JA en NZa: ‘Stop met verrekenen van jeugdzorgverliezen’

De Jeugdautoriteit (JA) en Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) waarschuwen instellingen met een gecombineerd zorgaanbod om op te passen met kruissubsidiëring. De autoriteiten zien te vaak dat grote organisaties hun verlies op jeugdzorg compenseren met opbrengsten uit ggz en gehandicaptenzorg. Dat leidt tot verstoorde marktwerking, aldus de JA en NZa, want instellingen die alleen jeugdzorg bieden kunnen dat niet. Bovendien wordt zo ondoorzichtig wat de exacte kosten van jeugdzorg zijn.

Dat schrijft de NZa op 7 december (https://www.nza.nl/actueel/nieuws/2023/12/7/gelden-langdurige-en-curatieve-zorg-ook-ingezet-voor-jeugdzorg-nza-en-ja-zien-continuiteitsrisicos-en-een-verstoorde-marktwerking) naar aanleiding van het rapport Financiering jeugdzorg bij combinatie-instellingen (https://puc.overheid.nl/nza/doc/PUC_754892_22). Gecombineerde instellingen zijn verantwoordelijk voor ongeveer een derde van de totale gemeentelijke uitgaven aan gespecialiseerde jeugdzorg. Ze financieren hun zorg vanuit verschillende zorgstelsels: de Wlz, de Zorgverzekeringswet en de Jeugdwet. De jeugdzorgactiviteiten zijn vaak verliesgevend omdat a. de gemeentelijke tarieven niet kostendekkend zijn en b. de overheadkosten enorm zijn omdat met elke gemeente afzonderlijk contractonderhandelingen worden gevoerd met duizend-en-een verschillende leveringsvoorwaarden. De administratieve lasten zijn dus veel hoger dan die van de ggz en ghz. Dat maakt jeugdzorg erg inefficiënt.

Onvoldoende zichtbaar

Op lange termijn worden de jeugdzorgtaken soms afgestoten. Op korte termijn worden verliezen vaak verholpen door kruissubsidiëring, waarbij organisaties hun jeugdzorgactiviteiten vanuit andere gelden dan de Jeugdwet financieren. De JA en NZa vinden dit onwenselijk, zeker als het structureel en onvoldoende zichtbaar gebeurd. De mate waarin dit gebeurt is onduidelijk, constateerden de JA en NZa, omdat bij aanbieders een exact inzicht in de kostprijs van jeugdzorgproducten ontbreekt. Uit onderzoek blijkt dat ruim de helft van de combinatie-instellingen jeugdzorg niet kostendekkend kunnen aanbieden.

Verstoorde marktwerking

De verstoorde marktwerking door kruissubsidiëring kent twee kanten. Aan de ene kant zijn de instellingen die alleen maar jeugdzorg bieden gedupeerd omdat kruissubsidiëring voor hen niet mogelijk is. Combinatie-instellingen die andere zorgvormen met positieve resultaten exploiteren, kunnen jeugdzorg feitelijk onder de kostprijs aanbieden. Aan de andere kant is er gevaar voor het zorgsysteem. Gecombineerde instellingen profileren zich vaak als systeempartijen, door hun integrale pakket van zorg dat zij classificeren als de zwaardere zorg, die niet of nauwelijks kostendekkend te exploiteren is. De kleinere jeugdzorgaanbieders kunnen zich richten op de minder complexe en meer rendabele jeugdzorgactiviteiten. De combinatie-instellingen hebben hun gespecialiseerde voorzieningen opgebouwd en deze afstoten kan niet alleen zorginhoudelijk onwenselijk zijn, maar ook kostbaar vanwege desinvesteringen, aldus de JA en NZa.

Standaardisatie

De autoriteiten hebben een aantal tips voor de verschillende stakeholders. Zo zouden de ministeries van VWS en JenV de regionale inkoop, kwaliteitsborging en administratie moeten standaardiseren, vergelijkbaar met de Wlz en Zvw. Daarnaast zouden de jeugdzorgregio’s moeten aansluiten bij de regio’s uit de andere zorgsystemen. Gemeenten zouden meer tariefdifferentiatie moeten hanteren en moeten kijken hoe inkoopprocessen kunnen worden aangepast om tot meer standaardisatie te komen. Tot slot is het aan de combinatie-instellingen om de kostprijs van jeugdzorgproducten beter in kaart te brengen.

Lees ook andere artikelen over jeugdzorg (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/jeugdzorg)

----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou!

GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).