Vermoeidheid door Long-Covid leidt tot angst, depressie en apathie. Of andersom.

Mensen met Long-Covid hebben klachten zoals vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst, spierpijn, hoofdpijn, hartkloppingen, aanhoudende verhoging, langdurig verlies van reukvermogen, of kampen met een depressie of vergeetachtigheid. Dat laatste wordt volgens het RIVM vaak ‘brain fog’ genoemd. Sommige van die klachten blijven lang bestaan, maar de ernst ervan kan in de loop van de tijd wel afnemen. Dat Long-Covid gevolgen kan hebben voor het concentratievermogen, executieve functies, leren en langetermijngeheugen is al langer bekend (zie o.a. een studie in Brain and Behaviour (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/brb3.2508) en het RIVM (https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/long-covid)).
Uit de wetenschappelijke literatuur blijkt dat tussen 9% en 49% van de patiënten vier weken na het begin van de symptomen vermoeidheid vertoont, die bij minstens een derde van hen een jaar of (soms) langer kan aanhouden.

Een mogelijk verband tussen vermoeidheid en angst of depressie bij patiënten met Long-Covid was echter nog niet wetenschappelijk onderzocht. Dat hebben onderzoekers van de Open Universiteit in Catalonië (Universitat Oberta de Catalunya, UOC) wel gedaan. Zij toonden aan dat vermoeidheid bij Long-Covid -patiënten is gerelateerd aan angst, depressie en apathie. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het Journal of Neurology,

Eerste auteur Marco Calabria (https://www.uoc.edu/portal/en/news/actualitat/2022/186-covid-depression-fatigue.html): ”Aanhoudende vermoeidheid is zeer invaliderend en beperkt de kwaliteit van leven van mensen enorm. Als iemand last heeft van vermoeidheid als gevolg van Covid-19, is het belangrijk om dat nader te bestuderen en te bepalen welke andere symptomen of aandoeningen hiermee met de aandoening samenhangen. Clinici moeten dat onderzoeken om zicht te krijgen op therapeutische richtlijnen.”
Daar zit echter een adder onder het gras: ”Het is onduidelijk of de vermoeidheid leidt tot depressie, of andersom.”

Het onderzoek

Het onderzoek werd gehouden met een steekproef van 136 patiënten die acht maanden na het oplopen met Covid-19 aan cognitieve stoornissen leden. De vermoeidheid bleek verband te houden met aanhoudende aandacht, die nodig is om een ​​taak voor een langere periode uit te voeren en die ons gefocust houdt, en met de zogeheten executieve functies.

Een forse uitdaging in onderzoek waarbij vermoeidheid speelt, is het gebrek aan een algemeen aanvaarde definitie en de kennis van het onderliggende mechanisme is beperkt. Behalve het algemene begrip in de samenleving van vermoeidheid wordt vermoeidheid in verband gebracht met medische aandoeningen zoals postvirale infectie en neurologische aandoeningen.

Een andere uitdaging voor de onderzoekers was om vermoeidheid door Long-Covid te onderscheiden van de gevolgen van de specifieke situatie die tijdens de pandemie werd ervaren. Calibrië: ”Vermoeidheid is een symptoom dat verband houdt met virale infecties, en dit suggereerde dat het een van de mogelijke symptomen van een SARS-CoV-2-infectie zou zijn.” Volgens hem is het goed mogelijke dat in de eerste golven van de pandemie isolatie heeft bijgedragen aan de toename van sommige symptomen. ”Maar volgens onze waarnemingen is dat niet altijd het geval: vermoeidheid verhindert veel mensen om terug te keren naar hun vorige levensstijl, terwijl anderen aan vermoeidheid blijven lijden ondanks dat ze in staat zijn om terug te keren naar de omstandigheden van vóór de pandemie. We ontdekten dat de prevalentie van apathie geassocieerd met Covid -19 steeg van 17% vóór infectie tot 62% na infectie.”

Veel is nog onduidelijk

Volgens de auteurs geven de resultaten van de studie het belang aan van een holistische benadering bij het evalueren en overwegen van een mogelijke behandeling van vermoeidheid na het doormaken van Covid-19.
Er zijn echter nog veel onbeantwoorde vragen, stellen de onderzoekers. Zo is de vraag hoe deze veranderingen tot uiting komen op hersenniveau, hoelang ze duren, wie langer last heeft van deze symptomen en wat de individuele kenmerken zijn die herstel voorspellen. Calibrië: “We moeten al deze vragen op de lange termijn beantwoorden, omdat dit gebied iets nieuws en onbekends is.”

Het volledige (Engelstalige) artikel vind je hier. (https://link.springer.com/article/10.1007/s00415-022-11141-8).

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).