'Minder depressies door meer bomen op straat'

De de geestelijke gezondheid wordt onder meer beïnvloed door het type omgeving waarin men leeft. Eerdere onderzoeken tonen aan dat stedelijk groen een positief effect heeft op mensen met psychische problemen, maar de meeste van deze onderzoeken maakten vooral gebruik van zelfrapportage. Daardoor is het moeilijk om de resultaten te vergelijken en conclusies te trekken over de effecten van stedelijk groen op de geestelijke gezondheid.

Een interdisciplinair onderzoeksteam uit Leipzig probeerde dit probleem op te lossen door een objectieve indicator te gebruiken: de hoeveelheid voorgeschreven antidepressiva. Om erachter te komen of een specifiek type ’alledaagse’ groene ruimte -  bomen op de trottoirs in de buurt - een positief effect zou kunnen hebben op de geestelijke gezondheid, concentreerden ze zich op de vraag, hoe het aantal en het type bomen en hun nabijheid dicht bij huis correleerden met de aantal voorgeschreven antidepressiva.

De onderzoekers analyseerden gegevens van bijna 10.000 inwoners van Leipzig, een middelgrote stad in Duitsland, die deelnamen aan een gezondheidsstudie aan de medische faculteit van de Universiteit van Leipzig. Door dat te combineren met gegevens over het aantal en het soort bomen in de stad Leipzig, konden de onderzoekers het verband tussen voorgeschreven antidepressiva en het aantal bomen op verschillende afstanden van de huizen van mensen identificeren. De resultaten werden gecorrigeerd voor andere factoren waarvan bekend is dat ze verband houden met depressie, zoals werkgelegenheid, geslacht, leeftijd en lichaamsgewicht.

Verband vooral sterk bij kwetsbare groepen

Meer bomen direct rondom het huis (minder dan 100 meter) ging gepaard met een verminderd risico op het voorschrijven van antidepressiva. Dit verband was vooral sterk voor kwetsbare groepen. Omdat deze sociale groepen het grootste risico lopen om antidepressiva voorgeschreven te krijgen in Duitsland, kunnen bomen in steden mede dienen als een op de natuur gebaseerde oplossing voor een goede geestelijke gezondheid, volgens de onderzoekers. Tegelijkertijd kunnen bomen ook helpen om de ’kloof’ in gezondheidsongelijkheid tussen economisch verschillende sociale groepen te verkleinen. In deze studie kon geen verband tussen boomsoorten en depressie worden aangetoond.

”Onze bevinding suggereert dat straatbomen - een kleinschalige, openbaar toegankelijke vorm van stedelijk groen - kunnen helpen om de kloof in gezondheidsongelijkheid tussen economisch verschillende sociale groepen te dichten”, zegt hoofdonderzoeker Dr. Melissa Marselle. ”Dit is goed nieuws, want bomen zijn relatief eenvoudig te realiseren en het aantal kan zonder veel planningsinspanningen worden vergroot.”

”Lokale besturen ertoe aanzetten om  meer bomen in stedelijke gebieden te planten”

Als omgevingspsycholoog voert ze het onderzoek uit in Leipzig, ze is nu werkzaam aan de De Montford University of Leicester, VK. Marselle hoopt dat het onderzoek ’lokale besturen ertoe zou moeten aanzetten om  meer bomen in stedelijke gebieden te planten als een manier om de geestelijke gezondheid te verbeteren en sociale ongelijkheid te verminderen. Bomen zouden gelijkelijk in woonwijken moeten worden geplant om ervoor te zorgen dat sociaal achtergestelde mensen gelijke toegang hebben tot de voordelen voor de gezondheid.”

”Belangrijk is dat de meeste planningsrichtlijnen voor stedelijk groen vaak gebaseerd zijn op doelgerichte bezoeken voor recreatie”, voegt dr. Diana Bowler, data-analist in het team, toe. ”Ons onderzoek toont aan dat de alledaagse natuur dicht bij huis - de biodiversiteit die je uit het raam ziet of als je loopt of rijdt naar je werk, school of winkelen - belangrijk is voor de geestelijke gezondheid.” Deze bevinding is vooral nu van belang, in tijden van COVID-19-lock-downs.”

Relatief goedkope maatregel

Niet alleen de menselijke gezondheid kan hiervan profiteren. ”We stellen voor dat het toevoegen van bomen in stedelijke woongebieden een op de natuur gebaseerde oplossing is die niet alleen de geestelijke gezondheid bevordert, maar ook kan bijdragen aan de beperking van de klimaatverandering en het behoud van de biodiversiteit”, zegt mede-auteur Prof Aletta Bonn. ”Om deze synergie-effecten te creëren, heb je zelfs geen grootschalige dure parken nodig: meer bomen langs de straten zijn voldoende. En dat is een relatief goedkope maatregel.”

”Deze wetenschappelijke bijdrage kan een basis zijn voor stadsplanners om de levenskwaliteit van inwoners te verhogen en mogelijk te verbeteren, met name in dichtbevolkte gebieden en in centrale stadsgebieden”, zegt prof. Toralf Kirsten van de Universiteit van Leipzig. ”Daarom moet met dit aspect rekening worden gehouden wanneer stadsgebieden opnieuw worden aangelegd en gepland, ondanks hoge en stijgende landbedekkingskosten. Een gezond leven voor alle levende wezens is onbetaalbaar.”

Voor het hele onderzoek:
Marselle, M.R., Bowler, D.E., Watzema, J. et al. Urban street tree biodiversity and antidepressant prescriptions. Sci Rep 10, 22445 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-020-79924-5 (https://doi.org/10.1038/s41598-020-79924-5)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende.
Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).