overzicht

Hoe langer de ggz-wachtlijsten, hoe groter de kans op baanverlies

Door: Jeannette Appelo

wachtrij3

Gepubliceerd: 25-09-2023

Wachtlijsten zijn niet alleen slecht voor de patiënt, maar ook voor de economie

 

Wie aan de lange wachtlijsten in de ggz denkt, zal in eerste instantie denken aan de enorme emotionele gevolgen die dit voor de wachtende zelf heeft. Maar de gevolgen reiken verder: hoe langer mensen moeten wachten op een behandeling, hoe groter de kans dat zij hun baan kwijt raken of niet meer aan het werk komen. Lange ggz-wachtlijsten zijn daarmee ook een economisch probleem. ”Als de wachttijd gereduceerd kan worden met één maand, levert dit meer dan driehonderd miljoen euro per jaar op.”

Dat concludeert Roger Prudon op het platform voor economen ESB.  In zijn artikel onderzoekt hij op basis van cijfers van onder andere het CBS, de Nza, het ESB en Vektis of uitstel van behandeling een negatief effect heeft op de kans op werk.

Dat de wachtlijsten in de ggz lang zijn en dat ze, ondanks vele pogingen ze te bekorten, niet korter lijken te worden, behoeft waarschijnlijk geen betoog meer. Prudon start met een schets van de route van het eerste bezoek aan de huisarts tot de daadwerkelijke start van de behandeling. De uiteindelijke wachttijd tussen die twee is niet alleen afhankelijke van simpelweg de hoeveelheid wachtenden en de beschikbare hulpverleners, maar ook van de ernst van de problemen, de kennis van het systeem, het vermogen om de ernst van hun problemen uit te leggen, en wellicht nog vele andere (niet-observeerbare) factoren.

 

Data en methode

Eenvoudig is het niet om de individuele wachttijd te bepalen en daar conclusies aan te verbinden. Prudon maakte een onderbouwde schatting door CBS gegevens te verzamelen over behandelingen in de gespecialiseerde ggz die tussen 2012 en 2019 werden uitgevoerd en vergoed werden door de basisverzekering. Die kon hij combineren met gegevens van verschillende uitkeringen (WW, AO, bijstand) en het gezondheidszorgverbruik (ook afkomstig van het CBS).
Daarbij keek hij ook naar de gemiddelde wachttijd op gemeentelijk niveau in de afgelopen drie maanden. Mensen gaan immers het vaakst naar ggz-aanbieders in hun eigen gemeente, en hebben geen invloed op het aantal wachtenden in hun gemeente gedurende een bepaalde maand.

Een belangrijk aspect van de analyse was het omzeilen van de endogeniteit van de individuele wachttijd. Dit werd bereikt door instrumentele variabelen te gebruiken, waarbij de individuele wachttijd werd vergeleken met de gemiddelde wachttijd op gemeentelijk niveau in de afgelopen drie maanden. Deze aanpak maakte het mogelijk om causale effecten te schatten.
In eerder onderzoek had Prudon al geconcludeerd dat lokale arbeidsmarktveranderingen geen invloed hebben op de gemiddelde wachttijd, en dat wachttijden mensen ook niet lijken af te schrikken om hulp te zoeken. Het is dus aannemelijk dat de schattingen de daadwerkelijke impact van wachttijden laten zien.

 

Na acht jaar nog steeds substantieel effect

Op grond van zijn analyses komt Prudon tot de conclusie dat een extra maand wachttijd ervoor zorgt dat twee procent van de patiënten zijn of haar baan verliest, of niet meer opnieuw aan het werk komt. Dat is véél meer dan het gemiddelde van de bevolking, waar immers ook mensen hun baan kwijtraken. De gevolgen gelden ook voor de lange termijn: Na acht jaar na aanmelding heeft de wachttijd nog altijd een substantieel negatief effect op de kans om te werken en daarmee een vergrote kans om een arbeidsongeschiktheidsuitkering of bijstandsuitkering te ontvangen.

Er zijn meerdere verklaring voor dat baanverlies of niet meer aan het werk komen. De twee belangrijkste  zijn dat tijdens die wachttijd de gezondheid is verslechterd. Het kan ook komen doordat de afstand tot de arbeidsmarkt is gegroeid: een extra maand wachten op behandeling kan betekenen dat iemand een maand langer ziek thuis zit, waardoor terugkeer naar werk moeilijker wordt.

Opmerkelijk is dat de impact van wachttijden niet uniform was. Mensen met een lager opleidingsniveau of een migratieachtergrond werden het zwaarst getroffen, en zij moesten gemiddeld ook langer wachten.

Prudon rekent nog even verder: als de wachttijd voor de 80.000 die er op staan met één maand zou kunnen worden verkort, zouden 1.600 minder mensen hun baan verliezen. Volgens de Rekenkamer zijn de kosten per werkloze ongeveer 24.000 euro per jaar, wat betekent dat dat die ene maand wachttijdverkorting van driehonderd miljoen euro per jaar zou opleveren. Driehonderd miljoen euro per jaar! Daar kan je veel preventieve interventies voor ontwikkelen, of een fors aantal psychologen, psychiaters of verpleegkundigen voor opleiden.

De belangrijkste conclusie die moet worden getrokken dat geld geen belemmering kan en mag zijn om het probleem van de wachtlijsten op te lossen.

Bron en voor het volledige artikel: ESB

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.

Overig nieuws


30-05-2025 - MIND: Wijzigingen Wvggz verbeteren eigen regie niet
30-05-2025 - De relatie tussen hechtingsstijlen en narcisme: een onderzoek
28-05-2025 - IGJ en NZa: Zet meer tempo op regionale samenwerking!
28-05-2025 - Trienke Stellema nieuwe voorzitter rvt Rivierduinen
28-05-2025 - Mishandeling laat sporen na in het brein van jongeren met gedragsstoornis
27-05-2025 - De Nederlandse ggz: ‘Maak bemoeizorg landelijk beschikbaar’
26-05-2025 - Doorpakken graag!
26-05-2025 - Psychisch én lichamelijk: tijd voor integrale verpleegkunde
26-05-2025 - Ik weet dat je er bent, een integratieve begeleiding bij verslaving en herstel
26-05-2025 - Studies naar psychofarmaca verwaarlozen afkomst, en dat is een probleem
26-05-2025 - Verdriet
26-05-2025 - Een dun streepje toeval, hoe een psychiater mentaal herstelde en jou dat ook gunt
26-05-2025 - De podcasts
26-05-2025 - De bibliotheek
23-05-2025 - Traditionele kunst als therapie: hoe erfgoedkunst kan bijdragen aan mentale gezondheid
22-05-2025 - Aantal zelfdodingen nauwelijks veranderd
21-05-2025 - AI-chatbots missen signalen van bijwerkingen psychiatrische medicatie
20-05-2025 - Mentaal welzijn van jongeren is ietsje verbeterd
20-05-2025 - Oproep MIND aan politiek: kijk naar impact armoede op psychische gezondheid
19-05-2025 - Psychotherapie brengt fysieke veranderingen in hersenen en verlicht chronische pijn
16-05-2025 - Geen schrik, wél minder motivatie: de reactie op een verhoogd Alzheimer-risico
14-05-2025 - Nieuwe beschermd wonen locatie voor mensen met eetstoornis
13-05-2025 - ‘Middel tegen kaalheid en prostaatklachten kan leiden tot suïcidale gedachten’
13-05-2025 - Petitie 'Stop eenzame opsluiting' aangeboden aan Kamer
12-05-2025 - Familieopstellingen
12-05-2025 - “You’re treating me like an animal!”
12-05-2025 - Gaat kunstmatige intelligentie de therapeut vervangen?
12-05-2025 - Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
12-05-2025 - Waal
12-05-2025 - Persoonlijkheidsdiagnostiek, een praktische gids
12-05-2025 - Mijn verloren dochter. Rouw om mijn springlevende oogappel

Laatste nieuws

Tagcloud


  • autisme
  • congres
  • corona
  • depressie
  • gedicht
  • jeugdzorg
  • personalia
  • recensie
  • suicide
  • verslaving

Zoeken in nieuws


Zoek

Contactgegevens

LET OP: GGZ Totaal is geen instelling voor behandeling of begeleiding. Neem daarvoor contact op met de eigen behandelaar of huisarts.
t: -
info@ggztotaal.nl

Deel deze pagina

Neem contact op


Op de hoogte blijven?


Vul uw emailadres in en ontvang gratis ons magazine!

 

 

Disclamer & privacy


Hoe gaan we met jouw gegevens om?

 

Het laatste nieuws


  • MIND: Wijzigingen Wvggz verbeteren eigen regie niet

  • De relatie tussen hechtingsstijlen en narcisme: een onderzoek

  • IGJ en NZa: Zet meer tempo op regionale samenwerking!

  • Trienke Stellema nieuwe voorzitter rvt Rivierduinen

  • Mishandeling laat sporen na in het brein van jongeren met gedragsstoornis

Zoeken


 

Social media


FacebookTwitterLinkedInInstagram

 

Weesperzijde 10-H   |   1091 EA Amsterdam   |  info@ggztotaal.nl   |   Webdesign PEW

Copyright 2025 - GGZ Totaal
Inloggen | Ziber Website | Design by PEW Grafisch ontwerpstudio