Moet je roken op een psychiatrische afdeling verbieden?

In mei 2017 sloot het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) zich aan bij de alliantie Nederland Rookvrij, met het voornemen om vanaf 2019 zelf helemaal rookvrij te zijn. In het afgelopen jaar is de Taskforce Rookvrij van het UMCG hiermee aan de slag gegaan en op 1 januari was het zo ver. Dit geldt ook voor bedrijven die zijn gevestigd op het UMCG-terrein. Binnen het ziekenhuis mag allang niet meer gerookt worden. Het UMCG vraagt sinds 1 januari alle medewerkers, patiënten, ondernemers, leveranciers en bezoekers om niet meer te roken op het terrein van het UMCG en is daarmee geheel rookvrij. Het UMCG volgt daarmee het voorbeeld van het Röpcke-Zweers Ziekenhuis in Hardenberg (2017) en het Medisch Centrum Leeuwarden (1 januari 2018). Oók de afdeling psychiatrie is rookvrij.
De Volkskrant schetste de dag na kerst het dilemma van een rookvrije psychiatrische afdeling.

Zestig procent rookt

Als het nieuwe beleid voor een afdeling ingrijpend is, dan is dat voor de gesloten psychiatrische kliniek, aldus de Volkskrant. Zo’n 60 procent van de mensen met een psychische aandoening zoals een depressie, bipolaire stoornis of schizofrenie rookt namelijk, blijkt uit cijfers. Dat is tot vier keer zoveel als onder de rest van de bevolking. Psychiatrische patiënten zijn verslavingsgevoeliger en gebruiken het roken als een soort zelfmedicatie.

In de krant vertelt de projectleider UCP Rookvrij Mark Kap dat is overwogen de kliniek uit te sluiten van het rookverbod. ‘Dat gaat hier nooit lukken’, dacht hij. ’Onze patiënten gaan ’s ochtends massaal vanuit hun bed richting het rookhok. Ze baalden soms dat ze bij ons weer begonnen met roken.’
Toch is daar niet voor gekozen. ‘Mensen zijn niet vrij tijdens een gedwongen opname. Moet je hen dan een genotsmiddel afpakken? Dat is een ethisch dilemma’, Aan de andere kant: ‘Een uitzondering maken voor psychiatrische patiënten is stigmatiserend.’

Dat roken slecht is voor de gezondheid, ook van psychiatrische patiënten, staat niet ter discussie. Maar roken is een verstokt onderdeel van de cultuur in de psychiatrie, zegt Kap. ‘Ruim je kamer op, dan gaan we daarna samen een sigaretje roken.’ Ter voorbereiding zijn medewerkers van de kliniek in november al gestopt met roken op het werk, Kap zelf ook. ‘Om het goede voorbeeld te geven, maar ook later de ervaring te kunnen delen, te weten wat onze patiënten straks doormaken.’

‘Roken soms beter’

Het is niet alleen een morele, maar ook een medische kwestie. ‘Soms is roken beter’, stond er in 2001 boven een artikel van hoogleraar Anton Loonen en collega’s in vakblad Medisch Contact. ‘Samengevat komen onze medisch-wetenschappelijke bezwaren erop neer dat zowel de farmacologische effecten van tabaksrook als de bevindingen bij patiëntgebonden onderzoek er op wijzen dat voor sommige groepen psychiatrische patiënten het roken een medisch heilzame werking kan hebben’, aldus de wetenschappers. ‘Wij willen de kwaliteit van leven van onze patiënten graag verhogen, maar dan is er wel wat beters te verzinnen dan ontmoediging van het roken.’

Loonen, inmiddels hoogleraar Farmacotherapie bij psychiatrische patiënten aan de Rijksuniversiteit Groningen, staat nog steeds achter het artikel. ‘Het antirookbeleid is succesvol; waarom kan daarmee geen genoegen worden genomen en worden enkele kansarme groeperingen ontzien? In de categorie van mensen met een ernstige psychische aandoening zijn er geheel andere factoren die bepalend zijn voor de verkorting van de levensverwachting.’

Bron en voor het hele artikel:

De Volkskrant / Jurre van den Berg (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/het-dilemma-van-de-rookvrije-psychiatrie-s-ochtends-gaan-patienten-massaal-vanuit-bed-richting-rookhok~b0d52ba7/)

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html)