'Hij had het verkeerd aangepakt, maar geen idee hoe het wel had gemoeten'

Door: Iris Koops

Meer aandacht nodig voor mannelijke slachtoffers van psychisch geweld

 

Een man die in een destructieve relatie terechtkomt en zijn eigen ‘ik’ volledig kwijtraakt. Het overkomt duizenden slachtoffers per jaar. Toch bestaat er een taboe in onze samenleving op de situatie waarin een man het slachtoffer wordt van psychisch geweld door een narcistische vrouw.

Schrijfster Greetje van de Berg besloot haar nieuwe boek ‘Alleen’ aan dit thema te wijden. Voor de research voor de roman maakte ze onder andere gebruik van de expertise van onze stichting, Het Verdwenen Zelf. Ze was samen met onze voorzitter Tako Engelfriet te gast in radioprogramma ‘Dit is Flevoland’ van omroep Flevoland (https://www.omroepflevoland.nl/gemist/radio/278420/de-verwoestende-kracht-van-narcisme?id=278420) om het over het boek te hebben en om dieper in te zoomen op de problematiek.

Beeldvorming klopt niet

Het is belangrijk dat er meer bekendheid komt over het feit dat ook mannen slachtoffer worden van mishandeling. Het klassieke beeld van huiselijk geweld is ‘man slaat vrouw’. Deze benadering beperkt zich tot fysiek geweld en stereotypeert zowel slachtoffer als dader. Bij dwingende controle, een veel voorkomende vorm van vooral psychisch en emotioneel huiselijk geweld waarbij plegers doelgericht partner (en soms kind) domineren en intimideren, klopt die beeldvorming niet en slaat beleid de plank mis. Dit blijkt ook uit onderzoek: meer dan dertig procent van de slachtoffers van dwingende controle geeft aan dat een vrouw pleger was versus 43 procent een man.

Psychisch geweld overkomt mannen dus evengoed. Het is een geluid dat de media en instanties nauwelijks laten horen. Als stichting krijgen we echter al jaren vele getuigenissen van mannen binnen. Daarom krijgen die ook een plek op onze website en heb ik in mijn beide boeken bewust getuigenissen van mannelijke slachtoffers opgenomen. Er rust helaas nog steeds een taboe op mannen die slachtoffer zijn geworden in een destructieve partnerrelatie. Het is belangrijk dat mannen die zich in de verhalen herkennen zich realiseren dat ze niet alleen zijn en dat het niet aan hen lag, zodat ze actief aan de slag kunnen met hun herstel.

Stelselmatigheid van ondermijnende gedrag

Dit was voor Greetje van de Berg ook een belangrijke reden om haar boek te schrijven: het doorbreken van het taboe op en het steunen van het mannelijke slachtoffer. Ook omdat vrouwelijke plegers niet eenvoudig te herkennen zijn. Het betreft vaak types die op het eerste oog uiterst aimabel zijn. Dat maakt dat iedereen slachtoffer kan worden, van havenwerker tot bankdirecteur; het kan iedereen overkomen. Hoofdpersoon Gerben uit haar boek maakt dit aan den lijve mee. Zijn vrouw verleidde hem in het begin totaal met haar charme en charisma. Pas in een later stadium kwam haar ware gezicht naar boven.

Tako onderstreept in de uitzending Greetjes’ analyse dat slachtoffers vaak verstrikt raken in een situatie waar ze lastig uitkomen. Hij onderbouwde dat de route naar herstel in alle gevallen start met het herkennen van de patronen van narcisme, waarbij de stelselmatigheid van het ondermijnende gedrag een belangrijk kenmerk is. Als het een slachtoffer lukt om de patronen te herkennen is het daarna zaak om zichzelf uit de ongezonde relatie los te weken, om vervolgens het pad te bewandelen om het verdwenen zelf terug te vinden.

Gerben, de hoofdrolspeler uit de roman van Greetje, krijgt uiteindelijk hulp van iemand die de relatie waar hij in zit kan duiden. Tot die tijd heeft hij geen notie van het web waar hij in is getrokken. In het boek komt de ‘klem’ waarin een slachtoffer terecht komt duidelijk naar voren: Nu zou Heleen losbarsten. Hij zette zich al schrap, maar Heleen stond zonder iets te zeggen op en liep de winkel weer in. Stilte voor de storm, wist hij inmiddels. Ze zou er vanavond nog op terugkomen en dan heel lang doorgaan. Ze zou hem beschuldigen en hij zou zich verweren, maar hij wist nu al dat hij het verkeerd had aangepakt. Alleen had hij geen idee hoe hij het wel had moeten doen. ...Waar was de vrouw die zei dat ze van hem hield, dat ze hem geweldig vond, dat ze niet zonder hem kon leven? Wat had hij verkeerd gedaan, waardoor het tussen hen zo was veranderd?

Hij zou het vanavond gezellig proberen te maken, hoe vermoeid hij zich ook voelde. Ze zou het waarderen, als hij zijn best maar deed’ (‘Alleen’, G. van den Berg, H.14).

Net als in de realiteit blijkt het voor Gerben enorm lastig om zichzelf uit de relatie te bevrijden. Daarom komt er een vervolg op de roman, dat vooral op de bevrijding en het herstel in zal gaan. Het Verdwenen Zelf is blij dat Greetje met haar roman een realistisch beeld heeft schetst van de benarde positie van slachtoffers. Net als in het boek ‘Alleen’, is het afstand nemen van een ongezonde relatie in het echte leven ook een kwestie van een lange adem. Maar die investering in jezelf is het meer dan waard.

Heb je de uitzending gemist en wil je deze graag terugluisteren? Dat kan hier:  https://www.omroepflevoland.nl/gemist/radio/278420/de-verwoestende-kracht-van-narcisme?id=278420

 

Greetje van den Berg is auteur van ’Alleen’ (https://www.zomerenkeuning.nl/boek/alleen/) (Uitgeverij Zomer & Keuning; ISBN 9789020545494)

Iris Koops is oprichtster van de stichting Het Verdwenen Zelf (http://www.verdwenenzelf.org) en auteur van ’Herstellen van narcistische mishandeling’ en ’Je leven in eigen hand, verder na narcistische mishandeling’.
De stichting (http://www.verdwenenzelf.org) ondersteunt slachtoffers van psychisch en emotioneel geweld via een uitgebreid dienstenaanbod. De workshops (https://verdwenenzelf.org/workshops/) en de boeken (https://verdwenenzelf.org/boeken/) helpen slachtoffers om de regie op hun eigen leven stukje bij beetje terug te krijgen. Daarnaast is een netwerk van circa 30 behandelaren (https://verdwenenzelf.org/hoe-kan-ik-je-helpen/) aan de stichting verbonden, waar slachtoffers terecht kunnen voor gespecialiseerde hulp.

Lees hier onze eerdere artikelen over emotionele en psychische mishandeling (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/emotionele%20mishandeling)

 

alleen alleen

Reacties
Reactie: (Lizet)
20-2-2023, 12:34
Wat Steven zegt is ook mij overkomen, dus in NL is dat ook nog zo. Het is een strafbaar feit maar wordt niet opgepakt, ik heb zowel secundaire victimisatie gehad en zowel is een tipje aangenomen van de vrouwelijke pleger die zich zorgzaam profileert en zo ik zonder pardon politiemannen voor mijn deur kreeg. Erge PTSS reactie van gehad en dit wordt niet meegenomen.

Reactie: (Rikkert)
26-12-2022, 12:12
Mannelijke slachtoffers en vrouwelijke plegers, in Vlaanderen en in België in het algemeen is het een enorm taboe. Zelfs organisaties die beweren te strijden tegen familiaal geweld en seksueel geweld lopen er vaak in een boogje om heen. Hulp voor mannelijke slachtoffers is al vele decennia ondermaats. Er zijn geen aanwijzingen dat het beter wordt. De aandacht gaat in België bijna exclusief naar vrouwelijke slachtoffers. Mannelijke slachtoffers en getuigen blijven doorgaans in de koude staan. Vaak worden zij door de politie uitgelachen en/of in de boeien geslagen. Dank om er op dit forum aandacht aan te besteden. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220401_97110626

Reactie: (Lizet)
9-6-2022, 12:33
Jammer is dat jullie zelf ook aan ’uitsluiting’ doen qua taal (Stichting Het Verdwenen Zelf). Niet iedereen is ’çoncreet aangelegd’ qua persoonlijkheid. Dat heeft psychisch ook gevolgen: Het kan leiden tot depressie, hopeloosheid, jezelf compleet waardeloos voelen en zelfs tot zelfmoord. Ook fysiek heeft het gevolgen. - Zo ervaar ik het ook tevens ook buitensluiten. Jammer dat jullie in die zin jullie het doel misvatten

Reactie: (Saskia)
6-5-2022, 08:00
Beesten, dader en slachtoffer en hulpvverleners beesten...

Reactie: (steven till)
26-4-2022, 23:39
Niet alleen voelen ja nederland is nu wel beter in alle therapie dan in belgië. In belgië is hulp nihil bijna onbestaande, ik heb overal aangeklopt tot slachtofferhulp toe en niets, klacht neerleggen in belgië is psychologise mishandeling strafbaar onder partner- en huiselijk geweld maar ga naar de politie en ze lachen je uit en zeggen zelfs dat psychologisch geweld niet strafbaar, staat alleen maar op de websites van de overheid maar nee beter wat lachen met slachtoffers, is wraakroepend. Dat sommige vrouwelijke narcisten dan geweld ondergaan van iemand die het niet meer aankan die word wel gestrafd zonder problemen. Zelfverdediging maar wie geloof nu een man die mishandeld zou worden. Het is gewoon triest.