”Terugkijkend valt op dat het zwaartepunt van de monitorings- en adviseringsactiviteiten in de eerste fase van de pandemie gericht was op 2 sporen: enerzijds infectieziektebestrijding en de acute gevolgen voor de medische gezondheid, ander zijds het gedrag van burgers en factoren die gedrag beïnvloeden. Deze focus
was zichtbaar in de informatievoorziening (door modellering, epidemiologische- en gedragsmonitoring en communicatie) en advisering (door virologen, microbiologen, experts infectieziektebestrijding en gedragswetenschappers). Ondanks dat in monitoring van bijvoorbeeld gedrag ook enkele mentale gezondheidsaspecten opgenomen waren, werden de gevolgen van de pandemie voor de algemene
gezondheid en het welzijn lange tijd onderbelicht en daarmee onderbenut.”
Dat schrijft het Netwerk Gezondheidsonderzoek bij Rampen (Netwerk GOR) na bijna 3 jaar onderzoek naar de gevolgen van de coronapandemie op de korte en lange termijn. Het Netwerk meent dat het monitoren van welzijn bij aanvang en tijdens een pandemie of een andere (gezondheids)crisis helpt bij het maken van beleidskeuzes. Daarmee kunnen onbedoelde neveneffecten, zoals verslechtering in welzijn van de jeugd, meegewogen worden in het opstellen van crisisbeleid, en zo mogelijk worden beperkt. Daaruit vallen ook de omvang en langdurigheid van gezondheidseffecten van de pandemie op. Een voorbeeld hiervan is het beperkte herstel in de verslechterde mentale gezondheid van jongeren tot 2 jaar na de laatste lockdown. Het complete onderzoek is hier te downloaden.
Verder zien de onderzoekers dat, zelfs 2 jaar na de laatste lockdown, ondersteuning voor sommige mensen nog steeds nodig is voor hun welzijn. Erkenning van de impact is belangrijk. Dat kan bijvoorbeeld door lokale herdenkings- of bezinningsactiviteiten te organiseren of actief te vragen naar de impact ervan op iemands leven. Jongeren hebben de behoefte om laagdrempelig te praten over hun ervaringen en klachten. Dit kan ook nog aan de orde zijn op langere termijn.
Kwetsbare groepen nog kwetsbaarder
De resultaten laten ook zien dat de coronacrisis bestaande problemen in de samenleving heeft blootgelegd. Kwetsbare groepen zijn nog kwetsbaarder geworden. Zo is er bij volwassenen die moeite hebben met rondkomen, sinds de coronapandemie een versnelde verslechtering te zien in hun gezondheid. Ook komt naar voren dat eenzaamheid een van de belangrijkste oorzaken is voor mentale klachten, zowel bij jongeren als volwassenen. Daarom is het volgens de onderzoekers belangrijk om tijdens en na een crisis ‘sociale interacties’ te stimuleren onder alle leeftijdsgroepen. Kleine burgerinitiatieven, zoals het organiseren van een buurtfeest, kunnen hieraan al een belangrijke bijdrage leveren.
Onderzoeksprogramma naar gevolgen langlopende crisis
Netwerk GOR verzamelt met de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 5 jaar lang kennis over de gevolgen van de coronapandemie op de gezondheid, onder meer via vragenlijst- en literatuuronderzoeken. Ook vinden er regelmatig gesprekken plaats met onder andere ervaringsdeskundigen, experts en zorg- en onderwijsprofessionals. De opgedane inzichten helpen beleidsmakers bij het nemen van effectieve maatregelen bij deze en volgende, soortgelijke crises, waarbij rekening gehouden wordt met welzijn.
Netwerk GOR bestaat uit het RIVM, lokale GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en, GGD GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. ZonMw (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) is namens het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) opdrachtgever van het onderzoek.
Lees ook andere artikelen over de (psychische) gevolgen van de pandemie
-----------------------------------------------------------------------------------------
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.
Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.
