Probleemjongere meer gebaat bij omschrijving van problemen dan psychiatrische diagnose

Een beschrijvende diagnose is geschikter voor de behandeling van jongeren met meerdere psychiatrische problemen dan alleen een psychiatrische diagnose. Dat stelt Kirsten Hauber op basis van onderzoek waarop hij op 29 oktober promoveert aan de Universiteit Leiden.

Hauber deed onderzoek onder ruim honderd jongeren met een combinatie van persoonlijkheidsstoornissen, onveilige gehechtheid, zelfbeschadiging en suïcidale gedachten. De jongeren kregen een intensieve, klinische behandeling.

Het is een bekend verschijnsel in het maatschappelijke debat: een indringend voorbeeld van een suïcide of aandacht voor zelfbeschadiging toont de kwetsbaarheid van deze adolescenten en onderstreept tegelijkertijd de maatschappelijke onmacht. Eensgezind wordt dan gezocht naar snellere toegang tot betere zorg. Het is vervolgens opvallend dat juist deze doelgroep in wetenschappelijk onderzoek vaak wordt buitengesloten, stelt Hauber.

Star classificatiesysteem

Hauber wijt dit buitensluiten aan de veelheid aan problemen waar deze jongeren mee kampen en een star classificatiesysteem. De gebruikte modellen schieten tekort omdat de overlap van ernstige problemen buiten de modellen valt, terwijl juist de overlap hun ernstige problematiek kenmerkt.

Hauben waarschuwt voor het psychiatrisch classificeren van jongeren met persoonlijkheidsstoornissen. Jongeren zijn nog zodanig in ontwikkeling dat het lastig is een onderscheid te maken tussen normale problemen, psychiatrische problemen die een natuurlijk herstel kennen en problemen die het begin zijn van een ernstige stoornis. Het risico bestaat dan dat normaal gedrag geclassificeerd wordt als een stoornis. Bovendien kunnen jongeren zich gaan identificeren met hun classificatie en kan classificatie stigmatiseren.

In plaats van alleen classificatie pleit Hauber voor een beschrijvende diagnose voor jongeren met persoonlijkheidsstoornissen. Die moet aandacht besteden aan de wisselwerking tussen de stoornis en de ontwikkeling van de jongeren, de gezinsdynamiek en de relaties met leeftijdsgenoten. Op basis van die diagnose kan het behandelteam samen met jongeren en hun netwerk een persoonlijk behandelplan opstellen. Als jongeren vervolgens tijdens hun behandeling regelmatig schriftelijk reflecteren op het behandelproces en de vooruitgang, kan het behandelteam aan de hand daarvan de behandeling aanpassen.

Wetenschappelijk onderzoek

De doelgroep zelf is ook toegankelijker voor wetenschappelijk onderzoek dan gedacht. Door jongeren schriftelijk op hun behandeling te laten reflecteren is relevante informatie te verkrijgen waarmee de nodige zorg op maat geboden kan worden en uitval kan worden voorkomen. Verschillende nieuwe ontwikkelingen suggereren bovendien dat nadruk moet komen te liggen op het verbeteren van veerkracht en op verbondenheid met anderen, in plaats van alleen op symptoomvermindering. Het onderzoek van Hauber sluit hierop aan door het belang van verbinding met anderen te tonen om emotioneel te groeien in de adolescentie. Dit is een uitdaging voor onze moderne samenleving waarin eenzaamheid een groot sterfterisico voor mensen vormt.

Bron: Universiteit Leiden; Nederlands Jeugdinstituut.

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op het gratis magazine dan iets voor jou! Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html)