Meeste antipsychotica lijken veilig te gebruiken tijdens zwangerschap

Vrouwen die antipsychotica nodig hebben, kunnen deze medicatie waarschijnlijk  blijven gebruiken voor en tijdens het eerste trimester van de zwangerschap zonder een significant risico op aangeboren afwijkingen of hartafwijkingen bij het kind. Voorzichtigheid met risperidon en specifiek onderzoek naar het effect daarvan gedurende de zwangerschap wordt aanbevolen. Dat schrijft het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG), dat zich daarbij baseert op recent onderzoek.

Het gebruik van antipsychotica gedurende de zwangerschap is in de afgelopen 10 jaar verdubbeld. Op basis van eerdere onderzoeken kon geen uitspraak gedaan worden over het risico op aangeboren afwijkingen, mede door de omvang van de studies of methodologische tekortkomingen.

Onderzoek

De onderzoekers stelden de vraag: ”Wat is het risico op aangeboren afwijkingen in het algemeen en hartafwijkingen in het bijzonder wanneer de aanstaande moeder antipsychotica in het eerste trimester van de zwangerschap gebruikt?

De studiegroep bestond uit 1,3 miljoen bij Medicaid geregistreerde zwangere vrouwen die in de periode 2000-2010 een levend kind ter wereld brachten. Het gebruik van antipsychotica werd gecontroleerd aan de hand van opgehaalde receptuur (minimaal 1 recept voor antipsychotica in de eerste 3 maanden van de zwangerschap). De indicaties voor antipsychoticagebruik waren: schizofrenie, andere psychotische stoornissen, bipolaire stoornissen, angststoornissen, depressies en ADHD. De zwangerschappen waarbij in het eerste trimester blootstelling aan een bekende teratogene factor of een chromosomale afwijking bij de vrucht werd vastgesteld, werden van de studie uitgesloten. In een uitgebreide statistische analyse met sensitiviteitsanalyses werden de robuustheid van de bevindingen en potentiële veiligheidssignalen getoetst.

Belangrijkste resultaten

De gemiddelde leeftijd van onderzochte vrouwen was 24 jaar; 9258 (0,69%) hadden een atypisch antipsychoticum en 733 (0,05%) een typisch antipsychoticum voorgeschreven gekregen. De meest gebruikte atypische antipsychotica waren quetiapine, gevolgd door aripiprazol, risperidon, olanzapine en ziprasidon. In vergelijking met de rest van de populatie waren de vrouwen die antipsychotica voorgeschreven kregen ouder, hadden meer psychiatrische en somatische comorbiditeit, verkeerden in een slechtere algemene gezondheid, gebruikten verschillende psychiatrische geneesmiddelen en bevielen vaker vroegtijdig. In de niet-gecorrigeerde analyse leken antipsychotica aanvankelijk het risico op congenitale afwijkingen licht te verhogen. Na correctie voor alle confounders was er met uitzondering van risperidon geen significant verschil tussen gebruikers en niet-gebruikers van antipsychotica in het optreden van aangeboren afwijkingen. In het risico op hartafwijkingen was evenmin een verschil.

Bron: NTvG / Monica Pop (https://www.ntvg.nl/artikelen/antipsychotica-gebruiken-tijdens-de-zwangerschap/volledig)

Voor het oorspronkelijke onderzoek zie: Huybrechts KF, et al. Antipsychotic use in pregnancy and the risk for congenital malformations. JAMA Psychiatry. 2016;73:938-46. Medlinedoi:10.1001/jamapsychiatry.2016.1520