Het vervolg van suïcidepreventie: de derde landelijke agenda voor de komende vijf jaar

”Het is van groot belang dat we met elkaar (blijven) werken aan suïcidepreventie. Sinds 2014 bestaat de landelijke agenda suïcidepreventie, een document met doelstellingen en activiteiten voor meerdere jaren, met als doel om samen met partners binnen en buiten de zorg te werken aan minder suïcidepogingen en suïcides”. Dat schrijft de staatssecretaris van VWS, Paul Blokhuis in een brief aan de Tweede Kamer, waarin hij de plannen voor de landelijke agenda voor de komende vijf jaar presenteert.
In deze derde landelijke agenda suïcidepreventie staat versterking van de netwerkaanpak centraal, waarbij het streven is dat (nog) meer mensen, bedrijven en organisaties aansluiten en zich gaan inzetten voor het verminderen van suïcidepogingen en suïcides.

De belangrijkste doelstellingen en activiteiten voor de komende vijf jaar:

1. Durven en leren praten over suïcide.

Eén van de belangrijkste middelen om suïcide tegen te gaan, is het doorbreken van het taboe op suïcidaliteit of suïcidale gedachten en het bespreekbaar maken ervan. Om hier stappen in te zetten, wordt binnen deze doelstelling gewerkt aan het opzetten van campagnes, verantwoorde berichtgeving en het verspreiden van ervaringsverhalen. Daarnaast worden voorlichting en trainingen ontwikkeld voor mensen buiten de zorg om suïcidaliteit te kunnen signaleren en weten hoe te handelen, waar dat past binnen hun context (gatekeepers).

2. Professionals opleiden, bijscholen en toerusten.

Veel professionals binnen en buiten de zorg komen in aanraking met suïcide(pogingen), maar kampen met handelingsverlegenheid op dit onderwerp. Het is daarom belangrijk om professionals hierin (beter) toe te rusten. Daarom zal samen met opleidingsinstituten en beroepsgroepen worden ingezet op het ontwikkelen van (e-)modules en trainingsmateriaal voor (zorg)professionals en het inbedden van deze modules in opleidingsprogramma’s. Om het leren onder elkaar te bevorderen, vindt jaarlijks uitwisseling plaats tussen opleidingsinstituten en beroepsgroepen.

3. Suïcidepreventie in de wijk verstevigen, op scholen en in de sociaaleconomische sector.

Van alle mensen die suïcide plegen, is ongeveer 60 procent niet in beeld bij een zorgverlener. Vaak zijn deze mensen wel bij andere professionals in beeld, bijvoorbeeld bij schuldhulpverleners, medewerkers binnen het UWV, de sociale wijkteams of bij docenten en decanen. Zij kunnen suïcidale gedachten (leren) signaleren, bespreken en vervolgens naar hulp helpen zoeken. Ook kunnen zij kijken wat zij zelf in hun eigen aanpak zouden kunnen doen om de psychische problemen van mensen te helpen verlichten. Daarom is het belangrijk om de komende jaren suïcidepreventie ook op plekken buiten de zorg te verstevigen, binnen lokale netwerken.

--------------------------------------------------------------------------
Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.
--------------------------------------------------------------------------

4. Bereik van specifieke doelgroepen vergroten.

Binnen de derde landelijke agenda ligt de focus op een aantal doelgroepen, die een hoog risicogroep vormen voor suïcide(pogingen). Het gaat daarbij om de volgende groepen: mannen van middelbare leeftijd, jongeren, mensen die na een suïcidepoging voor behandeling in het ziekenhuis komen, agrarische ondernemers, LHBTI’s en nabestaanden.

5. Veiligheid en effectiviteit van zorg verbeteren vanuit samenwerking tussen professionals, naasten en ervaringsdeskundigen.

Het is van belang dat veilige en effectieve zorg wordt geboden aan mensen die suïcidale gevoelens hebben. Binnen deze doelstelling wordt daarom ingezet op het verder verbeteren van de (jeugd)zorg als het gaat om suïcidepreventie. Om dit te bereiken wordt verder gewerkt aan het versterken van SUPRANET GGZ, het lerend netwerk van ggz-instellingen, en het bevorderen van inzet van ervaringsdeskundigheid en samenwerking met naasten in de ggz, jeugdhulp en in de wijk. Daarnaast wordt ingezet op een jeugdhulp brede werkwijze van suïcidepreventie binnen een lerend netwerk jeugd, dat zich kenmerkt door trainingen van professionals en concrete verbeteringen in de zorg, ondersteund door registratie en monitoring.

6. Barrières opwerpen voor de beschikbaarheid van dodelijke middelen.

Om suïcides te voorkomen, is het van belang om de gebouwveiligheid te bevorderen op risicoplekken in de ggz en in publieke ruimtes. Hier zal op worden ingezet in samenwerking met gemeenten, woningbouwcoöperaties, politie, TNO en brancheorganisatie de Nederlandse ggz. Ook wordt binnen deze doelstelling de medicatieveiligheid bevorderd door het doen van onderzoek naar de kennis over en praktijk van veilige zelfzorgmedicatie en het trainen van professionals over geneesmiddelengebruik in relatie tot suïcidaal gedrag. Daarnaast wordt samen met social media platforms en MIND verkend wat de relatie is tussen het gebruik van social media en suïcidaal gedrag bij jongeren en welke drempels mogelijk in te bouwen zijn. Dit is van groot belang, mede omdat uit het onderzoeksrapport ‘Suïcides in 2017 onder jongeren’ is gebleken dat jongeren op social media op verborgen accounts of via WhatsApp depressieve en suïcidale uitingen delen en ook via internet gemakkelijk methoden, locaties en tips vinden om suïcide te plegen. Tot slot wordt in het kader van deze doelstelling actief samengewerkt met ProRail en de Nederlandse Spoorwegen, die zich inzetten voor het voorkomen van suïcidepogingen en suïcides op en rond het spoor.

7. Opzet van een landelijk lerend systeem.

Het is van belang om met elkaar te (blijven) leren om zo suïcidepreventie zo effectief mogelijk vorm te kunnen geven. Om dit te realiseren zal 113 Zelfmoordpreventie in samenwerking met inhoudelijke en wetenschappelijke experts, ervaringsdeskundigen en naasten de volgende activiteiten uitvoeren. De dit jaar ontwikkelde digitale toolkit voor ggz-professionals zal in de praktijk worden gebruikt en doorontwikkeld. Deze toolkit helpt hulpverleners in samenwerking met cliënten en naasten te handelen op basis van de meest recente wetenschappelijke kennis over signalering, diagnostiek en behandeling van cliënten met suïcidale gedachten en gedrag. Daarnaast zal worden gekeken hoe bestaande databases optimaal kunnen worden gebruikt voor beter inzicht in suïcidaliteit. Bovendien zal worden gewerkt aan een landelijk systeem om bij zoveel mogelijk suïcides, ongeacht de leeftijd of context, een psychologische autopsie uit te voeren. Dit is een methode om gericht preventieve maatregelen te kunnen inzetten, door na elke suïcide te analyseren wat kan worden geleerd, deze inzichten regionaal en landelijk te bundelen en terug te koppelen aan hulpverleners, cliënten, naasten, nabestaanden en organisaties in de maatschappij. Tot slot zullen als onderdeel van deze doelstelling de diverse onderdelen van de landelijke agenda worden gemonitord om zo, tijdens de looptijd van de agenda, te kijken wat goed en minder goed werkt en hoe de landelijke agenda zo optimaal mogelijk kan worden vormgegeven. Hierbij zullen in het eerste kwartaal van 2021 door de betrokken partijen in afstemming met 113 Zelfmoordpreventie en VWS de doelstellingen SMART gemaakt worden, zodat ze te monitoren zijn.

Bron, voor het downloaden van de hele brief, de derde landelijke agenda suicidepreventie of de factsheet suïcidepreventie: Rijksoverheid (https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-volksgezondheid-welzijn-en-sport/documenten/kamerstukken/2020/10/29/kamerbrief-over-derde-landelijke-agenda-suicidepreventie-2021-2025).

----------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende.
Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).