‘Onvrede van veel mensen wordt niet door GGZ Nederland en MIND geuit’

GGZopmaat wil tegengeluiden mobiliseren.

“Een ‘stevige gesprekspartner’ worden voor overheden en zorgverzekeraars en tegenwicht bieden aan werkgeversorganisatie GGZ Nederland”, zo staat te lezen in het persbericht dat GGZopmaat bij de start van haar bestaan liet uitgaan. “De zorgverzekeraars moeten praten met het hele veld en niet alleen met geïnstitutionaliseerde organisaties zoals GGZ Nederland en patiëntenvereniging MIND.”
Aan de telefoon formuleert mede-oprichter Frits Bosch het als volgt: “GGZopmaat is bezig om met verschillende organisaties samenwerking op te bouwen om gezamenlijk een vuist te maken voor een betere GGZ.”

Dat roept vragen op. Want GGZ Nederland vertegenwoordigt toch de GGZ en MIND is toch een patiëntenkoepel? 

“Nee”, zegt mede-oprichter Frits Bosch, “de onvrede die veel mensen hebben, wordt niet door GGZ Nederland en MIND geuit. Ik vraag me oprecht af of GGZ Nederland niet teveel de werkgeversbelangen vertegenwoordigt en MIND gaat mijn inziens ook teveel mee met de grillen van de zorgverzekeraars.” Bosch verwijst daarbij onder andere naar de kwestie van de vertrouwelijkheid rond de ROM, een thema dat afgelopen twee jaar veel aandacht kreeg. Waar een grote groep behandelaars en (ex-) patiënten veel moeite had met de dubieuze benadering van de privacy, was MIND, samen met GGZ Nederland, een kritische vóórstander van de ROM. “Andere cliëntenorganisaties, zoals het LOC, zijn daar veel stringenter in”, zegt Bosch, “daar hebben we op dit gebied mee samengewerkt.”

Een meer recent voorbeeld zijn de schrapsessies, die met betrokkenen uit veel geledingen zijn gehouden om de bureaucratie terug te dringen. “De psychiaters noemden 60 punten die geschrapt zouden kunnen worden. Op kop stond het gebruik van de ROM als benchmark en de hoeveelheid keurmerken. Er zijn nu, driekwart jaar later, vier dingen daadwerkelijk geschrapt, maar niet deze twee.” Volgens Bosch komt dat voornamelijk omdat de zorgverzekeraars vooral met het management van de grote instellingen en de grote patiëntenkoepels in gesprek zijn. Niet met de individuele of zelfstandige behandelaars of de individuele patiënten. En dat is dus precies waar GGZopmaat iets aan wil veranderen.

De bewuste keurmerken zijn nóg een voorbeeld waar GGZopmaat zich tegen verzet.
Bosch: “Alle GGZ-aanbieders zijn verplicht aangesloten bij het GGZ-kwaliteitsstatuut (https://www.ggzkwaliteitsstatuut.nl/). De GGZ-aanbieders, vrijgevestigd en instellingen worden uitgebreid gevisiteerd door de beroepsverenigingen LVVP en NIP. Desondanks zijn er nog steeds particulierere keurmerken op de markt als KIBG en TOP-GGZ. Deze voegen niets toe aan het breed gesteunde kwaliteitsstatuut en kosten alleen maar tijd en geld.”

GGZopmaat is niet de eerste groep die zich afzet tegen de gevestigde instituties in de GGZ. Afgelopen jaren ontstonden bewegingen als Stopbenchmarking ROM, Ontregeldezorg, het Nationaal Zorgfonds, de Contractvrijepsycholoog en De Nieuwe GGZ. “Daarmee proberen we de samenwerking te zoeken”, zegt Bosch. “Als GGZopmaat er in slaagt die groepen te bundelen, hebben we samen meer marktmacht.”

Behalve MIND en GGZ Nederland zijn er ook nog allerlei beroepsverenigingen. Voel je je door hen wél vertegenwoordigd?

“Ja, voor een groot deel wel. Maar GGZopmaat wil opkomen voor het gemeenschappelijk belang om aan alle mensen met GGZ-problemen passende hulp te bieden.”

De kans bestaat dat je alleen maar de zoveelste mening wordt. Hoe zorg je voor je legitimering?

Bosch: “Zo ver zijn we nog lang niet. Voorlopig gaat het om een groep mensen die actief is en publiceert, daarnaast is er een groter aantal steunleden. Het is geen officiële stichting met een bestuur, we hebben nog geen bureau. We doen nu nog alles vanaf de keukentafel en vanuit de auto. Maar als het aan ons ligt zal dit zeer spoedig veranderen.”

Mede-oprichtster Melanie van Roekel daarover, in het magazine van stichting Beroepseer: “Wij willen horen van de mensen waarin de huidige GGZ niet functioneert. Daar gaan wij ons de komende tijd op richten, door een stevige organisatie te worden, door een actieve gesprekspartner te zijn voor iedereen die ons wenst te spreken en ons om advies vraagt. Het gaat erom ons publiekelijk te verweren tegen de huidige ontwikkelingen. Iedereen kan zich kosteloos bij ons aansluiten en meepraten en meedenken. Wij zijn heel toegankelijk. In de geestelijke gezondheidszorg gaat het om de geest van de mens, om de mens, het individu. De mening, het gevoel en de beleving van ieder mens telt en worden door ons gehoord en vertaald”.

GGZopmaat ontstond als reactie op het plan van zorgverzekeraar Menzis om het resultaat van de behandeling te betrekken bij de vergoeding. Jullie denken niet dat het de kwaliteit van zorg ten goede zal komen. Zie je wel de noodzaak om de stijgende zorgkosten te reduceren?

Bosch: “Ik heb er wel begrip voor het feit dat de verzekeraars moeten bezuinigen, maar ik vind niet dat ze het handig doen. Er gaat steeds meer geld naar management, administratie, en adviesbureaus. Daarnaast wordt er geen gebruik gemaakt van voor de hand liggende oplossingen. Voor - bijvoorbeeld - de wachtlijsten zouden de vrijgevestigden een oplossing kunnen zijn. In de jaren ‘90 waren er ook lange wachtlijsten. Daarna is 30% van de GGZ-aanmeldingen bij de eerste lijn terechtgekomen tegen 3% van de kosten. En juist op die eerste lijn is zo bezuinigd.”

“In 2008 kwam de basispsycholoog in het basispakket en onmiddellijk kwamen de grote GGZ-instellingen met concurrerende voorzieningen voor de basis-GGZ, zoals Indigo en Vicino. Dat is gewoon onverstandig geweest. Laat de GGZ-instellingen vooral doen waar ze goed in zijn: behandelen van complexe problematiek, die niet door de eerste lijn behandeld kan worden. Ga geen dingen doen die in de eerste lijn kunnen. Dat zou echt schelen.
Het plan van Menzis werd in mijn ogen in het NOS-journaal met verkeerde cijfers geframed. In de GGZ-kosten die zij presenteerden waren ook de kosten voor mensen met verstandelijke beperkingen en de dementiezorg meegenomen. Dat zijn gewoon de verkeerde bedragen, dus daar moest ik wel op reageren. Ook de kop in de Volkskrant was niet gelukkig.”

En dan is het afwachten of je gehoor vindt. Krijgen jullie een voet tussen de deur?

“Met Menzis hebben we intussen al een goed gesprek gehad en hoewel we het niet overal over eens zijn, heb ik wel het idee dat we gehoord worden. Voor andere zorgverzekeraars geldt dat (nog) niet. Via Twitter hebben we contact met een zorgeconoom, die ook adviseur is bij de NZa. Die heeft nadrukkelijk gevraagd om signalen van schrijnende gevallen te melden aan de NZa. We moeten nog even denken hoe we dat met de privacy moeten oplossen. Zomaar gegevens doorgeven kan natuurlijk niet.
We hopen ook op een reactie van het Ministerie. Wij kunnen ons helemaal vinden in het ideaalbeeld over de GGZ van staatsecretaris Blokhuis: dat er goed naar mensen wordt geluisterd, dat ze de hulp krijgen die nodig is, afgestemd op hun behoefte en dat deze snel wordt geleverd. Maar met alleen de GGZ-instellingen zal dat niet gaan lukken. Zij zullen echt veel intensiever moeten samenwerken met vrijgevestigden.”