Geestelijke gezondheidszorg tijdens en na de corona-crisis

Ondertussen is het ongeveer zes weken geleden dat de minister-president ons land toesprak, een toespraak die gezien kan worden als de start van een steeds strenger wordende, zij het intelligente, lockdown. Zoals in vrijwel elke sector veranderde ook in de ggz veel. Face-to-face contacten zijn grotendeels vervangen door (beeld-)bellen, het aantal verwijzingen neemt af, terwijl er aanwijzingen zijn dat het aantal psychische klachten juist toeneemt.

‘Gaat de ggz niet te snel over op beeldbellen? (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3782994/nieuws/het_gemis_van_een_knuffel_oogcontact_en_lijfelijke_aanwezigheid.html?page=1)’, vroegen we ons drie weken geleden af. Het artikel zorgde voor de nodige reacties, reden om een geactualiseerde versie (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3782994/nieuws/het_gemis_van_een_knuffel_oogcontact_en_lijfelijke_aanwezigheid.html?page=1) in dit magazine op te nemen. Er wordt wel heel vrijblijvend omgegaan met de richtlijn en het belang van face-to-face contact wordt schromelijk onderschat, is de (voorlopige) conclusie.

Als illustratie daarvan vertelt Jolanda Messing in ‘Ik was er wél maar toch was het anders (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3782996/nieuws/ik_was_er_wel_maar_toch_was_het_anders.html?page=1)’ hoe zij de face-to-face gesprekken mist. Ze is blij met de mogelijkheid van (beeld-)bellen, maar persoonlijk contact via het scherm of de telefoon is toch wat anders. Jolanda Messing kwam twee weken geleden ook aan het woord, in een interview over haar problemen en bijbehorende behandeling: Persoonlijkheidsstoornis Cluster C (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3780344/nieuws/ik_heb_het_ook_wel_nodig_gehad_om_een_paar_keer_te_struikelen.html?page=1).

Overal in de ggz gaat het anders dan anders, ook in de huisartsenpraktijk. Ondergetekende had onlangs in een webinar in gesprek met Kawa al Ali, de voorzitter van de landelijke vereniging POH-GGZ. In ‘Jullie hebben het al zo druk (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3783005/nieuws/jullie_hebben_het_al_zo_druk.html?page=1)’ een schets van de werkzaamheden van de poh-ggz op basis van de voorbereidingen, het webinar en de reacties daarop.

Heel voorzichtig kunnen we ook kijken na de periode ná de crisis: net als voor de ziekenhuizen zal in de ggz veel tijd ingeruimd moeten worden door zogenaamde uitgestelde zorg, maar we moeten ook vrezen voor klachten als gevolg van de crisis, zowel bij hen die al cliënt waren van de ggz, als bij mensen die nog nooit eerder psychische klachten hebben gehad. Twee artikelen daarover: In ‘Straks is de crisis weer voorbij. En dan? (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3783009/nieuws/straks_is_de_crisis_voorbij_en_dan.html?page=1)’ peilen we de stand van zaken en noemen we een aantal risico’s. In het verlengde daarvan een artikel over een ‘Call to action (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3783008/nieuws/weten_we_wel_voldoende_van_de_psychische_gevolgen_van_een_pandemie.html?page=1)’ van een groep Britse specialisten op het gebied van Geestelijke Gezondheid. De titel verraad de inhoud: ‘Weten we wel voldoende van de psychische gevolgen van een pandemie?’ (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3783008/nieuws/weten_we_wel_voldoende_van_de_psychische_gevolgen_van_een_pandemie.html?page=1)

Interviews van Hans van Eeken op Youtube

Wie nog meer wil weten, maar ook voor wie liever beeld en geluid heeft dan geschreven tekst, wil ik graag wijzen op de serie interviews die Hans van Eeken hield met een aantal mensen die, zoals hij het noemt, ‘met hun poten in de klei staan’ en actief zijn in en rond het sociaal domein.
Hans van Eeken is senior ervaringswerker, betrokken bij diverse projecten die betrekking hebben op de ggz en het sociaal domein.

De zes interviews geven zes verschillende invalshoeken op de gevolgen van de lock-down en sluiten af met van Eeken’s eigen reflectie:
Aflevering 1: Interview met Nick Bouwman, beschermingsbewindvoerder en mentor. (https://www.youtube.com/watch?v=mpPF6-gHh1Y)
Aflevering 2: Interview met Bauke Koekkoek, Lector en crisisverpleegkundige in de GGz. (https://www.youtube.com/watch?v=Ck2TR2fce_k)
Aflevering 3: Interview met Jessy Berkvens, Maatschappelijk werker en Sociaal Praktijk Ontwikkelaar. (https://www.youtube.com/watch?v=Jn1U9kyWtKw)
Aflevering 4: Interview met Jeroen Zoeteman, psychiater en Directeur Behandelzaken bij de Spoedeisende Psychiatrie te Amsterdam. (https://www.youtube.com/watch?v=uZ-m2--yvdY)
Aflevering 5: Interview met Tim Robbe, Adviseur, Advocaat, Onderzoeker, Bestuurskundige en Expert sociaal domein. (https://www.youtube.com/watch?v=EJGOZbrGrDk)
Aflevering 6: Interview met Saskia Schurman, ervaringswerker in Flevoland. (https://www.youtube.com/watch?v=AL5rS9neaPk)

Afsluiting: Reflectie van Hans van Eeken op deze zes interviews. (https://www.youtube.com/watch?v=yAYmiMETn1I)

Tot slot:

We weten het, we lopen het risico alleen nog maar over corona te schrijven en al het andere dat er gebeurt maar te vergeten. Twee weken gelden brachten we daarom een (vrijwel) corona-vrij magazine uit. Maar er is dusdanig veel te melden, dat wij ditmaal opnieuw corona als thema kozen. Vermoedelijk zal dat stramien zich tot de zomer voortzetten: één e-magazine over corona, afgewisseld met een corona-vrij nummer.

Willem Gotink, hoofdredacteur GGZ Totaal