overzicht

De ingewikkelde relatie tussen genetica en psychiatrische stoornissen

onderzoek ggz 2

Gepubliceerd: 20-01-2023

Onderzoekers van het Amsterdam UMC hebben samen met collega’s van de afdeling Complex Trait Genetics aan de Vrije Universiteit Amsterdam en het Amerikaanse Million Veteran Program de genetische gelijkenissen tussen twaalf verschillende psychiatrische stoornissen onder de loep genomen. De resultaten van het onderzoek, die werden gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Genetics, tonen aan dat een meta-analyse van een groot aantal verschillende kenmerken niet per se iets zegt over individuele kenmerken. Dit komt doordat kenmerken met een groter statistisch gewicht of een specifieke genetische opbouw een buitenproportionele invloed hebben op de uitkomst van dit soort analyses.

Om toch inzicht te krijgen in de genetische overeenkomsten bij mensen met verschillende psychiatrische stoornissen, kozen de onderzoekers voor een alternatieve aanpak, waarbij ze steeds twee stoornissen met elkaar vergeleken op meerdere genetische niveaus. Hierdoor lukte het ze genetische varianten, genen en genoomgebieden die verschillende psychiatrische kenmerken met elkaar gemeen hebben te identificeren. Ook ontdekten ze bij een meerderheid van de onderzochte stoornissen een verrijking van genetische signalen in geconserveerde gebieden.

In het artikel, dat werd geschreven door onderzoeker Cato Romero van Complex Trait Genetics, komen genetische overeenkomsten op verschillende biologische niveaus aan bod: van genetische varianten, genen en genoomgebieden tot overlappende biologische processen, weefsels en celtypes. De onderzoekers stelden significante gelijkenissen vast – niet zozeer tussen alle twaalf stoornissen, als wel tussen de onderzochte paren. Schizofrenie en bipolaire stoornis vertoonden de grootste overeenkomst. Ze bleken 117 genetische varianten, 28 genen en genetische signalen in negen verschillende genoomgebieden met elkaar te delen. Alleen bij genoomgebieden die verband lijken te hebben met evolutionair behoud waren er overeenkomsten te zien bij een meerderheid van twaalf onderzochte stoornissen. Dit suggereert dat genetische variatie bij essentiële biologische processen een gemeenschappelijk kenmerk is van psychiatrische stoornissen.

Het succes van zogenaamd cross-trait genetisch onderzoek wordt vaak afgemeten aan de mate van genetische gelijkenis die kan worden aangetoond. Maar, andere factoren spelen ook een belangrijke rol. Zo toonden de onderzoekers aan dat de twaalf psychiatrische stoornissen aanzienlijk van elkaar verschilden wat betreft statistisch gewicht (hoeveel patiënten per stoornis meededen aan het onderzoek), polygeniciteit (het deel van het genoom dat causaal betrokken is bij de stoornis) en detecteerbaarheid (de effectgrootte en penetrantie van deze causaal gerelateerde genetische varianten). Variatie tussen kenmerken op deze drie punten is van cruciaal belang voor het potentiële succes van toekomstig cross-trait genetisch onderzoek.

Lessen voor toekomstig onderzoek

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat verschillende psychiatrische stoornissen significante genetische gelijkenissen vertonen. Toch blijft het moeilijk om vast te stellen welke genen of genetische varianten – en welke biologische processen – stoornissen die vaak samen voorkomen daadwerkelijk met elkaar gemeen hebben. Het opsporen van genetische en biologische overeenkomsten tussen psychiatrische stoornissen is echter essentieel om de behandeling van deze ingrijpende ziekten te verbeteren. Er kunnen bijvoorbeeld nieuwe medicijnen worden ontwikkeld en bestaande medicijnen kunnen op een andere manier worden ingezet. Ook kan het diagnoseproces worden aangepast. Dankzij nieuwe methoden en het groeiende aantal openbare genetische datasets, biedt cross-trait genetisch onderzoek steeds meer mogelijkheden.
 

Bron: Vrije Universiteit

Lees hier eerdere artikelen over genetica

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.

Overig nieuws


15-07-2025 - NZa maakt nieuwe tarieven ggz bekend
15-07-2025 - Zorgen over toename ADHD
14-07-2025 - Dieren in het nieuws
14-07-2025 - De meerwaarde van psychotherapie met paarden
14-07-2025 - Blijvende littekens: hoe jeugdtrauma's doorwerken in het volwassen leven
14-07-2025 - Het Aardvarken
14-07-2025 - De autonome route, zelfbeschikking over het levenseinde
14-07-2025 - Ben ik echt?
14-07-2025 - De podcasts
14-07-2025 - De bibliotheek
10-07-2025 - Onderzoek MIND: AI voorziet in behoefte
10-07-2025 - Uitwerking cao gereed
09-07-2025 - Pilots voor dakloosheid bij ggz-indicatie
09-07-2025 - VR succesvol in behandeling psychoses
08-07-2025 - Pilots Groen voor Gezondheid geselecteerd
08-07-2025 - Ton Vink in bestuur De Hoop Groep
08-07-2025 - LVVP wint kort geding tegen NZa
04-07-2025 - Huisartsen zeer negatief over samenwerking met ggz
03-07-2025 - AZWA-akkoord gaat toch door
03-07-2025 - HIC’s van GGZ Oost Brabant mogelijk naar ziekenhuis Bernhoven
02-07-2025 - Tanja Berger in bestuur NVvP
01-07-2025 - Oproep richting verkiezingen: meer aandacht voor mentale gezondheid
01-07-2025 - Janna Vrijsen hoogleraar Transdiagnostische psychopathologie
30-06-2025 - Wij kijken niet mee
30-06-2025 - Hoe ziet innovatie in de jeugd-ggz er concreet uit?
30-06-2025 - POET: een online emotieregulatietherapie voor jongeren met psychische klachten
30-06-2025 - Bij jongeren veerkracht weven na trauma
30-06-2025 - A NICE DAY
30-06-2025 - Gelukkig gelabeld, van ADHD tot angststoornis: een zoektocht naar mentale gezondheid
30-06-2025 - Wachtlijsten verkort door andere aanpak lichtere problemen?
30-06-2025 - De podcasts

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • NZa maakt nieuwe tarieven ggz bekend

  • Zorgen over toename ADHD

  • Dieren in het nieuws

    van de redactie
  • De meerwaarde van psychotherapie met paarden

    door Leendert Douma
  • Blijvende littekens: hoe jeugdtrauma's doorwerken in het volwassen leven

    door Willem Gotink

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio