De kruising van de neanderthaler en de vroege moderne mens laat zijn sporen na in onze genetische erfenis. Wie neanderthaler-DNA in zijn genen heeft, loopt mogelijk een verhoogd risico op depressie, nicotineverslaving, hart- en huidziekten, allergieën en zwangerschapscomplicaties. Dat stelt een nieuwe studie, die vorige week verscheen in Science.
Eerdere studies toonden aan dat neanderthalers geslachtsgemeenschap hadden met de voorouders van de moderne mens, toen ze vanuit Afrika migreerden naar Azië en Europa. Vandaag dragen Europeanen en Aziaten gemiddeld 1,5 tot 4 procent neanderthaler-DNA met zich mee.
Voor wie nog niet bekomen was van die schok, is er nu nog meer slecht nieuws. Mogelijk heeft dat neanderthaler-DNA nefaste gevolgen voor onze gezondheid. Door het neanderthaler-genoom gedetailleerd in kaart te brengen, kwam er een link aan het licht tussen het DNA enerzijds en uiterlijke aspecten en gezondheidsrisico’s bij moderne Europeanen en Aziaten anderzijds.
Een reeks nieuwe studies, waaronder deze van Vanderbilt University, suggereert dat het overblijvende genetische materiaal ooit zijn nut had, maar nu eerder risico’s inhoudt. Die bevinding is van belang in het kader van de behandeling van bepaalde aandoeningen, zo stellen de auteurs.
Trombofilie
De onderzoekers analyseerden de gegevens van 28.000 Amerikaanse patiënten van Europese origine. Daarna bestudeerden ze hoe de beetjes neanderthaler-DNA in hun genoom het risico op hun gezondheidsproblemen had beïnvloed. Hun bevindingen verschijnen vandaag in het wetenschappelijke tijdschrift Science en werden gisteren toegelicht op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science.
Een van de bevindingen is dat de aanwezigheid van neanderthaler-DNA op een bepaalde plaats in het genoom het risico op trombofilie (abnormale bloedstolling) aanzienlijk verhoogt. De vroege mens was daar wellicht mee gebaat: het doet wonden sneller helen en helpt infectie voorkomen. Maar vandaag kan het het risico op bloedklonters, beroertes en zwangerschapscomplicaties verhogen. Daarnaast lijkt het neanderthaler-DNA een effect te hebben op de kleur van de huid en het haar, sproeten, wratten en eelt.
De onderzoekers stelden een kleine toename vast van het risico op nicotineverslaving. Verrassend, omdat neanderthalers geen tabak hadden
De onderzoekers stelden ook een kleine toename vast van het risico op depressie en nicotineverslaving. Verrassend, omdat neanderthalers geen tabak hadden en wellicht ook niet depressief waren.
Maar het effect blijkt dan ook klein. De neanderthalervarianten zijn bijvoorbeeld goed voor één procent van het genetische risico op depressie. Anderzijds lijken sommige beetjes van het neanderthaler-DNA dan weer net te beschermen tegen depressie. Of iemand depressief is, kan dus deels afhankelijk zijn van welk deel van het neanderthaler-DNA hij geërfd heeft.
Debat
Maar voorzichtigheid is geboden, waarschuwen andere wetenschappers. Dat er een link is vastgesteld, toont niet aan dat het neanderthaler-DNA verantwoordelijk is voor de ziekte. In ieder geval voegt de studie toe aan het debat over de menselijke evolutie. Sommige onderzoekers geloven dat de neanderthaler ongeveer 40.000 jaar geleden uitstierf door toedoen van de homo sapiens. Anderen denken dat de neanderthalers gewoon werden opgenomen in de populatie. Ook is niet iedereen het eens over waar de verschillende soorten vandaan kwamen en waarheen ze gingen.
Bron: De Morgen
