorkomen. Ook benoemt de factsheet welke kansen dit preventiemodel biedt voor Nederland en met welke aspecten rekening moet worden gehouden bij een vertaling de Nederlandse situatie.
De factsheet beschrijft de daling van middelengebruik onder IJslandse jongeren in de laatste twintig jaar en hoe deze ontwikkeling zich verhoudt tot de trends in middelengebruik in Nederland. Ook wordt de IJslandse manier van werken toegelicht, waarbij wordt ingegaan op de beïnvloedbare factoren waar het model zich op richt. Op basis van de wetenschappelijke literatuur wordt de effectiviteit van het IJslandse preventiemodel besproken.
Vergelijking IJsland-Nederland
Naast een beschrijving van het IJslandse preventiemodel, geeft de factsheet inzicht in aspecten die van belang zijn bij de vertaling van dit model naar de Nederlandse situatie. IJsland en Nederland zijn verschillend in populatie en cultuur. Het model kan dus niet één op één overgenomen worden, maar moet worden aangepast aan de Nederlandse situatie.
Het IJslandse preventiemodel in Nederland
Op welke manier het IJslandse preventiemodel kan worden geïmplementeerd in Nederland, onderzoeken het Trimbos-instituut en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) in een beleidsvormend leertraject. Aan dit traject, dat loopt van 2018 tot 2021, nemen zes gemeenten deel, namelijk Amersfoort, Hardenberg, samenwerkingsverband Kempengemeenten (Bergeijk, Bladel, Eersel, Reusel-De Mierden), Súdwest-Fryslân, Texel en Urk.
Het IJslandse model: vier stappen
Het IJslandse preventiemodel volgt een jaarlijkse cyclus die bestaat uit vier stappen. Daarin staat community building centraal: onderzoekers en beleidsmakers bouwen aan draagvlaak onder lokale stakeholders en stimuleren samenwerking tussen deze stakeholders in alle stappen.
Stap 1: Monitoring. Jaarlijks worden op bijna alle scholen in IJsland vragenlijsten afgenomen onder drie leeftijdsgroepen (10-13 jaar, 14-16 jaar en 16-20 jaar). De vragen hebben betrekking op middelengebruik en de aanwezigheid van beschermende en risicofactoren. Nagenoeg de gehele populatie van schoolgaande jeugd in de gemeenten wordt benaderd. De respons-percentages liggen tussen de 81-91% van alle schoolgaande jeugd.
Stap 2: Terugkoppeling en dialoog. Binnen twee maanden worden de resultaten uit de vragen-lijsten gerapporteerd op gemeentelijk en schoolniveau. Door de snelle terugkoppeling van informatie ontstaat een actueel beeld van de gezondheid van de jeugd. De resultaten voeden de lokale dialoog tussen wetenschappers, beleidsmakers en andere lokale stakeholders, zoals gemeenten, scholen, ouders en aanbieders van vrijetijdsactiviteiten. Samen bespreken zij wat de belangrijkste problemen zijn en welke beschermende en risicofactoren kansen bieden om de gezondheid van de jeugd te verbeteren.
Stap 3: Beleidsvorming. Lokale stakeholders bedenken samen welke acties, interventies en maatregelen ingezet worden om de beschermende factoren te versterken en de risicofactoren te verminderen. Ieder levert een bijdrage vanuit zijn of haar expertise, wat de betrokkenheid bij preventie van middelengebruik vergroot.
Stap 4: Uitvoering. De acties, interventies en maatregelen worden uitgevoerd om de beschermende en risicofactoren te beïnvloeden.
Dit proces wordt jaarlijks herhaald. De resultaten van een nieuwe ronde vragenlijsten worden gebruikt om de resultaten van de acties, interventies en maatregelen te evalueren, en te reflecteren op het proces.
Bron en voor het downloaden van de Fact-sheet: Trimbos instituut
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! Opgeven van je mailadres is voldoende.
Abonneren kan direct via het inschrijffomulier, of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines
