Het autistische huishouden

Soms denk ik dat het huishouden waarvan ik deel uitmaak volledig autistisch is. Niet alleen ikzelf (met diagnose) en mijn vriend, ook de katten hebben aardig wat kenmerken van autisme. Vanwege de te verwachten kosten gaan we met de poezen vooralsnog geen diagnosetraject in.

We hebben ze nu bijna een half jaar en ze zijn inmiddels op hun gemak, maar dat heeft even geduurd. De eerste vierentwintig uur waren ze in shock. De lapjespoes verstopte zich onder de bank, haar broertje verschanste zich in de slaapkamer en ze keken ons met grote angstogen aan. Ze aten niet en dronken niet. Ik maakte me zorgen. Het is gevaarlijk autistische wezens abrupt in een nieuwe omgeving te plaatsen. Pas toen ze een dag later allebei hun behoefte hadden gedaan (niet op de kattenbak) en een paar brokjes hadden gegeten, leek het of ze iets rustiger werden.

Ze houden dus niet van verandering en onverwachte gebeurtenissen. Ook als ze ontspannen lijken te slapen, bewegen de oren mee met elk geluidje en blijkt er toch een oog door een kiertje alles in de gaten te houden.

Wat de katten betreft gebeuren de dingen elke dag op dezelfde tijd volgens een vast ritme. Dit geldt uiteraard vooral voor de verstrekking van voedsel. Als wij niet op tijd wakker zijn, komt een van de twee zielig miauwend naar de slaapkamer. Al snel gaat het volume omhoog en klinkt het gemauw bozig. Zo ver probeer ik het meestal niet te laten komen, dat geluid is voor een mensenautist namelijk niet goed te verdragen.

De katten hebben ook hun vaste plekjes. ’s Nachts slaapt de lapjespoes in het mandje in de slaapkamer en de rode kater op de kist met de deken. Gaat de een (per ongeluk of expres) op het plekje van de ander liggen, dan volgt geblaas of gegrom en meestal een herschikking van de posities. Ook in de woonkamer zijn de locaties verdeeld.

Als ik heb schoongemaakt, betreden ze die ruimte alsof die geheel nieuw is. Voorzichtig snuffelen ze aan de gedweilde vloer. De kater blijft staan voor de rieten stoel, waar hij elke dag uren in ligt te slapen. Hij ruikt aan het kleedje dat daar ligt. Ik heb er met de stofzuiger wat kattenharen afgezogen. Het duurt even, dan draait hij zich om. Hij durft er toch nog niet te gaan liggen.

Zo drentelen de poezen rond. Ze wrijven hun kop tegen stoelen en lampen. Tot alles weer helemaal naar poes ruikt. Dan gaat de kater liggen rollen op de schone vloer. Zijn zusje heeft haar plekje op het kookeiland weer bezet. Op de schone theedoek. Zij ligt graag hoog zodat ze overzicht heeft.

Ik ben bang dat ze ook overgevoelig zijn voor prikkels. Vooral voor harde geluiden. De deurbel (ik haat dat ding ook) zorgt voor paniek. Sneller dan het licht schieten ze de trap op, de slaapkamer in, het bed onder.

Wel handig dat met een handje brokjes alles meteen weer goed is. Een korte en altijd effectieve interventie bij katten met een autismespectrumstoornis.

Deze column is eerder geplaatst in de GGZTotaal van maart. Klik hier voor de PDF. (https://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-117941/pagina/0318_het_autistische_huishouden.html)