Vooral kwetsbare gezinnen waren slachtoffer van intelligente lockdown

Tijdens de ‘intelligente lockdown’ in het voorjaar rapporteerden proefpersonen in een Leidse studie een lichte toename van hun stressniveau. Die extra stress kan een negatief effect hebben op de gezinssituatie, met name als ouders vóór de coronacrisis al psychologische klachten hadden.

Ineens zaten we thuis. Vanaf maart 2020 werd onze eigen woning plotseling alles-in-een: werkplek, onderwijsinstelling, restaurant en plaats van ontspanning. Dat betekende ook dat gezinsleden voortaan vrijwel 24/7 op elkaars lip zaten. Leidse onderzoekers wilden weten: wat doet dit met ieders welzijnsgevoel?

Uit dat onderzoek blijkt allereerst dat het stressniveau tijdens de lockdown over het algemeen niet sterk steeg. Het probleemgedrag onder kinderen nam zelfs iets af, wat suggereert dat sommige kinderen juist opbloeien in deze situatie. Zoom je echter in op ouders met een voorgeschiedenis van psychische problemen zoals angsten en depressies, dan blijkt dat onder deze groep het stressniveau sterker toenam. Die extra stress zorgt er op zijn beurt weer voor dat deze groep ouders in coronatijd meer psychische klachten rapporteerden. Of in de woorden van de onderzoekers: stress speelt een mediërende rol die psychische problemen kan verergeren.

Kinderen van ouders met psychische problemen lopen tijdens een lockdown meer risico

Uit eerder onderzoek weten de onderzoekers bovendien dat stress overdraagbaar is van ouders op kinderen. Piekerende ouders kunnen op die manier hun kinderen aansteken, waardoor ook het welzijn van het kind achteruit gaat. Kinderen van ouders met psychische problemen lopen tijdens een lockdown dus meer risico op een verslechtering van hun gezinssituatie, concluderen de psychologen in het onderzoek dat gepubliceerd is op PsyArXiv *. 

‘We zouden deze informatie in het achterhoofd moeten houden nu we opnieuw te maken krijgen met beperkende maatregelen in de strijd tegen COVID-19,’ zegt Michelle Achterberg, postdoctoraal onderzoeker bij Psychologie en hoofdauteur van het artikel. ‘In maart was het natuurlijk een grote chaos, en werd er halsoverkop besloten om de scholen te sluiten. Maar nu het stof is gaan liggen kun je maatwerk gaan leveren. Zo zou je er een volgende keer bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om kinderen uit probleemgezinnen wél de kans te geven om naar school te gaan, zodat ze even uit de gezinssetting zijn. Kinderen uit stabielere gezinnen hebben wat minder te lijden onder thuisonderwijs.’

Over het onderzoek

Aan het onderzoek namen 106 ouders deel, samen met hun 151 kinderen in de leeftijd van 10 tot 13 jaar. Deze proefpersonen zitten in een zogeheten longitudinale studie, waarbij zij eens per jaar worden geïnterviewd en (soms) ook een MRI-scan krijgen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar hersenontwikkeling, de familiedynamiek en de overdracht van gedrag van ouders op kinderen. Vanwege de uitzonderlijke situatie kregen de proefpersonen dit jaar een tussentijdse vragenlijst voorgelegd, om te zien hoe zij op de coronacrisis reageerden.

Bron: Universiteit Leiden

* PsyArXiv is een website waar zogeheten preprints van wetenschappelijke artikelen worden gepubliceerd. Dit betekent dat de onderzoeken nog niet zijn gecontroleerd door onafhankelijke wetenschappers uit hetzelfde vakgebied. 

---------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende.
Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).