overzicht

'Terugdraaien decentralisatie gaat problemen in jeugdhulp niet oplossen'

Gepubliceerd: 21-06-2022

De jeugdzorg is veelvuldig negatief in het nieuws; of het nu gaat om de lange wachttijden voor de meest kwetsbare kinderen of gedwongen uithuisplaatsingen. Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp en tegelijk financier. Deze decentralisatie heeft de verwachtingen nog niet waargemaakt, want de kosten zijn juist de pan uitgerezen. En waar zwaardere zorg vaak lange wachtlijsten kent, is de lichte zorg, waar soms goed aan wordt verdiend, toegenomen: “Dit zijn de zogenaamde zorgcowboys die de krenten uit de pap weten te halen”, zegt Beatrijs Jansen.

Jansen promoveerde afgelopen vrijdag 17 juni op  haar proefschrift: ‘Steering Towards Transformation Of Youth Care’ bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences. Ze bracht daarin in kaart hoe gemeenten hun weg vinden na de decentralisatie van de jeugdzorg in 2015. Het onderzoek van Jansen laat zien dat de sturing van jeugdzorgaanbieders extreem complex is en dat gemeenten daar vaak mee worstelen. Toch is het volgens de promovendus een slecht idee om de jeugdzorg nu weg te halen bij gemeenten.

De promovendus, die eerder zelf bij een gemeente betrokken was bij de decentralisatie, deed sinds 2017 onderzoek naar de transformatie van de jeugdhulp bij een vijftal gemeenten en achttien jeugdhulpaanbieders (die anoniem meewerkten aan het onderzoek). In de maatschappij gaan steeds meer stemmen op om de decentralisatie (deels) terug te draaien, zoals ook impliciet doorklonk in een recente brief van Staatsecretaris van OoijenOpent extern. Jansen: “Ik vind dat geen goed idee. Gemeenten beginnen net op gang te komen en ervaring op te doen. Bovendien is er wel veel kritiek, maar landelijke inkoop door het rijk lost de problemen niet op.”

Transformatie kost tijd

Een echte transformatie is volgens Jansen een proces dat vaak vele jaren duurt en waar ook factoren meespelen die buiten de macht van gemeenten liggen. Ook ontwikkelingen en druk vanuit de samenleving spelen mee, zoals via de tv serie Jojanneke en de JeugdzorgtapesOpent extern. Het proefschrift laat zien hoe complex de transformatie is en waar gemeenten mee worstelen. Ze richtte zich op de sturing van gemeenten op jeugdhulpaanbieders, waar grote verschillen tussen blijken te zijn. “Een deel van de gemeenten is nog aan het zoeken naar hoe ze moeten sturen en vindt dit heel lastig. Dat overheidssturing de afgelopen jaren überhaupt steeds complexer is geworden blijkt ook uit mijn onderzoek.”

Tegelijk met de decentralisatie veranderden ook op Europees niveau de aanbestedingsregels. Inkopen van zorg werd hiermee ingewikkelder. Ook blijken gemeenten vaak niet erg flexibel. Zo was er een gemeente die een heel nieuw systeem voor het organiseren van de jeugdhulp had ingevoerd. Toen dit niet goed bleek te werken, bleek ze niet in staat om dit systeem voldoende aan te passen.  Het onderzoek laat zien dat gemeenten op verschillende manieren kunnen aansturen (hiërarchisch, netwerk, markt) en dat zij de gevolgen niet altijd doordenken. “Als gemeenten bijvoorbeeld hiërarchisch sturen, moeten regels wel uitvoerbaar en afdwingbaar zijn. Gemeenten zijn vaak verrast als hun aanpak anders uitpakt als ze hadden verwacht en hebben dan weinig aanpassingsvermogen.”

Pot verwijt de ketel

Het meest opvallend vond de promovendus de onderlinge verwijten die zorgaanbieders en gemeenten elkaar maken: “Jeugdhulpaanbieders mopperen vaak op gemeenten. Bijvoorbeeld omdat ze te weinig vertrouwen en ruimte krijgen. Als aanbieders zelf onderaannemers hebben, laten ze ditzelfde gedrag zien. Gemeenten mopperen vaak op aanbieders dat deze niet goed samenwerken, maar werken onderling vaak ook niet goed samen. De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet.”

Aanpassingsvermogen

Volgens de onderzoeker is het belangrijk om na te denken over de gevolgen van de soort sturing die je kiest en om meer aanpassingsvermogen in te bouwen. “Zorg dat je bijvoorbeeld eerst een pilot doet met zorgaanbieders, voor je definitief met hen in zee gaat. En als zorgaanbieders onderling samenwerken, koppel daar dan duidelijke voorwaarden aan die je ook kan afdwingen aan de zorgverleners.”

Voor Jansen is het duidelijk dat er, ondanks positieve uitschieters, heel veel beter kan in de sturing van jeugdhulp. Toch ziet ze het niet als een oplossing om een andere partij verantwoordelijk te maken voor de aansturing en deze taak weer weg te halen bij gemeenten. “Dit onderzoek laat zien hoe complex sturen op de jeugdhulp is. Het is lastig, maar geen mission impossible. Als je dit nu terugdraait begin je weer bij nul.”

Bron: Erasmus University Rotterdam

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.

Overig nieuws


23-05-2025 - Traditionele kunst als therapie: hoe erfgoedkunst kan bijdragen aan mentale gezondheid
22-05-2025 - Aantal zelfdodingen nauwelijks veranderd
21-05-2025 - AI-chatbots missen signalen van bijwerkingen psychiatrische medicatie
20-05-2025 - Mentaal welzijn van jongeren is ietsje verbeterd
20-05-2025 - Oproep MIND aan politiek: kijk naar impact armoede op psychische gezondheid
19-05-2025 - Psychotherapie brengt fysieke veranderingen in hersenen en verlicht chronische pijn
16-05-2025 - Geen schrik, wél minder motivatie: de reactie op een verhoogd Alzheimer-risico
14-05-2025 - Nieuwe beschermd wonen locatie voor mensen met eetstoornis
13-05-2025 - ‘Middel tegen kaalheid en prostaatklachten kan leiden tot suïcidale gedachten’
13-05-2025 - Petitie 'Stop eenzame opsluiting' aangeboden aan Kamer
12-05-2025 - Familieopstellingen
12-05-2025 - “You’re treating me like an animal!”
12-05-2025 - Gaat kunstmatige intelligentie de therapeut vervangen?
12-05-2025 - Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
12-05-2025 - Waal
12-05-2025 - Persoonlijkheidsdiagnostiek, een praktische gids
12-05-2025 - Mijn verloren dochter. Rouw om mijn springlevende oogappel
12-05-2025 - De podcasts
12-05-2025 - De bibliotheek
09-05-2025 - Factsheet autisme en overgang
09-05-2025 - Meer vraag naar patiëntenvertrouwenspersonen
07-05-2025 - Pleidooi voor vaste rol psycholoog in euthanasie bij psychisch lijden
07-05-2025 - Jongeren met mentale gezondheidsproblemen ervaren sociale media anders
06-05-2025 - Bestuur instelling moet opstappen van inspectie
06-05-2025 - Patricia Esveld stopt als bestuurder van Pro Persona
06-05-2025 - MIND heeft zorgen over voorjaarsnota, maar ziet ook lichtpuntjes
05-05-2025 - Hoe hersenactiviteit verandert bij de overgang van vroege naar chronische psychose
02-05-2025 - Betere autismediagnostiek bij mensen met verstandelijke beperking
02-05-2025 - De link tussen slapeloosheid, angst en depressie
02-05-2025 - Probiotica verminderen negatieve gevoelens, maar vervangt geen antidepressiva
01-05-2025 - Aantal jongeren in jeugdbescherming laagst sinds 2015

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • Traditionele kunst als therapie: hoe erfgoedkunst kan bijdragen aan mentale gezondheid

  • Aantal zelfdodingen nauwelijks veranderd

  • AI-chatbots missen signalen van bijwerkingen psychiatrische medicatie

  • Mentaal welzijn van jongeren is ietsje verbeterd

  • Oproep MIND aan politiek: kijk naar impact armoede op psychische gezondheid

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio