Jongeren in jeugdgevangenissen en gesloten jeugdzorginstellingen krijgen regelmatig frisdrank, hamburgermenu’s of beltegoed als ze hun klacht niet indienen. Dat stelt De Kinderombudsman in een rapport dat vrijdag verschijnt. Hij vindt dat de instellingen acuut moeten stoppen met het ’afkopen’.
Met extraatjes, zoals iets lekkers, een uurtje op de playstation of douchegel, proberen groepsleiders te voorkomen dat jongeren klachten indienen. De instellingen verklaren dat ze met gesprekken jongeren willen leren problemen op te lossen. Het AD publiceerde anderhalf jaar geleden al over de ’afkooppraktijken’ in justitiële jeugdinrichtingen (jji’’s). Toen verklaarden gedetineerden en (ex-)medewerkers dat de jeugdgevangenissen het aantal klachten laag wilden houden.
Vandaag verschijnt het rapport ’Neem mij(n klacht) serieus!’ van De Kinderombudsman waaruit blijkt dat het aanbieden van rookwaar, frisdrank of een extra uurtje achter de playstation geen incidenten zijn. Nog steeds proberen jeugdgevangenissen, maar ook gesloten jeugdzorginstellingen, jongeren ervan te weerhouden een klacht in te dienen door hen compensatie aan te bieden. ,,Dat is uiterst kwalijk,’’ constateert Marc Dullaert. ,,Klachten moeten niet onderhandelbaar zijn. Deze kinderen zijn kwetsbaar en hebben extra bescherming nodig.’’
Alledaagse zaken
De klachten gaan veelal over alledaagse zaken. Stages die op het laatste moment niet kunnen doorgaan, omdat de groepsleiding niets heeft geregeld. Verlofdagen die worden geschrapt, omdat er onvoldoende begeleiders zijn. Jongeren die niet met hun advocaat mogen bellen, omdat de leiding staat te tafeltennissen. Die klachten worden niet serieus genoeg genomen, concludeert De Kinderombudsman.
Jongeren krijgen niet altijd alle informatie over hoe ze überhaupt een klacht kunnen indienen. Voor een formulier moeten ze aankloppen bij hun groepsleider, de persoon die vaak onderwerp van het probleem is. Diezelfde groepsleider moet de klacht vervolgens in ontvangst nemen en naar de klachtencommissie sturen.
Gesprek
De Kinderombudsman constateert dat de medewerkers echter liever een gesprek met de klager aanknopen om de klacht van tafel te krijgen. ,,Het is altijd goed om in gesprek te gaan,’’ vindt Dullaert. ,,Maar jongeren moeten via een onafhankelijk persoon hun klacht kwijt kunnen. Ze willen erkenning, gehoord worden. En ze willen dat er iets verandert.’’
Jongeren zijn bang dat hun relatie met de groepsleiders verslechtert als ze hun klacht toch indienen. ,,Ze zitten gesloten en zijn volledig afhankelijk van die medewerkers,’’ stelt Dullaert. Hij wijst op de risico’s als jongeren zich niet vrij voelen om een klacht in te dienen. ,,Dat biedt mogelijkheden voor allerlei soorten misbruik.’’ Ter illustratie noemt hij het onderzoek naar geweld tegen kinderen in pleeggezinnen en rijksinstellingen sinds 1945 dat op dit moment wordt gedaan. Dullaert: ,,Wat gebeurt er als er echt ernstige zaken spelen?’’
Druk
De Kinderombudsman vindt dat jeugdzorginstellingen en jji’s acuut moeten stoppen met het ’afkopen’. Want niet alleen jongeren voelen druk van hun groepsleiders, dat speelt ook andersom. Dullaert constateert dat sommige jongeren aanhoudend klachten indienen, omdat ze extraatjes willen krijgen. Dullaert: ,,Als je die niet meer biedt, kunnen ze ook geen groepsleiders meer pesten.’’
De Kinderombudsman concludeert tevens dat klachten veel te lang blijven liggen. Tussentijds horen ze vaak niets over hoe de afhandeling verloopt. Ook zijn de gebruikte teksten te ingewikkeld voor sommige jongeren en leren de instellingen te weinig van gegronde klachten.
Regels
Met tien regels hoopt De Kinderombudsman de klachtenprocedure te verbeteren. Hij vindt dat alle jongeren zijn brochure moeten krijgen zodra ze een voet over de drempel van een instelling zetten.
Twee weken lang voelde een cliënt van een gesloten jeugdzorginstelling zich belabberd. Wat bleek? Ondanks alle controles had hij de verkeerde medicijnen toegediend gekregen. De jongen kan niet geloven dat hij door zo’n fout zo ziek is geweest en wil een klacht indienen. De instelling probeert hem echter tegen te houden. ,,Doe niet zo moeilijk, wil je een pakje shag?’’ luidt het antwoord.
Bron: AD / Ellen van Gaalen (http://www.ad.nl/ad/nl/38261/Nieuws/article/detail/4243058/2016/02/12/Jongeren-worden-omgekocht-in-jeugdgevangenissen.dhtml)