Er veranderen veel aspecten in het leven wanneer men 18 en volwassen wordt. Voor degenen die een behandeling van de ggz krijgen, betekent dit dat ze van het systeem voor jeugd overgaan naar het systeem voor volwassenen. Deze overgang leidt vaak tot verstoring en stopzetting van de zorg. Maar waarom? Het feit dat jongvolwassenen meer moeten betalen voor hun behandeling blijkt één van de oorzaken van deze transitiekloof in Nederland. Dit is vooral het geval voor jonge vrouwen uit huishoudens met een lager inkomen, waardoor de ongelijkheid in toegang tot geestelijke gezondheidszorg toeneemt. Dat laat een onlangs gepubliceerde studie in Social Science & Medicine van onderzoekers van Smarter Choices for Better Health (SCBH) zien.
Uit de studie blijkt hoe een verhoging van het verplicht eigen risico in Nederland leidde tot een afname in zorggebruik van geestelijke gezondheidszorg (GGZ) door jongvolwassenen. Het gaat hierbij om zorggebruik zoals de psycholoog of een psychiatrische behandeling.
Meer betalen vanaf 18 vooral effect op vrouwen uit huishoudens met lagere inkomens
Tussen 2011 en 2013 nam het eigen risico toe met zo’n 180 euro. Dit heeft ertoe geleid dat meisjes die op 18-jarige leeftijd eigen risico zijn gaan betalen, minder gebruik van GGZ zijn gaan maken. Van de 8,1% jonge vrouwen die gebruik maakten van de GGZ, deed gemiddeld slechts 7% dat toen het eigen risico toenam. Dit komt overeen met een daling van 13,6%. Deze daling van ongeveer 20% was het meest uitgesproken voor jonge vrouwen uit huishoudens met lage inkomens.
Financiële barrières, ongelijkheid en transitiekloof
De bevindingen van de onderzoekers laten zien dat ongelijkheid in de toegang tot de GGZ toeneemt wanneer het eigen risico voor jongvolwassenen stijgt. Dit gebeurt in een cruciale periode van het leven en heeft mogelijke langdurige gevolgen voor de geestelijke gezondheid en ontwikkeling van jongvolwassenen.
Deze resultaten zijn zorgwekkend omdat mentale gezondheidsproblemen de meest voorkomende oorzaak van ziektelast zijn onder jongeren. In deze periode van het leven ontstaat ¾ van de latere mentale problemen van volwassenen. Bovendien, de financiële barrières ontstaan op het moment waarop al veel adolescenten die volwassen worden.
De behandeling wordt dan regelmatig bewust of onbewust onderbroken of stopgezet, omdat er moet overgestapt worden van het zorgsysteem voor kinderen/adolescenten naar het zorgsysteem voor volwassenen. Het verhogen van het verplicht eigen risico in de zorgverzekering draagt bij aan deze zogenaamde transitiekloof, en in het bijzonder onder jonge vrouwen uit lage inkomens huishoudens.
Wie, waar en hoe
We onderzochten de gehele Nederlandse bevolking en vergeleken jongvolwassenen net voor en nadat ze 18 jaar werden. We vergeleken de periodes met lage (2009-2011) en hoge eigen risico (2013- 2014). Op deze manier konden we de effecten van het verhoogde eigen risico en andere verandering op 18-jarige leeftijd uit elkaar halen. Met dit natuurlijke experiment kon de impact van eigen risico veranderingen onderzocht worden door te bestuderen wat er in de echte wereld gebeurde.
Over de auteur
Francisca Vargas Lopes is promovenda bij de afdeling Volksgezondheid van het Erasmus MC, met gezamenlijke begeleiding van de afdeling Toegepaste Economische Wetenschappen van de Erasmus School of Economics (ESE). Het werken op het snijvlak van deze twee disciplines heeft haar de instrumenten gegeven om evaluaties uit te voeren van natuurlijke experimenten op het gebied van ongelijkheid in de gezondheidszorg. Je vindt hier meer over het werk van Francisca Vargas Lopes.
Bron: Erasmus University Rotterdam
-----------------------------------------------------------------------------------------
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.
Abonneren kan direct via het inschrijffomulier, Opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.
