Bijna één op de tien werknemers in de zorg is van plan zorg te verlaten

De gezondheid en welzijn van zorgmedewerkers wordt onevenredig hard geraakt en de verloopintentie groeit. Dit blijkt uit de Monitor Gezond werken in de zorg 2022, een jaarlijks terugkerend vragenlijstonderzoek over thema’s die te maken hebben met gezond werken. De Monitor wordt gehouden onder leden van Stichting IZZ en uitgevoerd in samenwerking met de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden. In totaal deden 5.758 zorgmedewerkers, werkzaam in verschillende branches en beroepsgroepen,  mee aan de Monitor 2022.
 
Werkomstandigheden in de zorg
Cognitieve en emotionele werkdruk worden het vaakst ervaren door zorgmedewerkers. Met name in de GGZ en gehandicaptenzorg (GHZ) is de werkdruk hoog. Kwantitatieve werkdruk, cognitieve werkdruk en regeldruk zijn het hoogst onder artsen en medisch specialisten. Fysieke werkdruk is het hoogst onder verzorgenden en emotionele werkdruk is het hoogst onder Psychologen en therapeuten.

Gezondheid en welzijn
Ongeveer 1 op de 6 zorgmedewerkers (16%) voelt zich vaak of altijd emotioneel uitgeput. Ongeveer
1 op de 5 zorgmedewerkers zich vaak of altijd lichamelijk uitgeput (22%). De bevlogenheid onder
zorgmedewerkers is hoog: 70% bruist bijvoorbeeld op het werk van energie.

60% van de zorgmedewerkers is besmet geweest met Covid-19 en bijna 1 op de 3 (28%) daarvan
heeft langdurig klachten overgehouden. Die laatste groep waardeert de algemene gezondheid en werkvermogen slechter, zijn meer (lichamelijk en emotioneel) uitgeput en zijn minder bevlogen dan medewerkers die niet besmet zijn geweest of geen langdurige klachten hebben overgehouden aan een besmetting.

Medewerkers die naast het werk ook mantelzorg verlenen waarderen hun algemene gezondheid en werkvermogen lager en zijn vaker lichamelijk en emotioneel uitgeput dan medewerkers die geen mantelzorg verlenen.

4 op de 10 zorgmedewerkers denkt er wel eens over om bij een andere zorgorganisatie te gaan
werken. 12% is daadwerkelijk van plan om bij een andere zorgorganisatie te gaan werken. Eveneens 4 op de 10 zorgmedewerkers denkt er wel eens over om buiten de zorg te gaan werken, 9% is dat ook daadwerkelijk van plan. Opvallend is dat binnen de ggz-sector iets vaker wordt gedacht over het wisselen van baan dan gemiddeld, maar daadwerkelijk plannen hebben om van baan te wisselen (hetzij binnen, hetzij buiten de zorg) verschilt niet wezenlijk met de andere sectoren.

Het idee om ergens anders te gaan werken is het hoogst onder medewerkers jonger dan 35 jaar. Daarvan denkt bijna de helft er wel eens over om bij een andere zorgorganisatie of buiten de zorg te gaan werken.

Leiderschap in de zorg

Leidinggevenden scoren volgens medewerkers het beste op het uiten van vertrouwen in de medewerker en het slechtst op het stimuleren van participatie van medewerkers. Gemiddeld scoren medewerkers een 6,0 op leiderschap die gericht is op het motiveren van medewerkers door ze op een passende manier te belonen voor hun prestaties.. De helft van de medewerkers krijgt positieve feedback van hun leidinggevende wanneer zij goed presteren.

Aandacht voor gezondheid en welzijn van medewerkers
In zorgorganisaties met een gezond en veilig organisatieklimaat ervaren de medewerkers veel aandacht en prioriteit voor de gezondheid, veiligheid en het welzijn van de medewerkers.
Binnen de zorgsector wordt het best gescoord op groepsnormen en groepsgedrag in het team
omtrent gezond en veilig werken. Medewerkers zijn het minst tevreden over de participatie-
mogelijkheden.

Lerende organisaties
In een lerende organisatie zijn medewerkers continu bezig met het creëren, verwerven en overdragen van kennis. Een lerende organisatie kan zich snel kan aanpassen aan (onvoorspelbare) veranderingen. Binnen de zorgsector wordt het best gescoord op psychologische veiligheid. Medewerkers
zijn het minst tevreden over reflectie.

Samenhang tussen werkfactoren en gezondheid en welzijn
Van alle werkeisen, is de kwantitatieve werkdruk het sterkst gerelateerd aan emotionele uitputting en werkvermogen. Hoe meer kwantitatieve werkdruk, hoe hoger de emotionele uitputting en hoe lager het werkvermogen.
Fysieke werkdruk is van alle werkeisen het meest gerelateerd aan lichamelijke uitputting. Hoe hoger de fysieke werkdruk, hoe hoger de lichamelijke uitputting.
Van alle werkeisen, is cognitieve werkdruk het sterkst gerelateerd aan bevlogenheid.
Hoe hoger de cognitieve werkdruk, hoe hoger de bevlogenheid.
Van alle energiebronnen, zijn lerende organisaties en het organisatieklimaat het sterkst
gerelateerd aan alle vormen van gezondheid en welzijn. Hoe beter de lerende organisatie en
het organisatieklimaat, hoe minder (emotionele en lichamelijke) uitputting en hoe beter het
werkvermogen en de bevlogenheid.
Samenhang tussen gezondheid en welzijn en verloopintentie
Van de gezondheid en welzijn factoren hangen bevlogenheid en emotionele uitputting het sterkst
samen met verloopintentie. Hoe lager de bevlogenheid en hoe hoger de emotionele uitputting,
hoe hoger de verloopintentie.

Bron: Monitor Gezond werken in de zorg 2022 (https://izz.nl/sites/default/files/downloads/Resultaten%20IZZ-monitor%202022_0.pdf)