Tien minuten kijken naar het verloop van interacties tussen docenten en leerlingen zegt al veel over hun relatie. Die relatie is belangrijk voor de motivatie en prestaties van leerlingen en voor het welbevinden van docenten. Dat schrijft Heleen Pennings in haar proefschrift ‘Interpersonal dynamics in teacher-student interactions and relationships’.
Pennings heeft de interacties tussen docenten en leerlingen gedurende tien minuten uit een willekeurige les in kaart gebracht. Alle gedrag van mensen geeft aan anderen ‘boodschappen’ over de mate van invloed die een persoon heeft in een interactie en of die persoon positief staat tegenover de ander (emotioneel nabij is).
De promovenda observeerde van seconde tot seconde wat de mate van invloed en nabijheid was die zowel leerlingen als docenten lieten zien in hun gedrag. Vervolgens heeft ze geanalyseerd hoe voorspelbaar het gedrag van docent en leerlingen was en of het gedrag op elkaar afgestemd was. Een voorbeeld van afgestemd gedrag is dat wanneer de docent vriendelijk is tegen leerlingen, die leerlingen ook vriendelijk zijn tegen de docent. Pennings vond dat kenmerken van interacties behoorlijk kunnen verschillen tussen klassen.
De kenmerken van interacties zijn in verband gebracht met hoe leerlingen de relatie met hun docent ervaren. Als leerlingen positiever waren over de relatie met hun docent, waren de interacties in de les voorspelbaarder en beter afgestemd.
In het promotieonderzoek is ook het verband tussen de docent-leerling relatie en burnout bij docenten onderzocht. De burnout gevoelens bij docenten bleken lager wanneer leerlingen hen als vriendelijker ervaarden.
Over dit promotieonderzoek
Heleen Pennings promoveert op 4 mei 2017 aan de Universiteit Utrecht. Haar promotieonderzoek maakt deel uit van het project ‘Development of teacher competence throughout the professional career: an interpersonal perspective’ o.l.v. prof. Mieke Brekelmans (UU), waarin drie belangrijke aspecten van expertise in kaart worden gebracht: 1) identiteit, 2) kennis over docent-leerling relaties, en 3) het gedrag in de klas. Pennings’ promotieonderzoek is het derde deelproject: ‘Interpersoonlijk perspectief op de ontwikkeling van professioneel gedrag van leraren’.
Bron: Universiteit Utrecht