In Australië is vanaf 1 juli het medisch gebruik van psilocybine en MDMA toegelaten bij de behandeling van depressie en PTSS. Die stoffen staan bekend om hun bewustzijnsveranderende werking. Er is al een aantal jaren aandacht voor het gebruik van de beide psychedelica (ook wel bekend als ’paddo’s en XTC) bij de behandeling van psychische aandoeningen. In Nederland publiceerde het Trimbos recent een factsheet met de resultaten van wetenschappelijk onderzoek.
In februari besliste het Australische geneesmiddelenagentschap dat het gebruik van psychedelica zou worden toegelaten voor de behandeling van therapieresistente depressie. Daarnaast werd ook het gebruik van MDMA (XTC) toegestaan als behandelmethode voor post-traumatisch stressyndroom (PTSS).
Psychedelica
Psychedelica zijn bewustzijnsveranderende middelen: ze kunnen de zintuigelijke waarneming, zoals zicht, gehoor, smaak en reuk beïnvloeden. En ze kunnen hallucinogene effecten veroorzaken. Het besef van tijd en ruimte kan veranderen, kleuren lijken bijvoorbeeld feller en het lijkt vaak of dingen bewegen.
In de afgelopen jaren is er (hernieuwde) belangstelling vanuit de wetenschap en media voor de toepassing van psychedelica als hulpmiddel bij de behandeling van verschillende psychische aandoeningen. Dit wordt ook wel psychedelica-ondersteunende-therapie genoemd.
Bekende psychedelica zijn psilocybine (de werkzame stof van ”paddo’s”), lsd, mescaline (stof in Latijns-Amerikaanse cactus die al eeuwen gebruikt wordt bij rituelen) en DMT (werkzame stof in ayahuasca). MDMA is geen psychedelicum, maar heeft ook geestesverruimende effecten.
In de jaren 50 en 60 deden wetenschappers onderzoek naar psychedelica en MDMA als behandeling voor psychische aandoeningen. De resultaten waren veelbelovend. In de jaren ’70 kwamen de stoffen steeds meer in een negatief daglicht te staan. Ze werden in toenemende mate gebruikt als recreatieve drugs, wat niet altijd positieve resultaten opleverde: gebruikers konden ook zogeheten ”bad trips” krijgen, waarbij . hevige angsten, verwarring en sombere gevoelens optraden. Soms waren die gevolgen zelfs blijvend.
Strenge voorwaarden
Australië keurt nu het gebruik van psilocybine goed als behandeling voor therapieresistente depressie. MDMA mag worden ingezet voor de behandeling van PTSS. Maar Australië stelt strenge voorwaarden aan het gebruik. De beide stoffen mogen enkel in een medisch gecontroleerde omgeving gebruikt worden, moeten gevolgd worden door een multidisciplinair team en moeten artsen bij hen blijven als ze onder invloed zijn. Om de behandeling te kunnen voorschrijven, moeten psychiaters een aanvraag indienen bij een ethische commissie en bij het geneesmiddelenagentschap. Zij moeten zelf ook instaan voor het overdragen van de stoffen aan hun patiënten.
Twijfels
Voorstanders juichen de maatregel toe, al zijn er ook kritische stemmen. Onder meer de Australian Medical Associaton (AMA) en de Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists (RANZCP) hebben hun twijfels. Ze vragen uitgebreider onderzoek en waarschuwen voor onbekende risico’s, effecten op lange termijn en ”mogelijk erg beperkte voordelen” voor hun gebruik in therapie.
Volgens hoogleraar Richard Harvey van de RANZC kunnen ”psychedelica kunnen hoop bieden aan een kleine groep pmensen waar andere behandelmethodes toegepast zijn zonder succes. Maar het is geen mirakeloplossing. De aanpak moet volgens hem voorzichtig, doordacht en goed geïnformeerd zijn vanwege de kans dat psychedelische stoffen angst, paniek en het opnieuw beleven van trauma kan veroorzaken.
Kwetsbare mensen kunnen zich begrijpelijkerwijs verontrust voelen als hun ervaring niet overeenkomt met de verwachtingen van deze therapie. Eenvoudig gezegd: psychedelica inzetten bij therapie staat nog in de kinderschoenen. We moeten nog veel meer weten.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.
Abonneren kan direct via het inschrijfformulier, opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines.
