overzicht

Van hoopvolle ontwikkeling tot vastgelopen onderzoek

Gepubliceerd: 21-12-2022

De ggz in 2022: Alzheimer en de remedie

 

Wereldwijd lijden ongeveer 55 miljoen mensen aan dementie – de meest voorkomende vorm is de ziekte van Alzheimer. Helaas is er nog steeds geen remedie voor de ziekte. Maar er was in 2022 veel hoop gevestigd op een experimenteel medicijn genaamd Gantenerumab.

In december van het vorige jaar was iedereen die op de één of andere manier betrokken was bij Alzheimer, gefocust op een nieuw medicijn: Aducanumab. Het middel was in de Verenigde Staten al goedgekeurd, maar het Europees medicijnagentschap (EMA) besloot het middel niet op de Europese markt toe te laten. Studies lieten niet genoeg gunstige effecten zien bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer en er waren bedenkingen over de veiligheid. Met het verdwijnen van 2021 verdween ook de berichtgeving over Aducanumab.

Het was zeker niet de eerste keer dat een niet-werkend middel tegen Alzheimer op het punt stond geregistreerd te worden, of op de markt gebracht. In 2013 kwam Nutricia met Souvenaid, een drankje dat het geheugen zou verbeteren en zou helpen bij beginnende dementie. De claim bleek onterecht. En in de jaren tachtig claimde de fabrikant van Noötropil, de ‘leerpil’, dat het middel werkzaam zou zijn tegen beginnende dementie. Ook dat bleek niet waar, het is zelfs de vraag of het middel het geheugen verbetert of, waar het voor geregistreerd staat, helpt bij draaiduizeligheid.

En nu kwam Roche met een nieuw middel: Gantenerumab. De hoop die er was werd de grond ingeboord door een recent persbericht van de maker, Roche. Het injecteerbare medicijn had volgens het persbericht geen betekenisvol effect op de symptomen van de ziekte van Alzheimer of op de hersenmarkers van de ziekte – het eiwit amyloïde. Gantenerumab is een antilichaam dat zich bindt aan amyloïde, wat door veel wetenschappers gezien wordt als de oorzaak van de ziekte van Alzheimer. De binding van het antilichaam aan amyloïde activeert de natuurlijke afweer van de hersenen, die vervolgens het amyloïde verwijdert.
Kleinere onderzoeken met Gantenerumab ondersteunden deze aanpak omdat er een positief effect was op de symptomen en een vermindering van amyloïdeklonters. Maar de laatste grootschalige studie kon die resultaten niet bevestigen.

Blijven richten op Amyloïde?

Wat de ziekte van Alzheimer veroorzaakt, is nog steeds niet bekend, maar de meest populaire verklaring is de zogenaamde ”amyloïde cascade-hypothese”. Volgens die hypothese is de vorming van amyloïde plaques het initiërende proces van de ziekte. De plaques interageren vervolgens met andere hersencellen en bloedvaten, waardoor hun normale functie wordt aangetast, klitten ontstaan en uiteindelijk neuronen (hersencellen) worden gedood. Veel onderzoek is er dan ook op gericht om de vorming van die amyloïde plaques tegen te gaan. Maar is dat terecht?

Wetenschapshistorici Bert Theunissen en Noortje Jacobs stellen nu in een analyse dat er een impasse is ontstaan die het boeken van vooruitgang lastig maakt. Samengevat komt hun analyse erop neer dat het onderzoek naar Alzheimer zich afspeelt binnen diverse kampen die op slechte voet met elkaar staan. Zij verschillen fundamenteel van mening over de oorzaak van de ziekte. De kampen maken elkaar herhaaldelijk grove verwijten, zoals het bedrijven van slechte wetenschap en het monopoliseren van fondsen. Ondertussen stagneert het onderzoek in een herhaling van zetten.
Het kamp dat al dertig jaar de meeste fondsen binnenhaalt heeft een biomedische benadering van de ziekte van Alzheimer. De groep hangt de amyloïd-cascadehypothese uit 1992 aan die stelt dat alzheimer wordt veroorzaakt door ophoping van het eiwit amyloïd-bèta in de hersenen. Die hypothese suggereert ook een behandeling: pak de ophoping van amyloïd-bèta aan. Dat lukt, laten proeven met diverse farmaceutica zien, maar de behandelde patiënten knappen er nauwelijks van op.

Hun analyse wordt door andere wetenschappers ondersteund. Als de analyse juist is, zullen er in de komende jaren nog de nodige berichten verschijnen over Alzheimer-medicatie die bij nader inzien niet blijkt te werken.
 

De andere artikelen in ons jaaroverzicht

Een veelkoppig monster, dat niet eenvoudig is te bestrijden
Over de wachtlijsten

Wensdenken en wantrouwen, knelpunten en tegenstrijdigheden
Het Integraal Zorgakkoord is een feit

Een nieuw vergoedingssysteem met de nodige uitdagingen
Het Zorgprestatiemodel

Langdurige mentale gevolgen vooral bij kwetsbare groepen
Het einde van de corona-pandemie

Zichtbare en tastbare veranderingen laten te lang op zich wachten
De jeugdzorg

Overig nieuws


12-06-2025 - IGJ: Toepassen dwang in ggz moet beter
12-06-2025 - Nieuwe toolkit voor groene therapie
11-06-2025 - Orde in de invloed van ‘set en setting’ op therapieën met psychedelica
10-06-2025 - Kritiek NVA op nieuwe richtlijn autisme bij jeugdigen
10-06-2025 - Diepe hersenstimulatie mogelijk succesvol bij meer soorten depressie
06-06-2025 - IGJ: Kleine instellingen hebben te weinig kennis van ggz-cliënten
06-06-2025 - Patiënten aan het woord: wat levert psychotherapie hen op?
05-06-2025 - Dienke Hedemann in bestuur Lentis
05-06-2025 - Zorgstandaard dissociatieve stoornissen positief beoordeeld
04-06-2025 - De Groene GGZ uitgebreid met zeven nieuwe instellingen
04-06-2025 - Mini-RNA’s lijken sleutelrol te spelen in psychiatrische en neurologische aandoeningen
03-06-2025 - Zelfhulpprogramma fEATback voor eetstoornissen
03-06-2025 - Uit gesprekken Luisterlijn blijkt veel eenzaamheid en somberheid
02-06-2025 - Waarom de één angstiger is dan de ander: angstcircuit in het brein ontrafelt
30-05-2025 - MIND: Wijzigingen Wvggz verbeteren eigen regie niet
30-05-2025 - De relatie tussen hechtingsstijlen en narcisme: een onderzoek
28-05-2025 - IGJ en NZa: Zet meer tempo op regionale samenwerking!
28-05-2025 - Trienke Stellema nieuwe voorzitter rvt Rivierduinen
28-05-2025 - Mishandeling laat sporen na in het brein van jongeren met gedragsstoornis
27-05-2025 - De Nederlandse ggz: ‘Maak bemoeizorg landelijk beschikbaar’
26-05-2025 - Doorpakken graag!
26-05-2025 - Psychisch én lichamelijk: tijd voor integrale verpleegkunde
26-05-2025 - Ik weet dat je er bent, een integratieve begeleiding bij verslaving en herstel
26-05-2025 - Studies naar psychofarmaca verwaarlozen afkomst, en dat is een probleem
26-05-2025 - Verdriet
26-05-2025 - Een dun streepje toeval, hoe een psychiater mentaal herstelde en jou dat ook gunt
26-05-2025 - De podcasts
26-05-2025 - De bibliotheek
23-05-2025 - Traditionele kunst als therapie: hoe erfgoedkunst kan bijdragen aan mentale gezondheid
22-05-2025 - Aantal zelfdodingen nauwelijks veranderd
21-05-2025 - AI-chatbots missen signalen van bijwerkingen psychiatrische medicatie

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • IGJ: Toepassen dwang in ggz moet beter

  • Nieuwe toolkit voor groene therapie

  • Orde in de invloed van ‘set en setting’ op therapieën met psychedelica

  • Kritiek NVA op nieuwe richtlijn autisme bij jeugdigen

  • Diepe hersenstimulatie mogelijk succesvol bij meer soorten depressie

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio