Implementatie Wet verplichte ggz verloopt ondoorzichtig, inefficiënt en tijdrovend

”Op dit moment is onvoldoende voortgang geboekt en zijn onvoldoende randvoorwaarden aanwezig om het programma te laten resulteren in een afgeronde implementatie van de Wvggz.” Dat schrijft Staatssecretaris Blokhuis aan de Tweede Kamer, naar aanleiding van een Gateway Reviewrapport over de invoering van de Wvggz. Verder schrijft hij: ”Ondanks de niet aflatende inzet van zowel het programmabureau als de ketenpartners is de tijd nog niet rijp is om de overgang te maken van ketenprogramma naar ondersteuningsstructuur. Stevige maatregelen zijn nodig om de implementatieopgave, met name op het gebied van de informatievoorziening, te kunnen realiseren.”

De Staatssecretaris drukt zich daarbij mild uit: het Reviewteam komt met maar liefst zeven kritieke aanbevelingen die onmiddellijk moeten worden ingevoerd om de implementatie van de nieuwe wet te laten slagen. Vooral het ICT-systeem, volgens alle betrokkenen cruciaal voor een goede implementatie, moet het in het rapport ontgelden.

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

De Wvggz trad 1 januari jongstleden in werking. Vóór die tijd was een verplichte opname in een instelling de enige manier om, waar nodig, verplichte zorg te verlenen aan mensen met een ernstig psychiatrisch probleem. De nieuwe wet maakt het mogelijk om verplichte zorg zoals het toedienen van verplichte medicatie of het uitoefenen van toezicht op betrokkene, poliklinisch of bij iemand thuis te geven. Degene die zorg krijgt, kan dan makkelijker contact blijven houden met familie en vrienden en blijven deelnemen aan de samenleving, was het idee. Alleen als het in de eigen omgeving echt niet kan, als het er niet veilig genoeg is voor de persoon zelf en zijn omgeving, of de persoon zelf niet wil, kan opname in een instelling een betere oplossing zijn.

Bovendien geeft de wet de mensen die verplicht worden behandeld en hun familie meer inspraak. Zij beslissen mee hoe de zorg en ondersteuning eruit gaan zien. Ook wordt meer dan voorheen met de gemeente gekeken naar wat iemand nodig heeft om deel te (blijven) nemen aan het maatschappelijk leven, zoals een woning en werk.

De evaluatie

Het Reviewteam is van oordeel dat op basis van documenten en interviews op dit moment onvoldoende voortgang geboekt is en onvoldoende randvoorwaarden aanwezig zijn om het programma te laten resulteren in een afgeronde implementatie van de Wvggz. 

Naast de al genoemde ICT-problemen is de wettekst te complex en zolang de wettekst door reparatiewetgeving wordt aangepast en geen gestructureerde informatie-uitwisseling tussen de ketenpartners mogelijk is, is feitelijk de implementatie nog niet afgerond en is er dus nog werk voor een programma-achtige structuur, schrijven de onderzoekers.

Tussen ketenpartners bestaan soms grote verschillen in de beelden over niet alleen de huidige stand van zaken maar ook wat er moet gebeuren om te komen tot een volledige en succesvolle implementatie van de Wvggz. Deze verschillen worden niet alleen bepaald door de achtergrond van betrokkenen of sec door standpunten van partijen, maar vaak ook door de verschillende referentiekaders die gebruikt worden. Het ontbreken van cruciale documentatie of de gebrekkige kwaliteit daarvan ligt naar de waarneming van het Reviewteam hieraan ten grondslag. 

Stroperig overleg

Naast de gebrekkige ICT en een wettekst die ’niet af’ is, constateert het Reviewteam ernstige problemen in de overlegstructuur. ”Geïnterviewden verzuchten dat het overleg ondoorzichtig, inefficiënt en tijdrovend is met als resultaat te weinig centrale regie op de uitvoering van het programma”, schrijft het Reviewteam.
In totaal zijn er 14 verschillende overleggen met ieder hun eigen agenda en werkwijze. Het reviewteam signaleert dat veel geïnterviewden dit een ondoorzichtige structuur vinden, het is vaak niet duidelijk welk onderwerp in welk overleg thuishoort, hoe de besluitvorming plaatsvindt, waar welk besluit plaatsvindt en wat de escalatieroute is.  Ook de status van (deel)plannen en afspraken zijn voor velen onduidelijk. 

Ook constateert het Reviewteam dat in menig overleg deelnemers zitten die niet bij uitstek verstand hebben van de onderwerpen die daar ter tafel komen. Dat is exemplarisch voor de vermenging van onderwerpen en het gebrek aan een gemeenschappelijk beeld hiervan. Het risico van suboptimale keuzes, onderbenutting van expertises en kans op rework achteraf is daarmee groot.
Het Reviewteaam schrijft: ”Er blijft een beeld over van een overlegstructuur waarin allerlei bestuurlijke, organisatorische en technische onderwerpen in allerlei overleggen op allerlei niveaus aan de orde komen, waarin weinig thematische ordening zit en die vooral politiek/bestuurlijk lijkt ingegeven (iedereen moet over alles kunnen meepraten).”

Lees hier het hele rapport (https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-volksgezondheid-welzijn-en-sport/documenten/kamerstukken/2020/05/12/kamerbrief-over-gateway-review-ketenprogramma-wvggz)
Lees hier de begeleidende Kamerbrief (https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2020/05/12/kamerbrief-over-gateway-review-ketenprogramma-wvggz/kamerbrief-over-gateway-review-ketenprogramma-wvggz.pdf)

Voor meer informatie over de Wvggz, kijk op onze speciale pagina (https://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89782/pagina/thema39s.html)

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief die tweemaal per maand verschijnt dan iets voor jou! Opgeven van je mailadres is voldoende.
Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html)