Ongeveer tachtig procent van de Nederlanders maakt in zijn of haar leven een ingrijpende gebeurtenis mee. Voor sommigen blijft dit zonder grote gevolgen, maar voor anderen leidt het tot langdurige psychische klachten. Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is wellicht de bekendste diagnose, maar een trauma kan zich op veel meer manieren uiten: in depressieve gevoelens, angst, woede, lichamelijke klachten, dissociatie of problemen in relaties. Vooral wanneer trauma’s vroeg in het leven plaatsvinden of zich herhaaldelijk voordoen, kunnen de gevolgen complex en ingrijpend zijn.
Uitdagingen bij het signaleren van traumagerelateerde klachten
Het herkennen van traumagerelateerde klachten is niet eenvoudig omdat symptomen vaak overlappen met andere psychische stoornissen. Goede diagnostiek is dan ook essentieel. In de praktijk blijkt dat veel diagnostische instrumenten zich alleen richten op de criteria van PTSS, en hierdoor een beperkt beeld geven. Andere domeinen –zoals affectregulatie, gehechtheid of externaliserend gedrag – worden immers buiten beschouwing gelaten. Goede diagnostische instrumenten brengen dan ook een breed spectrum aan traumagerelateerde symptomen in kaart.
Recent is de TSI-2 Vragenlijst over traumasymptomen bij volwassenen gepubliceerd. Naast posttraumatische stress richt dit instrument zich ook op gerelateerde problematiek zoals dissociatie, somatisatie, onveilige gehechtheid, suïcidaliteit en externaliserend gedrag. De resultaten kunnen gebruikt worden om een PTSS-diagnose te onderbouwen, behandelplannen vorm te geven, risico’s op suïcidaliteit of middelenmisbruik in te schatten, of therapie-effectiviteit te monitoren. Doordat de TSI-2 geen koppeling maakt met één specifiek trauma of tijdsmoment, is de vragenlijst ook geschikt om af te nemen wanneer er sprake is van meervoudige of onduidelijk gedefinieerde traumatische ervaringen.
Traumadiagnostiek bij kinderen
Ook bij kinderen en jongeren vormt het signaleren van traumagerelateerde klachten een belangrijk onderdeel van de klinische praktijk. Traumatische ervaringen in de kindertijd uiten zich vaak anders dan bij volwassenen: kinderen ontwikkelen eerder lichamelijke klachten of vertonen gedragsproblemen, terwijl de onderliggende impact minder zichtbaar is. Verschillende ontwikkelingsfasen vragen daarom om aangepaste benaderingen, waarbij observatie door ouders of verzorgers bij jongere kinderen van cruciaal belang is.
Instrumenten zoals de TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen en de TSCC Vragenlijst over traumasymptomen bij jongeren zijn specifiek ontwikkeld voor deze leeftijdsgroepen en maken vroegtijdige signalering van traumagerelateerde klachten mogelijk. Samen met de TSI-2 bieden deze instrumenten de mogelijkheid om traumagerelateerde problematiek in elke levensfase in kaart te brengen.
Bron: www.hogrefe.nl
