‘Schrappen, bestuurlijke stappen en kappen!’

De worsteling met de bureaucratie en ander ongemak

Onder het kopje ‘Geld en waar het aan opgaat (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3705970/nieuws/de_ggz_in_2018_geld_en_waar_het_aan_opgaat.html?page=2)’, sloten we het jaaroverzicht van 2018 (onder andere) af met de perikelen over de toenemende bureaucratie. De suggestie was: we zijn voorlopig nog niet van die bureaucratie af.

Dat blijkt ook in 2019: ondanks velerlei inspanningen boekt eigenlijk alleen Arkin aantoonbaar succes (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3738449/nieuws/arkin_ontregelt_scheelt_een_uur_administratie_per_dag.html). De Amsterdamse ggz-instelling werkt sinds 1 januari als eerste instelling in de ggz (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3700861/nieuws/experiment_bij_arkin_teams_stoppen_twee_jaar_lang_met_tijdsregistratie.html%09bureaucratie) ’regelarm’. De 120 medewerkers in zeven ambulante teams, die samen zo’n 2000 cliënten helpen, hoeven met name minder tijd te besteden aan tijdregistratie voor verzekeraars. Het scheelt ze een uur per dag, een uur dat kan worden besteed aan broodnodige zorg.

Natuurlijk gebeurt er meer, maar het is vooral protest en ambitie. De stempelactie van de Zwolse huisarts (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3709217/nieuws/zilveren_kruis_doet_als_eerste_verzekeraar_mee_aan_paarsekrokodil.html) Marco Blanker valt op. Blanker laat een stempel maken van een paarse krokodil en stempelt daarmee alle brieven die in zijn ogen zinloos of overbodig zijn. Zijn actie wordt opgepikt door Zilveren Kruis, die een groot aantal paarse krokodillenstempels laat maken om te verspreiden onder belangstellende huisartsen.
Pikant detail: schrijver dezes maakte mee dat zo’n stempel werd aangevraagd en hoe er aardig wat bureaucratische hobbels genomen moesten worden voordat de stempel ter plaatse was.

In januari stemt de Eerste Kamer in met een wetsvoorstel (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3708416/nieuws/ontregel_de_zorg_gemeenten_kunnen_worden_gedwongen_papierwinkel_te_standaardiseren.html) dat het mogelijk maakt om standaard berichtenverkeer en financiële verantwoording zoals facturatie tussen gemeenten en aanbieders af te dwingen. Administratie kost instellingen veel tijd omdat elke gemeente haar eigen administratie en verantwoording voert. Als dat is gestandaardiseerd krijgen de instellingen met (veel) minder administratie te maken, zo is de gedachte.

Eind april komt de Taskforce Gepast Gebruik (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3718413/nieuws/taskforce_brengt_advies_uit_over_terugdringen_bureaucratie_in_ggz.html) met een nieuwe manier van verantwoorden, die de administratieve lasten van professionals substantieel moet verminderen. “In de huidige praktijk wordt onnodig veel geregistreerd, soms door onduidelijkheid over de eisen, maar ook vaak uit angst om het onjuist te doen”, schrijft de Taskforce. De nieuwe registratie-eisen beperken zich tot wat noodzakelijk is voor het leveren van goede zorg aan de patiënt, terwijl over- en onderbehandeling effectief wordt voorkomen.

Half juni gaat onder de noemer “Schrappen, bestuurlijke stappen en kappen!” de landelijke schrapdag (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3723574/nieuws/overbodige_regels_in_jeugdzorg_worden_geschrapt.html) in de jeugdhulp van start. Zo’n 400 jeugdprofessionals gaan gelijktijdig op 41 verschillende locaties in Nederland aan de slag om overbodige regels (dus regels waar ze last van hebben in hun dagelijkse werk) te schrappen. Het uiteindelijke doel: het verlagen van de administratie- en werkdruk zodat er meer tijd is om te doen waarvoor ze zijn opgeleid: zorgen voor kwetsbare jongeren.

Ondanks deze en andere inspanningen wordt de hoeveelheid administratie niet minder. Volgens onderzoek van Berenschot (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3734844/nieuws/hoeveelheid_administratie_wordt_alleen_maar_meer_in_de_ggz.html) besteden zorgprofessionals in de langdurige zorg gemiddeld 35% van hun werkbare tijd aan administratieve taken. Dit is een stijging ten opzichte van 2016 en 2017 (beide jaren 25%) en 2018 (31%). In de GGZ is dat percentage het hoogst: veertig procent van de tijd gaat op aan administratie.
Soortgelijke conclusies levert ook een peiling van V&VN (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3746056/nieuws/registratielast_in_zorg_onverminderd_groot_maar_er_zijn_lichtpuntjes.html) onder verpleegkundigen op, in november. Bijna de helft van alle respondenten is dagelijks meer dan een uur kwijt aan registratie. Meer dan de helft (53%) doet de tijdrovende registratie (deels) in eigen tijd. De meesten (79%) hebben de onnodige registratielast aangekaart in hun organisatie, maar dat levert slechts in een kwart van de gevallen iets op. Bijvoorbeeld schrapsessies of een beter luisterend management.
Pijnlijk detail: een groot deel van de registraties waar verpleegkundigen en verzorgenden tegenaan lopen, is in theorie afgeschaft en hoeft dus niet langer te worden gedaan. Omdat de ‘afgeschafte’ registraties nog in de ICT-systemen zijn opgenomen, moeten ze toch worden uitgevoerd. Sterker: vier op de tien respondenten moet handmatig dubbele registraties invoeren, door een slecht functionerend ICT-systeem.
Een lichtpuntje (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-3746056/nieuws/registratielast_in_zorg_onverminderd_groot_maar_er_zijn_lichtpuntjes.html) is dat één op de vier deelnemende verpleegkundigen de situatie in het afgelopen jaar wel degelijk heeft zien verbeteren als het gaat om registratielast.