Een Canadees onderzoek heeft een opvallende link gevonden tussen frequent cannabisgebruik en veranderingen in de hersenen die samenhangen met psychose. De resultaten, gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift JAMA Psychiatry, geven nieuwe inzichten in hoe cannabisgebruik mogelijk invloed heeft op de werking van dopamine in de hersenen.
Zwarte vlekken in het brein als waarschuwingssignaal
Onderzoekers van het London Health Sciences Centre Research Institute en de Schulich School of Medicine & Dentistry (University of Western Ontario) maakten gebruik van een geavanceerde hersenscantechniek. Die techniek maakt het mogelijk om zwarte pigmentvlekken – neuromelanine – zichtbaar te maken. Neuromelanine ontstaat als restproduct wanneer er een teveel aan dopamine in de hersenen aanwezig is.
De onderzoekers zagen bij mensen met een cannabisverslaving meer en donkerdere zwarte vlekken in een specifiek hersengebied dat gelinkt is aan psychose, namelijk de substantia nigra en het ventral tegmental area. Deze vlekken zijn volgens hen een duidelijk teken van verhoogde dopamine-activiteit.
Dopamine: essentieel, maar gevaarlijk in overvloed
Dopamine is een neurotransmitter die een belangrijke rol speelt in motivatie, stemming, leren en motoriek. Maar te veel dopamine kan de normale hersenwerking verstoren, met een verhoogde kans op psychose als gevolg – zeker bij mensen die daar al gevoelig voor zijn.
De onderzoekers menen dat er nu het eerst biologisch bewijs is dat frequent cannabisgebruik daadwerkelijk leidt tot een verhoogd dopamineniveau in de hersenen, in dezelfde regio die betrokken is bij psychotische stoornissen, Volgens hen is dit een belangrijke stap in het begrijpen van hoe cannabis psychische kwetsbaarheid kan versterken.
Cannabisgebruik en eerste psychose
In totaal deden 61 jonge volwassenen tussen de 18 en 35 jaar mee aan het onderzoek. De groep bestond uit mensen met en zonder cannabisverslaving, waarbij sommigen ook een eerste psychose doormaakten. Wat opviel: de verhoogde neuromelanine-activiteit kwam naar voren bij alle deelnemers met een cannabisverslaving, ongeacht of ze ook psychotische symptomen hadden.
Sommige jongeren ontwikkelden al na één of twee cannabisgerelateerde psychotische episodes een ernstigere psychose. Daarom denken de onderzoekers dat het belangrijk is om jongeren al na hun eerste episode goed voor te lichten over de impact van cannabis op hun brein.
Conclusie en toekomstig onderzoek
De studie toont aan dat mensen met een cannabisverslaving een verhoogd neuromelanine-signaal vertonen in hersengebieden die betrokken zijn bij het ontstaan van psychose. Dit zou kunnen verklaren hoe cannabis psychotische symptomen beïnvloedt. De onderzoekers zagen bovendien dat zelfs bij mensen met een eerste psychose (die al behandeld werden) bepaalde hersengebieden nog steeds een verhoogd signaal vertoonden, terwijl bij mensen met een cannabisverslaving andere gebieden juist een lager signaal gaven.
Deze subtiele verschillen benadrukken het belang van verder onderzoek. Grootschalige, langdurige studies zijn nodig om beter te begrijpen hoe cannabisgebruik het dopaminesysteem op de lange termijn beïnvloedt en bijdraagt aan de ontwikkeling van psychose.
Belang voor de volksgezondheid
Het onderzoek helpt de biologische mechanismen achter de link tussen cannabisgebruik en psychische aandoeningen beter te begrijpen. Nu cannabis steeds vaker wordt gebruikt, is het cruciaal dat mensen zich bewust zijn van de risico’s, aldus de onderzoekers. Zij hopen dat hun bevindingen bijdragen aan betere voorlichting, nieuwe behandelstrategieën en aangepast gezondheidsbeleid.
Jessica Ahrens et al,: Convergence of Cannabis and Psychosis on the Dopamine System, JAMA Psychiatry (2025). DOI:10.1001/jamapsychiatry.2025.0432
-----------------------------------------------------------------------------------------
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.
Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.
