'Mensen vertellen dat ze door onze podcast over hun eigen problemen zijn gaan praten'

Stoorzender De Podcast, een jong koppel over hun worsteling met psychische stoornissen

De olifant staat voor depressie, de slang voor anorexia nervosa, de zebra voor zelfbeschadiging. Het zijn enkele voorbeelden van de dierentuinmetaforen waarmee Jeroen Sturing en Claire de Groot de interviews op hun podcast ‘De Stoorzender’ beginnen. Interviews met onder andere Aafke Romeijn, Menno Oosterhoff en Koos Neuvel. Mensen van wie zij vinden dat ze, net als zijzelf, een belangrijke strijd voeren of een belangrijk verhaal hebben.

Ongeveer een jaar geleden ontmoeten Claire en Jeroen elkaar en krijgen binnen korte tijd een relatie. Claire (21) werkt als barista en worstelt met een depressie, een dwangstoornis en persoonlijkheidsproblematiek. Voordat ze Jeroen leert kennen is ze ook nog genezen van anorexia. En, niet onbelangrijk: ze kan goed tekenen. Jeroen (24) is journalist en noemt zichzelf radionerd en podcastliefhebber. Tot zover een relatie zoals er meerdere zullen zijn in Nederland.

Maar Jeroen en Claire voegen iets toe: ze besluiten van de nood een deugd te maken en starten een podcast over psychische problemen. De twee vullen elkaar daarin precies aan. Claire: “Ik was er op social media al heel open over, ik wilde het taboe doorbreken. Maar voor ik Jeroen leerde kennen had ik nog nooit een podcast gehoord.” Jeroen daarentegen: “Ik heb door mijn opleiding veel ervaring met media, onder andere bij het opleidingskanaal van 3FM. Daar maakte ik al podcasts. Het woord podcast zoemde daardoor continue in mijn hoofd. Maar van psychische problematiek wist ik niks.”

Het werkt, blijkt uit de serie van twaalf afleveringen die dit jaar gepresenteerd is. GroenLinks politica Lisa Westerveld over de ggz, fotograaf Mitchel Giebels over zijn borderline, psychiater Menno Oosterhoff over zijn dwangstoornis en muzikant-schrijfster Aafke Romeijn over haar depressie en zelfbeschadiging. Niet de minsten.

Voor wie zijn de podcasts bedoeld? En wat wil je die mensen vertellen?

“Onze doelgroep is wat divers. Veel cliënten van de ggz, maar ook hun ouders, partners, de omgeving. We merken dat mensen die van soortgelijke problemen last hebben, zich in onze verhalen herkennen. Het is vaak nog een onbekend en onzichtbaar probleem. We krijgen reacties van mensen, die na het horen van onze podcasts, over hun eigen problemen durven te gaan praten.
Het grootste compliment dat we kregen, was dat ouders mede dankzij onze podcasts een andere, betere, behandeling voor hun dochter zijn gaan zoeken en ook vonden”.

Dat roept wel vragen op. Waarom zijn psychische problemen toch zo lastig bespreekbaar te krijgen. En wat doen jullie anders dat het jullie wel lukt?

Claire: “Psychische problemen zijn onzichtbaarder, maar worden ook heel negatief bekeken. Mensen worden ermee geïdentificeerd, alsof je alleen maar dat probleem bent en verder niets. Mensen schamen zich zelf ook voor hun eigen gedachten. Bij dwanggedachten, bijvoorbeeld, wil je helemaal niet zo denken, je accepteert het niet. Er ontstaat een soort zelfcensuur. Dan wordt het lastig om er open over te praten”
Jeroen: “Uniek aan onze podcast is denk ik wel, dat het ook over onszelf gaat. De kracht zit hem er deels in dat het vanuit de ‘cliënt’ én vanuit de partner besproken wordt. We ontdekken tijdens die gesprekken ook dingen over onszelf. Het is voor ons een drijfveer om het leven voor onszelf begrijpelijker te maken. Claire leert door de gesprekken dingen over haar aandoeningen, ik leer hoe er mee om te gaan. Het gebeurt regelmatig dat Claire tijdens zo’n opname iets zegt waarbij ik denk: ‘Hé, dat heb je me nooit verteld’. In die zin werkt het voor ons beiden therapeutisch.”

Er mag best nog wat meer aandacht komen voor psychische problemen, vinden ze. Jeroen: “In de media komen vooral de extremen naar voren. Als het bij een talkshow bijvoorbeeld over anorexia gaat, wordt er al snel iemand uitgenodigd die opvallend mager is. Dat geeft een vertekend beeld, het ontkent dat iedereen een mentale ziekte kan hebben.
En, laten we eerlijk zijn, voor een gedeelte is het natuurlijk ook toeval wie je bereikt.”

Ik las dat jullie eigenlijk ‘breed’ psychische problemen wilden behandelen, maar steeds meer op de aandoeningen van Claire uitkwamen. Tegelijkertijd zie ik in de podcasts onderwerpen als PTSS en autisme, diagnoses die Claire niet heeft gekregen.

Claire: “Nou, dat is niet helemaal waar. Ik begin binnenkort met een traject om te onderzoeken of ik wellicht een vorm van autisme heb. Maar los daarvan, ik heb de indruk dat veel psychische stoornissen een gemeenschappelijke kern hebben, of misschien moet ik het eerder raakvlakken noemen. Het gaat vaak over gebeurtenissen uit je jeugd, die problemen veroorzaken, maar ook onzekerheid en de gevolgen van stigma spelen mee.
Helemaal scherp heb ik het niet, maar ik denk wel eens dat er hele grote overeenkomsten zijn tussen al die aandoeningen.”

En de toekomst?

Een eenstemmig ‘we willen er graag mee doorgaan’ klinkt. Op het ogenblik zijn er in totaal zo’n 1500 mensen die regelmatig luisteren, per uitzending ongeveer 700 tot 1000. “Dat aantal willen we graag vergroten. Er zijn nog genoeg mensen die nog op ons verlanglijstje staan om te interviewen, bijvoorbeeld Amber Brantsen van de NOS (had anorexia) en Katja Schuurman (stemmingswisselingen en dwanggedachten), maar ook mensen uit de politiek of die in de organisatie van de ggz zitten zouden we graag spreken. Onze missie is geslaagd als iedereen gewoon over dit soort problemen kan praten.”

Met Claire gaat het ondertussen goed. Veel van haar klachten zijn beheersbaar of grotendeels verdwenen, hoewel ze vooral in de winter makkelijk terugvalt in een depressie. Barista zal ze niet lang meer zijn, vermoedt ze, in september start ze met de Pabo.

‘Stoorzender De Podcast’ is te beluisteren via alle platformen, waaronder Spotify (http://hhttps://open.spotify.com/show/6xA37Ga0ZiuoFXtTldkxEg?si=ZEqdT3C-SeOW42rOLPSghA) en Apple Podcasts (https://podcasts.apple.com/nl/podcast/stoorzender-de-podcast/id1497324879).
De website is hier (https://stoorzenderpodcast.wordpress.com/) te vinden, de tekeningen zijn van Claire.