Echtparen vertonen opvallend vaak overeenkomsten in psychische aandoeningen

Een internationale groep onderzoekers heeft ontdekt dat echtparen vaak meer met elkaar gemeen hebben dan alleen levensstijl of interesses: ze delen opvallend vaak ook dezelfde psychische aandoeningen. Uit een grootschalige analyse blijkt dat dit patroon consistent voorkomt in verschillende landen en generaties, en daarmee belangrijke implicaties heeft voor het begrip van psychische aandoeningen.

Van kleine studies naar miljoenen koppels

Eerdere kleinschalige studies suggereerden al dat partners vaak vergelijkbare psychische klachten of eigenschappen hebben. Tot nu toe ontbrak echter een brede vergelijking over landen en generaties heen. Om dat gat te vullen, analyseerden onderzoekers huwelijksregistraties uit drie landen: Taiwan (ongeveer vijf miljoen koppels), Denemarken (571.534 koppels) en Zweden (707.263 koppels). In totaal werden gegevens van bijna 15 miljoen mensen onderzocht, waarvan het merendeel dus uit Taiwan.

Negen psychische stoornissen onder de loep

De studie richtte zich op negen psychiatrische aandoeningen, waaronder depressie, schizofrenie, bipolaire stoornis, obsessief-compulsieve stoornis (OCS), ADHD, anorexia nervosa en middelengebruik. De onderzoekers keken niet alleen naar overeenkomsten tussen partners, maar ook naar hoe deze patronen zich door de tijd heen ontwikkelden.

In Taiwan bleken echtparen voor alle negen stoornissen een positieve overeenkomst te vertonen. Deze resultaten sloten grotendeels aan bij de patronen in Scandinavië, al waren er enkele verschillen. Zo week het patroon bij anorexia nervosa, OCS en bipolaire stoornis af tussen de regio’s.

Veranderingen door de generaties heen

De analyse liet zien dat overeenkomsten tussen partners niet alleen vandaag bestaan, maar al zo’n 90 jaar standhouden. In Taiwan namen overeenkomsten bij middelengebruik toe in jongere generaties, terwijl partnerovereenkomsten bij OCS juist afnamen. ADHD liet geen duidelijk patroon zien.

Ook de overdracht naar kinderen werd zichtbaar: wanneer beide ouders dezelfde diagnose hadden, nam het risico bij hun kinderen merkbaar toe, met name bij depressie, schizofrenie, bipolaire stoornis en middelengebruik. Dit wijst op een samenspel tussen genetische factoren, partnerkeuze en opvoedomstandigheden.

Gevolgen voor genetisch onderzoek

De bevindingen benadrukken dat assortatief paren – het fenomeen waarbij mensen met vergelijkbare kenmerken een relatie aangaan – een belangrijke rol speelt in de verspreiding van psychische aandoeningen. Dit heeft gevolgen voor genetisch onderzoek. Studies zoals grootschalige DNA-analyses (GWAS) moeten rekening houden met het feit dat partners vaak niet willekeurig bij elkaar komen.

Conclusie

Deze internationale analyse toont aan dat overeenkomsten in psychische stoornissen tussen partners wijdverbreid en hardnekkig zijn, zowel cultureel als generatieoverschrijdend. Dit inzicht biedt niet alleen nieuwe aanknopingspunten voor onderzoek, maar benadrukt ook hoe complex de wisselwerking is tussen genetica, omgeving en partnerkeuze bij het ontstaan van psychische aandoeningen.

Fan, C.C. et al:: Spousal correlations for nine psychiatric disorders are consistent across cultures and persistent over generations. (https://www.nature.com/articles/s41562-025-02298-z#citeas)
Nature Human Behavoir (2025). https://doi.org/10.1038/s41562-025-02298-z

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).