Pandemie laat wereldwijd zien hoe hard geestelijke gezondheidszorg nodig is

Vooral bij vrouwen en jongeren nemen depressies en angststoornissen toe

Het aantal mensen met een depressieve stoornis of een angststoornis is in 2020 wereldwijd met meer dan een kwart toegenomen als gevolg van de COVID-19-pandemie. Dat blijkt uit de eerste wereldwijde schattingen van de effecten van de pandemie op de geestelijke gezondheid, onlangs gepubliceerd in The Lancet (https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)02143-7/fulltext#cestitle170).

In 2020 namen het aantal gevallen van depressieve stoornis en angststoornissen toe met respectievelijk 28% en 26%. Vrouwen werden meer getroffen dan mannen, en jongere mensen werden meer getroffen dan oudere leeftijdsgroepen. De grootste toename vond plaats in landen met een hoge besmettingspercentages en grote afname van het sociale verkeer als gevolg van maatregelen, zoals lockdowns en schoolsluitingen.
Ook vóór de COVID-19-pandemie waren depressieve en angststoornissen wereldwijd al een bron van zorg.

Hoofdauteur Dr. Damian Santomauro, van de University of Queensland in Australië: ”De onderzoeksresultaten benadrukken de dringende noodzaak om de geestelijke gezondheidszorg te versterken, zodat de groeiende last van depressieve stoornis en angststoornissen wereldwijd vermindert. Het bevorderen van geestelijk welzijn, het aanpakken van factoren die bijdragen aan een slechte geestelijke gezondheid die door de pandemie is verergerd, en het verbeteren van de behandeling van mensen die een psychische stoornis ontwikkelen, moeten centraal staan ​​in de inspanningen om de ondersteunende diensten te verbeteren. Zelfs vóór de pandemie, waren de organisaties voor geestelijke gezondheidszorg in de meeste landen van oudsher onderbemand en ongeorganiseerd in hun dienstverlening. Het zal een uitdaging zijn om aan de extra vraag naar geestelijke gezondheidsdiensten als gevolg van COVID-19 te voldoen, maar geen actie ondernemen zou geen optie moeten zijn.”

Tot nu toe waren er geen studies die de wereldwijde impact van de COVID-19-pandemie op de prevalentie van depressieve stoornissen en angststoornissen in 2020 hebben geanalyseerd. Het meeste eerdere werk bestond uit enquêtes op specifieke locaties over een korte periode. Deze nieuwe studie is de eerste die de wereldwijde effecten van de pandemie op depressieve stoornissen en angststoornissen beoordeelt, waarbij de prevalentie en last van de stoornissen worden gekwantificeerd naar leeftijd, geslacht en locatie in 204 landen en gebieden in 2020.

De studie

Er werd een systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd om gegevens van bevolkingsonderzoeken te analyseren die tussen 1 januari 2020 en 29 januari 2021 zijn gepubliceerd. De gebruikte onderzoeken rapporteerden de prevalentie van depressieve of angststoornissen die representatief waren voor de algemene bevolking en hadden een prepandemische baseline. Met behulp van een meta-analysetool voor ziektemodellering werden gegevens uit deze  onderzoeken gebruikt om veranderingen in de prevalentie van depressieve stoornis en angststoornissen als gevolg van COVID-19 te schatten op basis van leeftijd, geslacht en locatie, ook op locaties waarvoor geen bruikbare onderzoeken beschikbaar waren. Schattingen van het dagelijkse COVID-19-besmettingspercentage en het verkeer van mensen werden gebruikt als indicatoren voor de impact van de pandemie op de bevolking.

De onderzoekers identificeerden 5.683 unieke gegevensbronnen, waarvan 48 voldeden aan de inclusiecriteria. De meeste onderzoeken waren afkomstig uit West-Europa (22) en Noord-Amerika(14), andere kwamen uit Australazië (5), Azië (5), Oost-Azië (2) en Centraal-Europa (1).

Resultaten

Uit de meta-analyse blijkt dat een verhoogd aantal COVID-19-infecties en verminderde beweging van mensen verband hielden met een verhoogd voorkomen van depressieve stoornissen en angststoornissen, wat suggereert dat de landen die in 2020 het zwaarst door de pandemie werden getroffen, de grootste toename van de stoornissen hadden.

Schattingen op grond van modellen suggereren dat zonder de pandemie er in 2020 wereldwijd 193 miljoen gevallen van depressieve stoornis (2.5 per 100.000 inwoners) zouden zijn geweest. Uit de analyse blijkt echter dat er 246 miljoen gevallen waren (3.2 per 100.000), een toename van 28% (nog eens 53 miljoen gevallen). Meer dan 35 miljoen van de extra gevallen waren vrouwen, vergeleken met bijna 18 miljoen mannen.

De modellen suggereren dat er in 2020 wereldwijd 298 miljoen gevallen van angststoornissen (3.8 per 100.000 inwoners) zouden zijn geweest als de pandemie niet had plaatsgevonden. Uit de analyse blijkt dat er in 2020 naar schatting 374 miljoen gevallen (4.8 per 100.000) waren, een stijging van 26% (nog eens 76 miljoen gevallen. Bijna 52 miljoen van de extra gevallen waren vrouwen, vergeleken met ongeveer 24 miljoen mannen.

Jongere mensen hadden in 2020 meer last van depressieve stoornissen en angststoornissen dan oudere leeftijdsgroepen. De extra prevalentie van deze stoornissen bereikte een piek bij de leeftijdsgroep van 20-24 jaar (1.118 extra gevallen van depressieve stoornis per 100.000 en 1.331 extra gevallen van angststoornissen per 100.000) en nam af met toenemende leeftijd.

Vrouwen: meer zorgtaken en vaker slachtoffer van huiselijk geweld

Co-auteur Alize Ferrari, van de University of Queensland in Australië: ”De COVID-19-pandemie heeft veel bestaande ongelijkheden en sociale determinanten van mentale gezondheid uitvergroot. Om tal van redenen hadden vrouwen altijd al meer kans om zwaarder te worden getroffen door de sociale en economische gevolgen van de pandemie. Extra zorg- en huishoudelijke taken komen meestal op de schouders van vrouwen terecht, bovendien zijn vrouwen vaker het slachtoffer van huiselijk geweld, die in verschillende stadia van de pandemie is toegenomen.

”Schoolsluitingen en ingrijpender maatregelen die het vermogen van jongeren om te leren en om te gaan met hun leeftijdsgenoten beperkten, in combinatie met het verhoogde risico op werkloosheid, betekenden ook dat jongeren tijdens de pandemie zwaarder werden getroffen door depressieve stoornissen en angststoornissen. Het is van cruciaal belang dat beleidsmakers dit soort onderliggende factoren meewegen als onderdeel van maatregelen ter versterking van de geestelijke gezondheidszorg.”

De auteurs merken op dat hun studie beperkt is door een gebrek aan hoogwaardige gegevens over de effecten van de COVID-19-pandemie op de geestelijke gezondheid in veel delen van de wereld, vooral \ in lage- en middeninkomenslanden. Als gevolg hiervan menen ze dat geëxtrapoleerde schattingen die zijn gegenereerd voor landen waar gegevens ontbraken met de nodige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd. Ze pleiten dan ook voor een betere wereldwijde gegevensdekking en onderzoekskwaliteit. De meeste beschikbare gegevens waren gebaseerd op zelfgerapporteerde symptoomschalen die alleen waarschijnlijke gevallen van depressieve stoornis en angststoornissen aantonen.
Meer gegevens van diagnostische onderzoeken naar de geestelijke gezondheid die representatief zijn voor de algemene bevolking - waarvan er slechts drie de onderzoeksperiode bestreken - zullen het zicht op de effecten van de pandemie op de geestelijke gezondheid verbeteren. De prevalentie van andere psychische stoornissen, zoals eetstoornissen, is mogelijk ook beïnvloed door de COVID-19-pandemie. De auteurs vinden dat deze moeten worden beoordeeld naarmate er nieuwe onderzoeken naar de geestelijke gezondheid worden uitgevoerd.

Wereldwijd impact van de pandemie op de geestelijke gezondheid

Dr. Maxime Taquet en professor Paul Harrison, van de Universiteit van Oxford, en professor Emily Holmes, van de Universiteit van Uppsala en het Karolinska Institute, alle drie niet betrokken bij de studie, schrijfen in een commentaar: ”Het eerste wereldwijde inzicht in de last van depressieve en angststoornissen tijdens de pandemie door Santomauro en collega’s benadrukt duidelijk wereldwijd de impact van de pandemie op de geestelijke gezondheid .”

Ze sluiten zich aan bij de oproep van de auteurs van het onderzoek om actie te ondernemen om de geestelijke gezondheidszorg te versterken. ”De studie moet daarom dringend meer onderzoek stimuleren om de volledigere geografische spreiding van depressie en angst, de prevalentie van depressieve en angststoornissen en de onderliggende mechanismen om de geestelijke gezondheid wereldwijd te verbeteren in de context van de COVID-19-pandemie .”

Voor het hele artikel (Engelstalig): Global prevalence and burdenof depressive and anxiety disorders in 204 countries and territories in 2020 due to the COVID-19 pandemic (https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)02143-7/fulltext#cestitle170)