Proactief op zoek naar potentiële slachtoffers van pro-anorexiacoaches

Het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) tekende een verontrustend beeld op van pro-anorexiacoaches die jonge meisjes met een eetstoornis helpen om verder af te vallen. Een deel van de coaches richt zich bewust op deze (minderjarige) meisjes om seksueel expliciet materiaal te bemachtigen, hen te vernederen en om macht uit te oefenen.

Het CKM trok die conclusie op basis van onderzoek, in samenwerking met GGZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula en Proud2Bme, onder 77 meisjes en twee jongens die in aanraking kwamen met een pro-ana coach. Twee weken geleden werd het onderzoeksrapport ‘De wereld van pro-ana coaches (https://www.rivierduinen.nl/~/media/de-wereld-van-pro-ana-coaches.ashx?la=nl-nl)’ aangeboden aan  de Tweede Kamer.

”De afgelopen jaren is er een groei waar te nemen van zogeheten pro-ana coaches die zich begeven op pro-ana websites; websites waar jongeren die willen afvallen tips en steun zoeken’, zegt Shamir Ceuleers van het CKM.” Het gaat met name om mannen tussen de 20 en 30 jaar die zich voorstellen als afvalcoach, maar in de praktijk al snel vragen om seksueel getinte foto’s en/of filmpjes, met name van jongeren die kampen met eetstoornissen.

In sommige gevallen dringen ze ook aan op fysiek contact onder het valse voorwendsel dat ze meisjes zo beter kunnen helpen met afvallen. Dit heeft in de praktijk meerdere malen geleid tot seksueel geweld. Adequate zorg en bescherming ontbreekt. Politiek Den Haag is dan ook aan zet”.

Proactief in online wereld

Om de kwetsbare jongeren bescherming en hulp te kunnen bieden wil Frank Noteboom, hoofd van het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) en manager bij hulpverleningsorganisatie Fier, een online hulpverleningsteam opzetten. Het plan is om hulpverleners uit te rusten met de nieuwste digitale tools, zodat zij online proactief contact kunnen leggen met (potentiële) slachtoffers, liefst voordat daders dat doen. Het CKM, het LUMC, de eetstoorniskliniek Ursula, Fier en Proud2beme slaan hiervoor de handen ineen met een aantal vooraanstaande technologiebedrijven.

Doel van Online Outreach is het voorkomen of vroegtijdig signaleren van misbruik van een pro-ana coach en het helpen van meisjes en jongens die een eetstoornis hebben en/of slachtoffer zijn van zo’n coach. Met de verzamelde data uit het project kunnen naar verwachting op den duur de meest schadelijke fora in beeld worden gebracht. Inzet van het project is vervolgens samen met moderators of eigenaren van de fora deze te transformeren tot veilige online plekken en anders uit de lucht te halen.

Het tweede deel van het project betreft het trainen van het Online Outreach team speciaal voor deze doelgroep. Gekwalificeerde zorgprofessionals gaan zich met de nieuwste techniek proactief bewegen in de online wereld. Waar (potentiële) slachtoffers zijn, zijn zij aanwezig en bieden zij hulp. Het project draagt bij aan bewustwording onder jongeren en hopelijk ook tot opsporing van online misbruikers. Resultaat is een veiliger online omgeving, voor kwetsbare jongeren nu en in de toekomst.
Het project wordt door Stichting Achmea Slachtoffers en Samenleving (SASS) ondersteund met €98.350,-.

’Enorme stijging in het aantal berichten’

Eric van Furth, bijzonder hoogleraar eetstoornissen bij het LUMC en directeur van GGZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula op de website van GGZ Rivierduinen: ”Het gaat om een bijzonder kwetsbare groep jonge vrouwen die door hun eetstoornis verzeild raken in een web van valse beloften, chantage en misbruik, met alle kwalijke gevolgen van dien.

Sinds dat we onze tussentijdse resultaten via de NOS op 31 mei 2019 naar buiten hebben gebracht konden we binnen enkele maanden na publicatie een enorme stijging zien in het aantal berichten waarin er om een coach gevraagd werd en waarin een coach werd aangeboden. Ceuleers: ”We kunnen niet nagaan of het hier daadwerkelijk gaat om serieuze berichten van mogelijke slachtoffers en coaches, maar één ding is duidelijk.

Dit verdient bijzondere aandacht van politiek Den Haag en de opsporingsdiensten.  Tegelijkertijd zien we dat zeven websites die we hebben onderzocht zijn gesloten en dat er op andere websites concreet wordt gewaarschuwd voor deze afvalcoaches”.

Aanbevelingen

Op basis van het onderzoek naar pro-ana coaches doet het CKM aanbevelingen aan de ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport op drie domeinen: preventie en bewustwording, opsporing en vervolging en vervolgonderzoek. Ceuleers: ‘Een van de belangrijkste aanbevelingen: ontwikkel een online campagne die daadwerkelijk aansluit op de belevingswereld van deze meisjes en jonge vrouwen en versterk het signalerend en beschermend vermogen van professionals die in contact komen met deze kwetsbare groep.

Daarnaast kan de minister van Justitie meteen aan de slag met een onlangs aangenomen motie over het ontwikkelen van een online outreach programma. Hiermee kunnen we proactief bescherming bieden aan deze kwetsbare doelgroep. Tot slot pleiten we voor vervolgonderzoek met het doel meer zicht te krijgen op pro-ana coaches en de effectiviteit van ingezette maatregelen te monitoren. Dit zodat we deze schadelijke praktijken kunnen stoppen.’
 

Meer informatie

Onderzoeksrapport De wereld van pro-ana coaches (https://www.rivierduinen.nl/~/media/de-wereld-van-pro-ana-coaches.ashx?la=nl-nl).

Factsheet De wereld van pro-ana coaches (https://www.rivierduinen.nl/~/media/factsheet-pro-ana.ashx?la=nl-nl).

Bronnen: GGZ Rivierduinen (https://www.rivierduinen.nl/eetstoornissen/nieuws/2020/03/ckm-en-ggz-rivierduinen-eetstoornissen-ursula-onderzoeken-pro-anorexia-coaches) / Stichting SASS (https://www.sass.nl/projecten/online-outreach-misbruik-door-pro-ana-coaches-voorkomen/)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende.
Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).