overzicht

Complottheorie of paranoïde waan? Overeenkomsten en verschillen

complot

Gepubliceerd: 22-11-2021

Complottheorieën vertonen overeenkomsten met paranoïde wanen wat betreft onjuiste en soms bizarre inhoud van de denkbeelden, de sterke overtuiging waarmee wordt vastgehouden aan de ideeën en het niet openstaan voor tegenargumenten. Dat is de conclusie van negen auteurs in een verkenning in het het Tijdschrift voor Psychiatrie. De auteurs zien echter ook duidelijke verschillen met een waan: complotdenkers staan niet alleen staan in hun overtuigingen, maar vinden elkaar juist in wantrouwen ten opzichte van machtigen die achter de schermen aan de touwtjes trekken. Waar de waan eenzaam is, geven complot-theorieën toegang tot een in-group.
Een tweede verschil is dat bij het ontstaan van wanen idiosyncratische ervaringen van de werkelijkheid veelal een rol spelen, die de paranoïde inhoud van het waandenken induceren.

Volgens de auteurs van het artikel maakt de vergelijking met paranoïde wanen en coronacomplottheorieën duidelijk dat de gangbare definities van wanen verdieping behoeven, omdat met de huidige definities complotdenken ook geschaard kan worden onder wanen. In plaats van de sterke (cognitieve) focus op de foutieve inhoud van waanideeën zou er meer aandacht moeten zijn voor de onderliggende idiosyncratische, veranderde vorm van de werkelijkheidsbeleving. Het is vooral deze eigenzinnige werkelijkheidsbeleving die leidt tot paranoïde waanideeën als gevolg van pogingen grip te krijgen op perceptuele anomalieën.

Beste benadering

Uit de verkenning in het artikel volgt dat de inhoud van de denkbeelden niet de juiste ingang is om complotdenkers en mensen met paranoïde wanen te bereiken. Bij beiden zijn rationele argumenten en een beroep op de logische gedeelde werkelijkheid grotendeels ineffectief. Het gaat complotdenkers om de machteloosheid van de burger, verlies van vrijheid en controle. Het gaat om bezorgdheid en woede over systemen en machtsstructuren die slachtoffers maken. Mensen met paranoïde wanen daarentegen, zijn hun normale ervaring van de werkelijkheid, van zichzelf en van anderen kwijt, en proberen daar betekenis aan te geven.
De auteurs menen dat voor beiden geldt dat reflectief luisteren naar deze onderliggende epistemische, existentiële en experiëntiele vragen meer recht doet aan de werkelijke problemen die mensen ervaren, en meer ruimte voor oplossingen biedt.
Methoden zoals LEAP (listen, emphatize, agree, partner), ontwikkeld voor mensen met schizofrenie zonder ziekte-inzicht, kunnen in de omgang met complotdenkers nuttig zijn. Daarbij gaat het niet om de sterkte van de argumenten, maar om de kracht van de relatie.

Bron: Jet volledige artikel is te lezen in het Tijdschrift voor Psychiatrie

Overig nieuws


30-07-2025 - Soufyan el Hamdi nieuwe bestuurder MOC ‘t Kabouterhuis
29-07-2025 - MIND treedt toe tot Armoedecoalitie
29-07-2025 - Subsidie voor autismeregister om inzet ervaringskennis te versterken
23-07-2025 - AI voorspelt herstel bij psychose beter dan psychiater
23-07-2025 - NZa: ‘Toegankelijkheid ggz nog verder onder druk’
22-07-2025 - Rechter verbiedt kritiek op onderzoek naar afbouw antidepressiva
21-07-2025 - Veni-financiering voor onderzoeken mentale gezondheid
18-07-2025 - Hersenstimulatie helpt bij OCD
15-07-2025 - NZa maakt nieuwe tarieven ggz bekend
15-07-2025 - Zorgen over toename ADHD
14-07-2025 - Dieren in het nieuws
14-07-2025 - De meerwaarde van psychotherapie met paarden
14-07-2025 - Blijvende littekens: hoe jeugdtrauma's doorwerken in het volwassen leven
14-07-2025 - Het Aardvarken
14-07-2025 - De autonome route, zelfbeschikking over het levenseinde
14-07-2025 - Ben ik echt?
14-07-2025 - De podcasts
14-07-2025 - De bibliotheek
10-07-2025 - Onderzoek MIND: AI voorziet in behoefte
10-07-2025 - Uitwerking cao gereed
09-07-2025 - Pilots voor dakloosheid bij ggz-indicatie
09-07-2025 - VR succesvol in behandeling psychoses
08-07-2025 - Pilots Groen voor Gezondheid geselecteerd
08-07-2025 - Ton Vink in bestuur De Hoop Groep
08-07-2025 - LVVP wint kort geding tegen NZa
04-07-2025 - Huisartsen zeer negatief over samenwerking met ggz
03-07-2025 - AZWA-akkoord gaat toch door
03-07-2025 - HIC’s van GGZ Oost Brabant mogelijk naar ziekenhuis Bernhoven
02-07-2025 - Tanja Berger in bestuur NVvP
01-07-2025 - Oproep richting verkiezingen: meer aandacht voor mentale gezondheid
01-07-2025 - Janna Vrijsen hoogleraar Transdiagnostische psychopathologie

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • Soufyan el Hamdi nieuwe bestuurder MOC ‘t Kabouterhuis

  • MIND treedt toe tot Armoedecoalitie

  • Subsidie voor autismeregister om inzet ervaringskennis te versterken

  • AI voorspelt herstel bij psychose beter dan psychiater

  • NZa: ‘Toegankelijkheid ggz nog verder onder druk’

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio