MIND ziet recht op vrije artsenkeuze in het geding komen

Met de aanpassing van de Zorgverzekeringswet wordt het fundamentele recht op vrije artsenkeuze ter discussie gesteld. In tegenstelling tot een eerder wetsvoorstel van toenmalig minister Schippers van VWS, waarin de vrije artsenkeuze in artikel 13 generiek werd ingeperkt en dat destijds door de Eerste Kamer is verworpen, wordt nu de nadruk gelegd op het gebruik van een hinderpaal als pressiemiddel om zorgverleners over de rug van patiënten te dwingen een contract te sluiten met een zorgverzekeraar.

Dat schrijft MIND in een brandbrief aan de Kamer (https://mindplatform.nl/media/5020/download/20-040%20Zorgcontractering.brief%20AO.GGZ%208%20juni%202020.pdf?v=1), als voorbereiding op het Algemeen Overleg op 8 juni. ”De patiënt wordt ongewild een speelbal in het contracteringsproces tussen zorgverlener en zorgverzekeraar”, schrijft MIND. ”Het argument van vrije artsenkeuze wordt feitelijk misbruikt om een contract tussen zorgverzekeraar en zorgverlener af te dwingen. Anders gezegd: zowel het fundamentele recht op vrije artsenkeuze als het fundamentele recht van contracteervrijheid worden op deze manier onrecht aangedaan”.

Extra zorgvraag ggz verwacht en mensen met complexe zorgvragen in de knel

MIND verwacht een stuwmeer van ggz-zorgvragen: veel mensen hebben tijdelijk afgezien van ggz-zorg, omdat zij bang waren voor besmetting door het coronavirus, of omdat de zorg alleen geboden kon worden op afstand (bijvoorbeeld via beeldbellen) en dat was lang niet voor iedereen passende zorg. Uit het ggz-panel van MIND blijkt dat 65% van de cliënten een toename van psychische klachten ervaart.

Door een goede triage moet bepaald worden welke zorgvragen bij de specialistische ggz thuis horen en welke elders (bijvoorbeeld basis-ggz of sociaal domein) beantwoord kunnen worden. Wanneer de druk op de specialistische ggz toeneemt, zal ook extra capaciteit beschikbaar gesteld moeten worden. Een voorbeeld van zo’n knelpunt is de lange aanmeldwachttijd. Wanneer in elke regio ervoor gezorgd wordt dat alle nieuwe cliënten een snelle en kwalitatief goede intake krijgen, plukken cliënten en hulpverleners daar in het hele verdere zorgtraject de vruchten van. Een ander knelpunt is het feit dat juist cliënten met zware problematiek doorgaans het langst moeten wachten. 

MIND stelt vanaf het begin duidelijk te hebben gemaakt teleurgesteld te zijn over het plan van aanpak hoogcomplexe zorg dat door ZN en GGZ Nederland op verzoek van de staatssecretaris ontwikkeld is. Het plan richt zich volgens MIND op een zeer beperkte groep van 250-300 cliënten, terwijl het aantal mensen met complexe zorgvragen dat vastloopt in het systeem aanmerkelijk hoger ligt. Een tweede punt van kritiek is dat de VNG niet bij de ontwikkeling van dit plan betrokken is. De focus ligt daarom eenzijdig op medisch-specialistische problematiek, terwijl psychosociale problematiek onderbelicht blijft. Het is een gemiste kans dat de VNG niet vanaf het eerste moment gevraagd is mee te denken. De staatssecretaris heeft aangegeven dat de VNG nu met een eigen plan komt dat zal moeten aansluiten op het plan van GGZ Nederland en ZN. Ten slotte biedt het plan een mogelijkheid aan zorgaanbieders om complexe casuïstiek te melden als zij vastlopen, maar cliënten en naasten hebben die mogelijkheid nog steeds niet.

MIND ziet een patroon in hoe de overheid en de ggz-sector complexe problemen aanpakken. Eerst wordt het probleem heel klein gemaakt, zodat een zeer beperkte doelgroep overblijft. De keuze voor het nieuwe begrip ‘hoogcomplex’ is daar een voorbeeld van. Vervolgens wordt aan veldpartijen gevraagd met een oplossing te komen, maar worden ze het over de uitvoering in de praktijk niet eens. Zo is het ook gegaan met de ketenveldnorm levensloopfunctie en beveiligde zorg. Daarvoor zijn vier pilots gestart met integrale zorg en begeleiding voor mensen die een gevaar voor hun omgeving. Het gaat om een paar honderd mensen, maar zelfs deze pilots dreigen stuk te lopen omdat zorgaanbieders en zorgverzekeraars het niet eens kunnen worden over de voorwaarden.

Doorzettingsmacht borgen – afspraak regeerakkoord 

Aan de vrijblijvendheid waarmee regio’s nu gevraagd worden om samen te werken rond complexe casuïstiek moet een eind komen, evenals aan lange wachtlijsten en het gebrek aan tijdige passende integrale zorg en hulp. In het regeerakkoord is de doorzettingsmacht al genoemd om tijdig passende en integrale zorg af te dwingen. 

Dit betekent dat mensen met complexe zorgvragen die eindeloos van het kastje naar de muur worden gestuurd, terecht kunnen bij een persoon met doorzettingsmacht. Deze persoon zorgt er voor dat (in overleg met de cliënt) op hele korte termijn passende integrale zorg en hulp beschikbaar is. De doorzettingsmacht is in alle regio’s belegd bij een persoon die telefonisch goed bereikbaar is voor cliënten die wanhopig zijn in het vinden van passende zorg en hulp. Dit onderwerp is tijdens alle AO’s ggz de afgelopen jaren aan de orde geweest. Het geeft aan dat het een zeer belangrijk punt is voor MIND, omdat we dagelijks geconfronteerd worden met patiënten die van het kastje naar de muur worden gestuurd of te maken krijgen met exclusiecriteria van hulpinstellingen. zonder dat een alternatief wordt geboden. Dit leidt regelmatig tot ernstige crisissituaties en zelfs suïcidepogingen. Een doorzettingsmacht kan in deze situaties de impasse doorbreken. MIND verwacht, mede door eerdere toezeggingen van staatssecretaris Blokhuis, dat de doorzettingsmacht voor de zomer in iedere regio zal zijn belegd en goed geïmplementeerd en geborgd.

Lees hier de brief van MIND aan de Tweede Kamercommissie over complexe zorgvragen (https://mindplatform.nl/media/5021/download/20-039%20TK.briefAO.GGZ%208%20juni%202020%20.pdf?v=1).

Bron: MIND (https://mindplatform.nl/nieuws/algemeen-overleg-tweede-kamer-8-juni)

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende.
Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).