Dit is autisme, van hersenwerking tot gedrag

(Klik hier om deze recensie in PDF te openen) (https://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-117938/pagina/0318_dit_is_autisme_van_hersenwerking_tot_gedrag.html)

De laatste jaren is de diagnose Autisme sterk aan het divergeren. Van het klassiek autisme van Leo Kanner naar de autisme spectrum stoornis zoals die nu in het DSM 5 wordt omschreven. ASS omsluit oudere diagnoses als autisme, asperger en pdd-nos. Allerlei vormen van gedrag die mogelijk het gevolg zijn van een afwijkende manier van informatieverwerking kun je tegenwoordig rangschikken onder ASS. Sinds de tijd van Kanner heeft daarnaast het hersenonderzoek een hoge vlucht genomen. Er is veel onderzoek dat wellicht een verklaring biedt voor allerlei problemen die je aan ASS kunt verbinden. Zeker in een tijd waarin ook wordt beweerd dat we ons brein zijn, is dat een begerenswaardige ontwikkeling. ‘Dit is autisme’ van Colette de Bruin onderbouwt haar methode dan ook expliciet met hersenonderzoek zoals de omslagtekst: ‘met wetenschappelijke onderbouwing van dr. Fabienne Naber’ niet nalaat te vermelden.

Colette de Bruin heeft naar eigen zeggen haar sporen al verdient in de hulpverlening aan autisten en publiceerde eerder een praktische handreiking voor het omgaan met autisten onder de titel “Geef me de 5” in 2004 en daarna volgde in 2012 ‘Auti communicatie, geef me de 5’. Nu verschijnt dus ‘Dit is autisme’ dat je kunt zien als een verdere uitbreiding van haar eerdere boeken. Daarin vormen de vijf begrippen Wat, Hoe, Waar, Wanneer en Wie een basis voor het communiceren met een autist om deze zodoende te ondersteunen met het organiseren van zijn gebrekkige wijze van informatieverwerking. Die concrete omgangsvorm heeft de Bruin in de praktijk ontwikkeld.

In dit boek worden een achttal basisproblemen belicht en onderbouwt die autisme nader beschrijven. Het gaat om achtereenvolgend het herkennen van sociale informatie, het sorteren van informatie, het gevoelig reageren op prikkels, het betekenis verlenen aan informatie, problemen in het denken en doen, het opslaan van informatie, het hebben en hanteren van een referentiekader en het onthouden van overbodige informatie. Elk hoofdstuk hanteert eenzelfde stramien. Het probleem wordt toegelicht aan de hand van concrete voorbeelden, er is een uitleg van een verstoorde hersenfunctie die je daarmee kunt verbinden en er volgt een praktische manier van omgaan met het probleem, met behulp van de 5 vaste elementen in de communicatie.

Tot zover het goede nieuws. Een aantal voorbeelden hebben een ‘dat heb ik ook wel eens’ gehalte. Wellicht kent u het effect van een lescyclus over Psychiatrie, voor je het weet denk je dat er ik-weet- niet- wat met je aan de hand is. Het schetst daarmee het probleem van een diagnose ASS. Wanneer heb je autisme, wanneer ben je iemand met een gebruiksaanwijzing? Of is dat eigenlijk hetzelfde?

De gemiddelde autist bestaat natuurlijk niet en het spectrum is heel breed. Let wel, er zijn meer dan genoeg mensen die grote problemen hebben met het opnemen en verwerken met prikkels, soms met een verstandelijke beperking die daar nog bij komt of die het gevolg is van een vertraagde ontwikkeling. Daarvan zijn voorbeelden te lezen in dit boek.
Maar er zijn ook meer dan genoeg mensen die wel eens om wat voor reden dan ook even of vaak het spoor niet goed kunnen volgen. Ook daarvan zijn er in dit boek voorbeelden genoeg. Een beschrijving van deze enorme diversiteit die ASS inmiddels omvat en diagnosticeren bemoeilijkt komt onvoldoende expliciet tot uiting in dit boek. De hersenwerking die daarbij als verklaring wordt gehanteerd is zeker interessant, soms moeilijk te volgen maar onvoldoende om heel praktische omgangstips van een definitieve wetenschappelijke basis te voorzien. De voorbeelden van de methodiek die worden gebruikt hebben steeds een ietwat ronkend en hoog succesgehalte. Voor het evenwicht had ik ook wel eens over vallen en opstaan willen lezen, in zowel praktijk als in wetenschap. Want zo gaat dat toch vaak in de hulpverlening aan wie dan ook. Illustraties die het boek een lesboekachtige uitstraling geven, maken het er wat mij betreft lang niet altijd duidelijker op.

Kortom, er zijn genoeg handige en praktische tips en aanwijzingen die bruikbaar kunnen zijn en in een gewoon opvoedingsboek overigens ook niet zouden misstaan. Die strijden om voorrang met pretenties, zelfgenoegzaamheid en reclame voor eigen parochie.

Colette de Bruin: Dit is autisme, van hersenwerking tot gedrag.
Graviant educatieve uitgaven Doetinchem; ISBN 78 94 92593 02 3; 247 pagina’s; prijs € 29,95