In kaart gebracht: hoe de effecten van psychose zich door de hersenen verspreiden

Onderzoekers van de Monash University in Melbourne hebben een model ontworpen hoe de effecten van een psychose zich door de hersenen verspreiden. Daarmee hopen ze gebieden te kunnen isoleren waar deze veranderingen mogelijk vandaan komen en die vervolgens kunnen worden aangepakt door specifieke therapieën.

Het onderzoek, recent gepubliceerd in JAMA Psychiatry (https://dx.doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2023.3293), beschrijft hoe de onderzoekers in staat waren om de verspreiding van hersenveranderingen in kaart te brengen en te modelleren bij mensen met verschillende stadia van psychosen, van mensen die recentelijk een diagnose hadden gekregen tot degenen die al jarenlang psychoses ervaarden.

Het onderzoek, geleid door Dr. Sid Chopra, van het Turner Institute for Brain and Mental Health en de School of Psychological Sciences van de Monash University, identificeerde de hippocampus, die belangrijk is voor het geheugen, als een mogelijke vroege locatie van hersenveranderingen bij psychose. ”Met dit inzicht zouden mogelijk therapieën kunnen worden ontworpen die dit gebied van de hersenen kunnen targeten en zo de impact van de ziekte kunnen beperken of misschien zelfs het risico op het ontstaan van psychose kunnen verminderen,” aldus Chopra.

Het onderzoek

Het onderzoek richtte zich op 534 individuen uit vier groepen, die verschillende stadia van psychische aandoeningen bestreken. De onderzoekers gebruikten MRI om veranderingen in de grijze materie te onderzoeken die optreden in de verschillende stadia van de psychose.

Ze ontdekten dat de evolutie van psychoses, gemeten aan de hand van veranderingen in grijze materie, mogelijk begint in de hippocampus en zich in de loop van de tijd geleidelijk over de hersenen verspreidt via de zenuw- of axonale verbindingen. Chopra, ”We ontdekten dat het patroon van verandering in grijze materie bij psychose niet willekeurig is verdeeld over de hersenen, maar wordt beïnvloed door een complex netwerk van structurele verbindingen, op een zeer vergelijkbare manier als we de progressie van neurodegeneratieve ziekten in de hersenen zien.”

De onderzoekers gebruikten een wiskundig model om veranderingen in het volume van grijze materie te voorspellen in vier verschillende groepen mensen met schizofrenie, waarbij een scan werd gemaakt in zowel de vroege als late stadia van de ziekte. Alex Fornito, die het onderzoeksteam leidde: ”We vonden consistente bewijzen dat de hippocampus, een gebied dat belangrijk is voor het geheugen en een bekende rol speelt bij schizofrenie, een mogelijke epicentrum is van hersenveranderingen bij de ziekte.”

Wijdverspreide hersenveranderingen onderzoeken met vrij eenvoudige modellen

Belangrijk is dat de onderzoekers in staat waren om hersenveranderingen die verband houden met de ziekte te onderscheiden van die welke verband houden met het gebruik van antipsychotische medicatie. Chopra: ”Het meeste onderzoek heeft plaatsgevonden bij mensen die al antipsychotische medicijnen gebruiken, wat het moeilijk maakt om de effecten van medicatie te scheiden van die van de ziekte. Ons op netwerken gebaseerde model kon zowel met medicatie samenhangende als met de ziekte samenhangende hersenveranderingen verklaren, wat betekent dat de architectuur van hersennetwerken een fundamentele beperking vormt voor beide soorten hersenveranderingen bij psychose.”

Volgens Dr. Chopra opent de nieuwe aanpak nieuwe mogelijkheden om de oorzaken van hersenveranderingen bij schizofrenie te begrijpen en te voorspellen hoe ze zich in individuele patiënten kunnen ontwikkelen. ”Ons werk toont aan dat het mogelijk is om veelbelovende mechanismen achter wijdverspreide hersenveranderingen bij schizofrenie te onderzoeken, met behulp van vrij eenvoudige modellen. We hopen deze modellen verder uit te breiden om mogelijke behandelingsdoelen te identificeren en te voorspellen hoe de ziekte zich in individuele mensen zou kunnen ontwikkelen.”

Het gehele (Engelstalige) onderzoek:
Sidhant Chopra et al, Network-Based Spreading of Gray Matter Changes Across Different Stages of Psychosis. JAMA Psychiatry (2023) (https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/article-abstract/2809719). DOI: 10.1001/jamapsychiatry.2023.3293

Lees ook andere artikelen over psychoses (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/psychose) en/of schizofrenie (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/schizofrenie)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).