Personeelskrapte, afbouw van isoleercellen en toename complexe patiënten zetten veiligheid in ggz onder druk

Hulpverleners maken zich grote zorgen over geweld door patiënten in de acute geestelijke gezondheidszorg. Dat blijkt uit onderzoek door Trouw. Door personeelstekorten, complexere patiënten en verminderd gebruik van de isoleercel, ontstaan extra risico’s. Doordat personeel en instellingen nauwelijks aangifte doen, hebben patiënten een vrijbrief om geweld te plegen, vinden experts en ggz-medewerkers.

Trouw deed onder meer onderzoek naar geweld op de gesloten afdeling van GGZ InGeest, waarvoor medewerkers, managers en ondernemingsraadsleden zijn geïnterviewd. Maar de worsteling met geweld die bij deze grote Amsterdamse instelling aan het licht komt, speelt breder in de geestelijke gezondheidszorg, zegt hoogleraar criminologie Joke Harte tegen de krant. Zij doet aan de Vrije Universiteit onderzoek naar geweld in de ggz en spreekt van een ‘ernstig probleem’.

GGZ Nederland wil niet ingaan op de situatie bij GGZ InGeest, maar ziet wel dat breder ‘de veiligheid in de ggz onder druk staat’. Uit een enquête onder de leden van de brancheorganisatie in 2017 blijkt dat 43 procent van de zorgaanbieders aangeeft dat agressie is toegenomen. Op haar eigen site geeft de belangenvereniging een uitgebreide toelichting (http://www.ggznederland.nl/actueel/reactie-ggz-nederland-op-artikel-trouw-over-geweld-in-de-acute-ggz) op haar standpunt.

Wurging

Bij GGZ InGeest kregen medewerkers van de gesloten afdeling in 2016 twee pogingen tot verwurging te verduren. Een klokkenluider kaart afgelopen zaterdag in Trouw aan dat personeelsleden zich onveilig voelen. Zijn verhaal ondersteunt hij met interne mails, notulen van vergaderingen en incidentmeldingen tot en met juni van dit jaar.

Uit de stukken ontstaat het beeld dat de gesloten afdeling onvoldoende is toegerust om goed om te gaan met geweld. Volgens de medewerkers waarmee Trouw sprak is dit een ‘bijeffect van veranderingen in de zorg’, waaronder de personeelskrapte, het afbouwen van de isoleercel, en de toename aan complexe patiënten ‘met een forensisch randje’ in de kliniek.

Complex

Die drie elementen spelen niet alleen bij InGeest, maar ook landelijk. “Je ziet de wens om separatie van psychiatrisch patiënten te stoppen”, aldus hoogleraar criminologie Harte. “Tegelijkertijd is er soms agressie. Het één heeft effect op het ander, maar daar is niet goed over nagedacht. Daar zie je nu de gevolgen van.”

Ook de complexiteit van de problematiek van patiënten in de kliniek neemt over de gehele breedte toe, ziet GGZ Nederland. “Hoe ernstiger iemand ziek is, hoe groter de kans dat mensen geen controle hebben over hun gedrag en dus meer kans dat incidenten tegen het personeel voorkomen.”

Geen registratie

Uit de verhalen van de medewerkers blijkt dat geweldsincidenten vaak niet geregistreerd worden. Van het registratiesysteem dat de meeste instellingen hebben, wordt niet door iedereen gebruik gemaakt ‘omdat geweld er nu eenmaal bij hoort’. Ook wordt er weinig aangifte gedaan.

Als dat al gebeurt, leidt dit slechts in 10 procent van de gevallen tot vervolging, bleek uit Hartes onderzoek. Zij vindt dat het Openbaar Ministerie harder moet optreden. Instellingen moeten volgens Harte bepalen waar de grenzen liggen: “Nu is het voor medewerkers onduidelijk wat wel en niet toelaatbaar is.”

Ook hulpverleners bij InGeest hebben hier moeite mee. De klokkenluider van de gesloten afdeling: “Het gesprek hierover openen is taboe.” InGeest herkent zich niet in het beeld dat medewerkers onveilig zijn en dat er niet gepraat kan worden over geweld. De instelling zegt dat zij veel verbeterd heeft in de periode na de twee pogingen tot verwurgingen.

Uit het onderzoek van Trouw blijkt dat de meldingen van geweld in ggz-instellingen niet landelijk verzameld worden. “Instellingen willen dat liever stilhouden”, zegt Harte. InGeest heeft voor het onderzoek van Trouw wel de cijfers naar buiten gebracht. Dat andere instellingen dat niet doen, is een probleem aldus Harte. “Er is nu geen compleet beeld.”

Bron:

Trouw (https://www.trouw.nl/samenleving/medewerkers-ggz-voelen-zich-onveilig-patienten-hebben-een-vrijbrief-om-geweld-te-plegen-~aefbfb96/;). Voor een uitgebreid artikel zie Trouw: Deel 1 van een drieluik. (https://www.trouw.nl/a/~a54060d7/)

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op het gratis maandelijkse e-magazine dan iets voor jou! Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html)