Inspectie over 2021: 'De zorg is ons vertrouwen waard gebleken'

Het jaar 2021 kenmerkte zich voor de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) door meer samenwerking, nieuwe toezichtgebieden en andere keuzes. Deze veranderingen in het toezicht werden voor een groot deel ingegeven door COVID-19. Dat schrijft de inspectie in het persbericht bij haar jaarverslag, dat vorige week uitkwam.

Inspecteur-generaal Marina Eckenhausen: ‘De zorg is ons vertrouwen weer waard gebleken. We hebben veel waardering voor de manier waarop zorgmedewerkers zijn omgegaan met de soms bizarre omstandigheden. Door die omstandigheden is een aantal aandachtsgebieden versneld op de kaart gezet. We moesten andere keuzes maken om effectief toezicht te houden. Minder of eenvoudiger toezicht waar dat mogelijk en verantwoord is, biedt ruimte voor meer en intensiever toezicht waar het noodzakelijk is. In onze vernieuwde strategie neemt toezicht met effect een centrale plaats in.’

Relevante highlights uit het jaarbericht met betrekking tot de ggz:

Druk op de specialistische jeugd-ggz verder toegenomen

IGJ bezocht in januari en februari 2021 daarom in zes regio’s twintig instellingen die werken met jeugdigen en ouders. Dit zijn onder andere jeugd-ggz instellingen, wijk- en jeugdteams, Veilig
Thuisorganisaties, de jeugdgezondheidszorg en kinder- en jeugdartsen. Meer jeugdigen hebben psychische problemen en hierdoor hulp nodig, en de ernst van de problematiek is toegenomen.
Hierdoor is de druk op de specialistische jeugd-ggz (geestelijke gezondheidszorg) verder toegenomen en bestaande wachtlijsten voor ambulante en klinische hulp zijn gegroeid.
Ook neemt het aantal crisissituaties toe. Instellingen hebben onvoldoende personeel en financiële middelen om aan de complexe hulpvragen te kunnen voldoen. IGJ heeft in januari en februari 2021 toezicht uitgevoerd bij twintig instellingen in zes regio’s.

De factsheet ‘Onvoldoende tijdige en juiste hulp voor jongeren met ernstige psychische problemen’ (https://www.igj.nl/onderwerpen/dwang-in-de-zorg/documenten/rapporten/2021/12/08/inspectie-dwang-in-de-zorg-moet-zorgvuldiger) bevat de bevindingen van IGJ uit haar toezicht op de (toegang tot) de jeugd-ggz. Deze laten een ernstige situatie zien. De problemen zijn zeer complex en vergen een gezamenlijke aanpak van rijk, gemeenten en aanbieders. IGJ vindt het cruciaal dat partijen hierin met elkaar samenwerken. Naast de problemen in de hulp voor jeugdigen die om een acute oplossing vragen, zijn er ook stelselproblemen die een structurele bovenregionale aanpak vragen. De inspectie zegt hierover met de partijen in gesprek te blijven.

Dwang in de zorg: van wet naar mindset

IGJ ziet erop toe dat zorgaanbieders terughoudend en zorgvuldig omgaan met dwang in de zorg. Dat is zowel verplichte zorg op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), als onvrijwillige zorg op basis van de Wet zorg en dwang (Wzd). De Wvggz en Wzd beschermen de rechtspositie van mensen die verplichte of onvrijwillige zorg krijgen en beschrijven hoe zorgverleners moeten handelen.
In de publicatie ‘Dwang in de zorg: van wet naar mindset’ (https://www.igj.nl/publicaties/rapporten/2021/12/08/inspectie-dwang-in-de-zorg-moet-zorgvuldiger) deelt de inspectie de resultaten van haar toezichtbezoeken in 2021 rond het thema ‘gedwongen zorg’. IGJ bracht 57 bezoeken aan zorgaanbieders, gericht op dwang in de zorg: twaalf aan zorgaanbieders die vallen onder de Wvggz en 45 aan zorgaanbieders die vallen onder de Wzd.
Ook in 2022 krijgt dwang in de zorg onverminderd aandacht in het toezicht van de inspectie. Van zorg aanbieders verwacht de inspectie dat zij gedwongen zorg zorgvuldig en terughoudend toepassen.

Gesignaleerde risico’s bij ggz binnen forensische zorg

Ondanks een focus op kwaliteitsverbetering binnen het forensisch zorgveld, ziet IGJ, risico’s voor de kwaliteit en veiligheid van de forensische geestelijke gezondheidszorg. Dit is gebaseerd op de bevindingen en conclusies uit incidentonderzoeken en onderzoeksrapporten naar de kwaliteit van forensische zorgverlening in de afgelopen jaren. Deze vonden plaats na meldingen en signalen uit het zorgveld. De risico’s hebben in het bijzonder betrekking op informatieoverdracht en ketensamenwerking, risicomanagement, behandelaanbod en verlofbeleid. De situatie vraagt om toezicht en zo nodig handhaving door IGJ.
Daarom is in 2021 een toezichttraject gestart. Dit traject loopt nog door in 2022.

Onvrijwillige geneeskundige behandelingen in justitiële inrichtingen zorgvuldig

IGJ houdt toezicht op de onvrijwillige geneeskundige (be)handelingen die worden toegepast in justitiële inrichtingen. De inzet van een onvrijwillige geneeskundige (be)handeling is een ingrijpende gebeurtenis. Het is voor de gezondheid en veiligheid van zowel de patiënten als de omgeving belangrijk dat dit op een zorgvuldige manier gebeurt.
In 2021 deed IGJ onderzoek door in gesprek te gaan met alle instellingen waar deze zorg wordt ingezet. Uit dit onderzoek bleek dat de meeste justitiële inrichtingen zorgvuldig werken, dat procedures gevolgd worden en dat in de praktijk deze behandeling zorgvuldig werd toegepast. De resultaten van het onderzoek presenteert IGJ in een factsheet Justitiële inrichtingen zijn zorgvuldig bij dwangbehandelingen en Jeugd (https://www.igj.nl/publicaties/rapporten/2021/12/08/meeste-jis-werken-zorgvuldig-bij-onvrijwillige-geneeskundige-behandelingen)

Bron: IGJ, Jaarbericht 2021 in vogelvlucht (https://www.igj.nl/publicaties/jaarverslagen/2022/02/23/2021-in-vogelvlucht)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).