Slapen is niets doen

Judith de Roos recenseert het boek van Aline Kruit

’Slapen is niets doen’ Zo luidt de titel van het boek van Aline Kruit, en daarmee is eigenlijk de clou al verraden. Maar hoe simpel dat eigenlijk ook klinkt, het blijkt in praktijk niet zo gemakkelijk. 

Kruit is arts, coach en ACT-therapeut met jarenlange ervaring in de GGZ. Ze is gespecialiseerd in de behandeling van slaapproblemen. Het is haar derde boek, eerder schreef ze ‘eerste hulp bij beter slapen’ en ‘goede nacht’ over slapen met onregelmatige werktijden.

Kruit maakt duidelijk dat juist wanneer we niet kunnen slapen we allerlei dingen doen en bedenken. Maar laat dat nu net zijn wat je niet  moet doen.  Juist het af willen komen van slapeloosheid veroorzaakt een groot probleem. Dit komt doordat ergens vanaf willen komen een actief proces is, terwijl je om goed te kunnen slapen juist niet actief moet zijn.

ACT?!

Kruit neemt je als lezer mee in de uitleg van ACT ( Acceptance and Commitment Therapy). Dit is een positieve gedragstherapie die pas een jaar of twintig bekend is. Het blijkt een behoorlijk effectieve therapie die helpt om op een flexibele manier om te gaan met obstakels die je tegenkomt (acceptance).  Op die manier kan je blijven investeren in de dingen die écht belangrijk zijn. (Commitment). ACT blijkt meer dan een therapie, het is een levenswijze. Het doel van ACT is dus niet zozeer het reduceren van klachten, maar juist het ontwikkelen van persoonlijke veerkracht.

Simpel

Kruit weet heel simpel en duidelijk uit te leggen hoe je je slaapprobleem te lijf kan gaan.  Herkenbaar is haar uitleg dat slaapproblemen niet alleen door stress zelf veroorzaakt worden, maar ook door de stress die we dan weer hebben over het slechte slapen. Zet daar een goede slaper tegenover die niets doet om te kunnen slapen en je snapt het verschil. 

Ze geeft in haar boek aansprekende voorbeelden. Zo zal het lijstje van dingen die slechte slapers proberen om in slaap te komen, grinnikend door velen aan te vinken zijn. (Lang lezen, slaapthee, ontspanningsoefeningen, schaapjes tellen, witte ruis luisteren, ademhalingstechnieken, verduisteren gordijnen, jezelf streng toespreken). Allemaal dingen waarmee je actief de slaapproblemen te lijf wil gaan en de slaap probeert af te dwingen. En juist daarmee geven we, volgens Kruit, onze hersenen de boodschap dat er iets ongewoons aan de hand is. Dit veroorzaakt stress en daardoor word je juist alert en actief. En dat is nu net NIET wat je voor slapen nodig hebt. Daar zijn niets doen en overgave voor van belang. Oftewel een simpele mind switch! Waarbij ik nog wel een beetje twijfel aan het woordje ’simpel’.

Oefening baart kunst

Het is een uiterst verhelderen boek, duidelijke instructies en oefeningen. Zo geeft ze 2 typische ACT oefeningen waarbij je leert om ruimte te geven aan iets wat je moeilijk of onprettig vindt. Kunnen we dat dan al niet? Nee de meeste mensen niet, aangezien we geprogrammeerd staan op vechten en vluchten. Maar je kunt het wel leren. Zo leert ze je ook hoe je compassie met jezelf kunt hebben bij vervelende ervaringen of nare gevoelens. Kruit legt uit hoe moeilijk mensen het vinden om compassie met zichzelf te hebben. We zijn strenger voor onszelf dan voor een ander. De metafoor met een kind kan hierbij helpen, als een kind valt en pijn heeft wil het getroost worden, als je het dan afwijst blijft het waarschijnlijk huilen tot je het aandacht geeft. Zo kun je dus ook compassievol zijn naar je slapeloosheid; gewoon aardig zijn voor jezelf en voor dat wat zich in je afspeelt.  

Ieder hoofdstuk eindigt met een lijstje met hoogtepunten van de stof, waardoor het een lekker praktisch boek wordt. De laatste drie hoofdstukken, die verdieping over de verschillende slaap- en waakstoornissen gaven, hadden niet meer mijn werkelijke aandacht;  ik zat met mijn hoofd al bij mijn komende nacht waarbij ik vol overgave en mildheid richting mezelf, mijn nachtrust zou gaan pakken. Een aanrader!

Aline Kruit: Slapen is niets doen Waarom het bij slapeloosheid geen zin heeft steeds harder je best te doen.
Uitgeverij Lucht; 199 pagina’s; Prijs € 20,-; ISBN 9789492798800

Lees hier eerdere recensies van Judith de Roos en Johan Atsma (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/recensie)