Aan het zweet van je vingerafdruk is te zien hoeveel antipsychotica je hebt ingenomen

Het handhaven van een behandeling met antipsychotica is voor veel patiënten moeilijk vanwege (soms ernstige) bijwerkingen, maar het niet innemen van de medicatie kan ook ernstige negatieve gevolgen hebben voor de (mentale) gezondheid. Bloedtests worden vaak gebruikt om de kijken of iemand de goede dosering heeft gekregen, maar ook om zeker te weten dat de aanbevolen dosis wordt ingenomen.

Bloedtests zijn echter invasief en ongemakkelijk. Wetenschappers hebben nu een manier ontdekt om de niveaus van veelvoorkomende antipsychotische medicijnen in het zweet van vingerafdrukken van patiënten te testen. Dit biedt een sneller, comfortabeler en handiger alternatief voor bloedafnames voor het monitoren van patiënten. De studie is gepubliceerd in Frontiers in Chemistry (https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fchem.2023.1245089/full).

Het was al bekend dat sommige medicijnen konden worden gedetecteerd in het zweet van een vingertop. Dat is makkelijker dan een bloedtest, omdat geen gespecialiseerd personeel nodig is. Zweetmonsters van de vingerafdruk kunnen bovendien, in tegenstelling tot bloed, op kamertemperatuur worden vervoerd.

Het onderzoek

Om te testen of antipsychotica ook in zweet konden worden gedetecteerd, rekruteerden de onderzoekers 60 patiënten die clozapine, quetiapine of olanzapine kregen, evenals 30 negatieve controles. Elf patiënten die clozapine namen, stemden er ook mee in om bloedmonsters af te staan, zodat de correlatie tussen indicatoren van zweet van de vingerafdruk en indicatoren van bloed kon worden getest. Patiënten werd gevraagd hun dosering en de meest recente dosis die ze hadden ingenomen, te melden.

De onderzoekers verzamelden monsters zowel vóór als na het wassen van de handen, omdat gewassen handen worden beschouwd als een betere weergave van het eccriene zweet dat uit de vingertoppen komt. Patiënten drukten hun vingertoppen tegen poreus papier gedurende 30 seconden. Deze monsters werden vervolgens verzameld en geanalyseerd met behulp van vloeistofchromatografie-massaspectrometrie.

Als extra controle werd aan zes mensen die de medicijnen niet innamen om hele en verpulverde pillen vast te houden en vervolgens vingerafdrukken te geven. Deze controle testte of de test kon worden gecompromitteerd doordat patiënten de medicatie aanraakten. De methode bleek betrouwbaar in het maken van onderscheid tussen de aanwezigheid van de medicijnen in het zweet van de patiënten en de aanwezigheid van het medicijn op de handen van de patiënten.

Resultaat

De test detecteerde nauwkeurig de aanwezigheid van antipsychotische medicijnen bij elke patiënt die ze innam. Het was het meest effectief voor clozapine, waarbij een pilotanalyse van een subgroep patiënten aantoonde dat de niveaus van clozapine-metabolieten in zweet van de vingertop overeenkwamen met de niveaus die in het bloed werden aangetroffen. Volgens de onderzoekers biedt dat de mogelijkheid dat de test uiteindelijk in staat zal zijn om de niveaus van clozapine in het zweet van een patiënt te kwantificeren in plaats van ze alleen maar te detecteren.

De test detecteerde ook consequent quetiapine, hoewel dit een kleine groep patiënten was. Het signaal voor olanzapine was niet zo sterk, maar alle patiënten die olanzapine innamen, testten positief op ten minste één vingerafdruk voordat ze hun handen wasten. Ze namen ook lagere doses in dan patiënten die de andere medicijnen gebruikten.

Hoewel de test zoals gebruikt in de studie monsters omvatte die na het wassen van de handen waren genomen, wat tijd en faciliteiten voor de test toevoegt, suggereerde de effectiviteit van de tests op vingerafdrukken van ongewassen handen dat dit niet nodig was. Het verwijderen van deze stap zou het nog sneller en gemakkelijker maken voor leken om de tests uit te voeren.

Het hele (Engelstalige) artikel is te lezen in Frontiers in Chemistry. (https://dx.doi.org/10.3389/fchem.2023.1245089)

Lees ook andere artikelen over antipsychotica (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/antipsychotica)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).