Een dag uit het leven van Tinkerbel, het krankzinnige verhaal van mijn psychose

Johan Atsma recenseert het boek van Imke Gilsing

“Doorgaan is dé leefregel van de westerse mens en meedoen aan de dagelijkse ratrace dé graadmeter voor hoe het met je gaat. Niets is minder waar, weet ik inmiddels.”

Imke Gilsing, een jonge vrouw met een avontuurlijk leven vol van tomeloze ambitie staat op een kruispunt na een beëindigde relatie van 11 jaar, een opleiding als antropologe, werkervaringen in Congo als documentairemaakster en in Cambodja als medewerker van de VN en nu een baan die op de tocht staat bij een goede doelen organisatie. Het voelt naar eigen zeggen alsof ze als een spons onrust en angst opzuigt van de mensen om haar heen en ze zoekt naar kracht. Haar baas en vriend raadt haar een retraite aan in een spiritueel centrum ergens in Limburg waar ze zich met de nodige scepsis inschrijft voor een energieweek.

“Blokkades en knooppunten, het klinkt mij allemaal erg abstract in de oren(…) Met mij is niks aan de hand! De dingen die zijn misgegaan in mijn leven heb ik vakkundig opgeborgen: dekseltje dicht en hoppatee! Zo doen we dat in mijn familie; wat geweest is, is geweest. Wij houden vooral van dóórgaan.”

Praktische oefeningen in die week, chakra’s, enige verliefdheid. In allerlei opzichten raakt Imke’s hoofd op hol. Ze droomt over Tinkerbel het helpende elfje van Peter Pan, voelt zich superenergiek, ervaart toevalligheden als bestemdheden, een gevoel een bijzondere opdracht te hebben. Ze draait door, zonder dat ze zich daar bewust van is. In dat circus van ervaringen speelt ook Jelle Brand Corstius in toenemende mate een rol, ze bewondert hem en voelt verwantschap maar ook dat gevoel gaat met haar aan de haal. De cursusleiding grijpt in, ze wordt door haar vader opgehaald en naar Bergeijk gebracht waar ze tijdelijk kan wonen bij haar moeder.  “Alle anderen zijn gek geworden, bezeten van pillen. Niemand luistert naar me. Niemand probeert zich in te leven in de waanzinnige wereld waarin ik mij bevind. Niemand.” Het gaat in rap tempo van kwaad tot erger en de situatie leidt uiteindelijk tot een gedwongen opname in een PAAZ en een verblijf in de isolatieruimte van 10 dagen. Die afschrikwekkende en traumatiserende periode in isolatie vormt de kern van het boek en stelt belangrijke vragen over de bedenkelijke kwaliteit van de psychiatrische zorg die haar wordt verleend en waarvan je kunt vermoeden dat het in Nederland wel vaker zo gaat. De isolatie werkt zeer angst verhogend  en versterkt haar psychose; een psychiater, door haar Kapitein Haak genoemd, lijkt geen pogingen te ondernemen om haar werkelijk te begrijpen. “Volledig uitgeput verliet ik een uur later haar kamer. Ik begrijp totaal niet wat een psychiater bezighoudt. Of een spiritueel therapeut. Wat een mazzel dat ik zelf hersens heb. Ik heb de hoop op hulp volledig opgegeven. “ Gelukkig is er een enkele psychiatrisch verpleegkundige die wel het verschil weet te maken in het contact. Dat laatste in combinatie met in eerste instantie gedwongen medicatie helpt Gilsing er uiteindelijk weer bovenop.

‘Een dag uit het leven van Tinkerbel’ is ervaringsliteratuur van de bovenste plank. Imke Gilsing weet door de structuur van het boek haar psychose en de reflectie erop tot een fascinerend geheel te maken waarbij je al lezend meegaat in soms onnavolgbare gedachten en fantasieën maar ondertussen wel bij de les blijft daar waar Gilsing/Tinkerbel de greep op haar leven volledig kwijt is. Daarbij geeft Gilsing blijk van een groot analyserend vermogen dat niet in de weg gaat staan van het verhaal. Want je leest dit boek als een verhaal en juist die kwaliteit van het boek zorgt er voor dat het je raakt en je aan het denken zet over psychoses, psychiaters, kwaliteit van zorg, kwaliteit van leven. Haar achtergrond als antropologe, haar werkervaringen in diverse uithoeken van deze wereld, haar ervaring met een psychose en de weg even helemaal kwijt zijn, mondt uit in een kritisch, soms boos en in ieder geval een wijs boek.

“Bijna acht miljard kloppende harten, maar ook acht miljard werkelijkheden en acht miljard waarheden. Niemand van ons heeft de wijsheid in pacht; de rijkdom van de wereld is de som van die acht miljard.”

Imke Gilsing: ‘Een dag uit het leven van Tinkerbel, het krankzinnige verhaal van mijn psychose’
Uitgeverij Ten Have; 463 pagina’s; prijs € 24,99; ISBN 978 90 259 0890 4

****-

www.tinkerbellfamily.org (http://www.tinkerbellfamily.org) is een online community voor menswaardige zorg in de psychiatrie die inmiddels door Imke Gilsing in het leven is geroepen.