De WHO over hoe je mentaal gezond blijft in tijden van Corona

Twee weken geleden publiceerde de World Health Organization (de WHO) een lijst met vierentwintig tips om jezelf en je omgeving mentaal gezond te houden in deze tijden van de Corona-crisis.
Een aantal open deuren, maar wellicht ook een aantal eye-openers.
We geven de tips hieronder vertaald door.
Misschien de belangrijkste: laat jezelf niet gek maken door de overload aan (niet altijd juiste) informatie, ga niet de hele dag websites bezoeken voor informatie en wanneer je dat wel doet, zorg dan dat dat betrouwbare websites zijn (de WHO, het RIVM, thuisarts.nl).
Probeer je dagelijkse routine waar mogelijk aan te houden, leef gezond, blijf in contact en ondersteun elkaar.

------------------------------------------------------------

Algemeen

1 - Het Corona-virus heeft gevolgen voor mensen uit veel landen, op veel geografische locaties. Koppel het niet aan een etniciteit of nationaliteit. Heb empathie voor degenen die getroffen zijn, vanuit welk land hij of zij ook komt. Niemand heeft de ziekte omdat hij iets verkeerd heeft gedaan.

2 - Verwijs niet naar mensen met de ziekte als ”Corona-gevallen”, ”slachtoffers”, ”COVID-19-families” of de ”zieke”. Het zijn ’mensen met COVID-19, of Corona’, ’mensen die worden behandeld voor COVID-19’, ’mensen die herstellen van Corona’. Nadat ze zijn hersteld zal hun leven doorgaan met hun werk, gezinnen en vrienden.

3. Kijk, lees of luister niet naar nieuws dat je angstig of verdrietig maakt; zoek vooral informatie om praktische stappen te nemen om eventuele plannen voor te bereiden en jezelf en je dierbaren te beschermen. Zoek hoogstens één of twee keer per dag op specifieke tijden naar informatie-updates. De plotselinge en bijna constante stroom van nieuwsberichten over een uitbraak kan ervoor zorgen dat iedereen zich zorgen maakt of zelfs in paniek raakt. Zorg dat je de noodzakelijke feiten weet. Verzamel waar nodig informatie van betrouwbare websites, zoals die van de WHO, het RIVM en www.thuisarts.nl.

4. Bescherm jezelf en ondersteun anderen. Van het helpen van anderen in nood kan zowel de persoon die steun ontvangt als de helper profiteren.

5. Deel ook de positieve verhalen en positieve beelden van mensen die ziek zijn geweest en die zijn hersteld, of de verhalen van mensen die iemand hebben gesteund bij het herstel.

6. Heb respect voor verzorgers en gezondheidswerkers die mensen helpen die getroffen zijn door Corona in jouw omgeving. Erken de rol die ze spelen om levens te redden en jouw dierbaren te beschermen.

Voor werkers in de gezondheidszorg

7. Een gestrest gevoel is iets die jij en veel van je collega’s in de gezondheidszorg waarschijnlijk hebben; in feite is het heel normaal om je zo te voelen in de huidige situatie. Stress en de bijbehorende gevoelens is geen teken dat je je werk niet kunt doen of dat je zwak bent. Het beheersen van je stress en psychosociaal welzijn is in deze periode net zo belangrijk als het zorgen voor je fysieke gezondheid.

8. Zorg voor je basisbehoeften en gebruik nuttige ‘coping-strategieën’: zorg voor rust en afstand tijdens het werk of tussen diensten, eet voldoende en gezond, beweeg voldoende en blijf in contact met familie en vrienden. Gebruik geen middelen als tabak, alcohol of andere drugs als ontspanning. Op de lange termijn kunnen deze je mentale en fysieke welzijn verslechteren. Wat er nu gebeurt is een uniek en ongekend scenario voor de meesten van ons, die nooit eerder soortgelijke situaties hebben megemaakt. Toch kan het je nu helpen om de strategieën te gebruiken die je in het verleden hebt gebruikt om periodes van stress te beheersen. De strategieën om te profiteren van stressgevoelens zijn hetzelfde, ook al is het scenario anders.

9. Sommige werknemers worden vermeden door familie of naasten als gevolg van stigma of angst. Dit kan een toch al uitdagende situatie veel moeilijker maken. Indien mogelijk is contact houden met je naasten, ook via digitale methoden, belangrijk. Wend je tot uw collega’s, uw manager of andere vertrouwenspersonen voor sociale ondersteuning - je collega’s hebben mogelijk vergelijkbare ervaringen met u.

10. Gebruik begrijpelijke taal en uitdrukkingen om berichten te delen met mensen met een verstandelijke, cognitieve en psychosociale handicap. Als je een teamleider of manager bent in een gezondheidsinstelling, is het van belang om niet alleen schriftelijke communicatievormen te gebruiken.

Teamleiders of managers in zorginstellingen

11. Door alle medewerkers tijdens deze crisis te beschermen tegen chronische stress en verminderde mentale gezondheid, zijn ze beter in staat hun werk naar behoren te doen.

12. Zorg voor een goede communicatie en accurate informatie-updates voor alle medewerkers. Geef werknemers zo nodig en zo mogelijk een minder stressvolle taak. Koppel onervaren werknemers aan hun meer ervaren collega’s. Een buddy-systeem helpt om ondersteuning te bieden, stress in de hand te houden en veiligheidsprocedures te versterken. Zorg ervoor dat outreachend personeel in duo’s de op pad gaat. Zorg voor pauzes en let op dat ze worden genomen. Geef werknemers die rechtstreeks worden getroffen door een ziek familielid of een andere stressvolle gebeurtenis zo mogelijk flexibele roosters.

13. Zorg dat je werknemers psychosociale ondersteuning kunnen krijgen als ze dat nodig hebben.
Ook managers en teamleiders worden geconfronteerd met vergelijkbare stressfactoren als hun personeel en mogelijk extra druk in het uitoefenen van hun werk. Het is duidelijk dat bovenstaande leefregels en strategieën belangrijk zijn zowel werknemers als managers. Managers moeten niet alleen op de (mentale) gezondheid van hun werknemers letten, maar ook op die van henzelf.

14. Zorg dat hulpverleners, waaronder verpleegkundigen, ambulancechauffeurs, vrijwilligers en leraren weten hoe ze emotionele en praktische basisondersteuning kunnen bieden aan de mensen wie ze omgaan.

Voor verzorgers van kinderen

15. Help kinderen positieve manieren te vinden om onrustgevoelens zoals angst en verdriet te uiten. Ieder kind heeft zijn / haar eigen manier om emoties te uiten. Soms kan een creatieve activiteit, zoals spelen of tekenen, dit proces vergemakkelijken. Kinderen waarderen het als ze hun onrustgevoelens kunnen uiten en communiceren in een veilige en ondersteunende omgeving.

16. Houd kinderen dicht bij hun ouders en familie, als dit als veilig wordt beschouwd voor het kind, en vermijd het zoveel mogelijk kinderen van hun ouders en/of hun verzorgers te scheiden.
Als dat onverhoopt noodzakelijk is, zorg er dan voor dat er passende alternatieve zorg is en dat bijvoorbeeld een maatschappelijk werker het kind volgt. Zorg er verder voor dat tijdens deze periodes regelmatig contact met ouders en verzorgers wordt onderhouden, zoals tweemaal daags geplande telefoon- of videogesprekken of, afhankelijk van de leeftijd.

17. Houd zoveel mogelijk vertrouwde routines vast in het dagelijks leven, vooral als kinderen thuis zijn. Zorg voor boeiende (leeftijdsgeschikte) activiteiten voor kinderen. Moedig kinderen zoveel mogelijk aan om te blijven spelen en te socializen met anderen, ook al is het maar binnen het gezin (omdat het advies is het sociale contract te beperken).

18. In tijden van stress en crisis is het vanzelfsprekend dat kinderen meer gehechtheid zoeken en veeleisender zijn naar de ouders. Bespreek de Corona met je kinderen en geeft daarbij eerlijke en geschikte informatie. Als je kinderen zich zorgen maken, kan het samen met die zorgen bespreken die angst verminderen. Kinderen observeren het gedrag en de emoties van volwassenen om aanwijzingen te krijgen over hoe ze met hun eigen emoties in moeilijke tijden kunnen omgaan.

Voor verzorgers van oudere volwassenen

19. Oudere volwassenen, vooral zij die geïsoleerd zijn en mensen met cognitieve achteruitgang of dementie, kunnen tijdens de uitbraak (en zeker in quarantaine) angstiger, boos, gestrest en geagiteerd reageren en zich terugtrekken. Bied waar mogelijk praktische en emotionele ondersteuning via informele netwerken (families) en gezondheidswerkers.

20. Deel eenvoudige feiten over wat er aan de hand is en geef duidelijke informatie over het verminderen van het risico op infectie in woorden die ouderen met of zonder cognitieve stoornissen kunnen begrijpen. Herhaal de informatie indien nodig. Instructies moeten op een duidelijke, beknopte, respectvolle en geduldige manier worden gecommuniceerd. Het kan ook nuttig zijn om informatie schriftelijk of in afbeeldingen weer te geven. Betrek familie en andere ondersteunende netwerken bij het verstrekken van informatie en help hen bij het uitvoeren van preventieve maatregelen (bijv. handen wassen etc.)

21. Moedig ouderen met expertise, ervaringen en specifieke kwaliteiten aan om vrijwilligerswerk te doen in gemeenschappelijke instellingen om te reageren op de Corona-uitbraak (de gezonde, gepensioneerde oudere kan bijvoorbeeld peer-ondersteuning, buurcontrole en kinderopvang bieden aan medisch personeel, dat nu eenmaal beperkt is.

Mensen in isolatie of quarantaine

22. Zorg dat je in verbinding blijft met je sociale netwerk. Probeer, zelfs in situaties van isolatie, zoveel mogelijk je persoonlijke dagelijkse routines te behouden. Als gezondheidsautoriteiten hebben aanbevolen om geen fysiek sociaal contact te hebben om de uitbraak te beperken, kunt je verbonden blijven via e-mail, sociale media, videoconferentie en telefoon.

23. Let in tijden van stress op je eigen behoeften en gevoelens. Neem waar mogelijk deel aan gezonde activiteiten die je leuk vindt en die je ontspannen. Train regelmatig, houd regelmatige slaaproutines aan en eet gezond. Houd de zaken in perspectief. Volksgezondheidsinstanties en experts in alle landen werken aan de uitbraak om ervoor te zorgen dat de getroffenen de beste zorg krijgen.

24. Een vrijwel constante stroom van nieuwsberichten over een uitbraak kan ervoor zorgen dat iemand zich angstig of overstuur voelt. Zoek op bepaalde tijden van de dag naar informatie-updates en praktische begeleiding van gezondheidswerkers op de sites van de WHO, het RIVM en thuisarts.nl en vermijd het luisteren naar of het volgen van geruchten waarvan je onrustig wordt.

De Engelstalige versie is hier (http://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/mental-health-considerations.pdf?sfvrsn=6d3578af_2) te vinden.

Ook lezenswaardig in dit verband het artikel in Trouw (https://www.trouw.nl/leven/dit-is-de-invloed-van-corona-op-onze-mentale-gezondheid~b7195557/)over de gevolgen van Corona op onze mentale gezondheid.